Halhallı Behram Paşa

Behram Paşa, eski Yemen Valilerinden Kara Şahin Mustafa Paşa'nın oğlu, yine Yemen vilâyetin eski valilerinden Rıdvan Paşa'nın kardeşidir. Her ikisi de II. Selim (1566-1574) devri ricâlindendir.

Hayatı

Osmanlı Saray Mektebi Enderun’dan yetişmiştir. Sultan II. Selim B. Murad Han'ın zamanı idaresinde yükselmiştir. Sivas'a görev yaptığı sonra Yemen harekatı sırasında Gazze'de mirliva olan Behram Paşa'ya 976 (1568)'de Yemen Eyaleti tevcih edildi. Daha sonra Anadolu Beylerbeyi olmuş ve 1570'te Kıbrıs Seferi'ne katılmıştır. Bir müddet sonra Erzurum Beylerbeyi olmuş ve Lala Kara Mustafa Paşa'nın yanında 5 Nisan 1578 tarihinde İran Seferi'ne iştirak etmiştir.

Diyarbakır'ın Aralık 1578'de on üçüncü Beylerbeyi (valisi) olarak da görev yapmıştır, daha sonra Bağdat ve Rumeli Beylerbeyliği yapmıştır. En son görevi olan Yeniçeri ağalığı ile çıkmıştır. Engürüs (Macaristan) seferinde İçoğlanları ittifak edip katledilerek ölmesine sebep olmuşlardır.

Yaptırdığı yapılar arasında en ünlüleri Behram paşa hanı Sivas'ta 1573 yılında kesme taştan iki katlı inşa edilen Kervansaray olarak yapılan han, 49x49 metre boylarındadır. İki katlı hanın ortadaki büyük bahçesinin dört yönünde odalar sıralanmıştır. Güney yönünde yüksek ve geniş, dışarıya çıkıntılı, sivri kemerli bir giriş cephesi, bu cephe üzerinde, üç dilimli kemeri olan iki penceresi ve kenarlarında iki arslan figürü bulunmaktdır. Bina, kesme taştan iki katlı olarak yapılmıştır. Ortasında üzeri açık ve büyük bir avlusu olan binada avlunun etrafı odalarla çevrili, giriş kapısının karşısında ise ahır bulunmaktadır. Ayrıca Diyarbakır Çermik’te Behram Paşa Hamamı ve Diyarbakır Merkez'de Behram Paşa Camii'yi yaptırmıştır. Bunlardan başka, Yemen'de Behramiye adıyla anılan bir şehir kurmuş ve burada saray, cami, imaretler, medrese, urban şeyhlerinin ve maiyyetlerinin barınmaları için evler ve binalar yaptırmıştır.

Popüler kültürdeki yeri

Muhteşem Yüzyıl adlı dizide Adnan Koç tarafından canlandırılmaktadır.