Ayas Mehmed Paşa

Ayas Mehmed Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
14 Mart 1536 - 13 Temmuz 1539
Hükümdar I. Süleyman
Yerine geldiği Pargalı İbrahim Paşa
Yerine gelen Lütfi Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum Avlonya
Ölüm 13 Temmuz 1539
İstanbul

Ayas Mehmet Paşa (veya Ayas Paşa) (d. 1483, Avlonya - ö. 13 Temmuz 1539, İstanbul), I. Süleyman saltanatı döneminde 14 Mart 1536-13 Temmuz 1539 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Ayas Mehmed Paşa Avlonya'da doğmuştur.[1] Babası İşkodralı, annesi Avlonyalı idi. Bazı kayıtlardan babasının 1522'den sonraki bir tarihte İslamiyeti kabul ederek Mehmed adını aldığı anlaşılmaktadır. Diğer üç kardeşi Avlonya'da papazdı.[1]

Ayas Mehmed Paşa devşirme olarak saraya alındı. Yavuz Sultan Selim zamanına kadar Enderun'da eğitim gördü. Yavuz Sultan Selim'in İran seferine katıldı. 23 Ağustos 1514 Çaldıran Savaşı'nda bulundu. 1515'de Memlukluleri tutan Dulkadiroğulları beyi Alaüddevle Bozkurt Bey üzerine yapılan Hadım Sinan Paşa komutasındaki sefere katıldı.[2] 1516 ve 1517'de Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'ne de katıldı. Bu seferde iken 1517'de yeniçeri ağalığı görevine getirildi. 1517'de Ridaniye Savaşı ve Kahire'nin ele geçirilip sonradan Tomanbay'ın yaptığı hücumlara karşı koymada ve onun yakalanmasında büyük katkısı oldu.[2] 1519'da Kastamonu sancakbeyliği görevine getirildi. 1520'de Anadolu beylerbeyi görevine getirildi. Bu görevde iken Suriye'de Canberdi Gazali İsyanı'nı bastırmak için Anadolu eyaleti askeri başında Suriye'ye gönderildi.[2] Bu isyanın bastırılmasından sonra Mart 1521'de Şam beylerbeyliğine atandı. Bu görevden sonra Rumeli beylerbeyi oldu. Yeteneği sebebiyle İstanbul'a kubbealtı veziri olarak getirilerek 1523'te üçüncü vezir, daha sonra ikinci vezir tayin edildi.[3]

Bu görevindeyken Pargalı İbrahim Paşa'nın katli üzerine 14 Mart 1536'da vezir-i azamlığa getirildi. 13 Temmuz 1539'da veba hastalığından vefat etti. Ayas Mehmed Paşa'nın kabri Eyüp'te bulunmaktadır.[1]

Değerlendirme

Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir:[3]

Akıllı ve adaletli ise de tedbirsizdi. Çok hayratı vardır.

Günümüz Osmanlı kişileri hakkında önemli bir biyografi eserinde ise şu değerlendirilme yapılmıştır:[1]

Akıllı ve hükümet işlerinde mutedil bir kimse olmakla birlikte, silik bir şahsiyete sahip(ti).

Ayas Mehmed Paşa'nın kadınlara düşkünlüğü bilinmektedir. Konağında bir defa kırk beşik sallandığı ve "Ayas Paşa karakola çıktı" deyimine sebep olduğu ifade edilmiştir. Vefatının ardından geride 20 civarında kız ve erkek çocuk bıraktığı belirtilmektedir.[3]

Popüler kültürdeki yeri

2011 yapımı Türk televizyon dizisi Muhteşem Yüzyıl'da Ayas Mehmet Paşa'yı, oyuncu Fehmi Karaarslan canlandırmıştır.

Eserleri

Beyoğlu, İstanbul'daki (Ayaspaşa) semti Ayas Mehmet Paşa'nın konağının bulunduğu semt olduğu için ismini taşımaktadır.

Tekirdağ Saray ilçesinde kendisi tarafından Ayaspaşa Camii'ni inşa ettirmiştir, yine bu ilçe de caminin bulunduğu mahalle Ayaspaşa Mahallesi ismini taşır.

Galeri

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Alper, Ömer Mahir "Ayas Mehmed Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.272 İŞBN:975-08-0072-9
  2. 1 2 3 "Ayās Paşa", M.Th.Houtsma et al (ed) (1913-1938.)Encyclopaedia of Islam, Leiden:Brill Publishers.
  3. 1 2 3 Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.I s.446-447

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Pargalı İbrahim Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
14 Mart 1536 - 13 Temmuz 1539		 Sonra gelen:
Lütfi Paşa
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/30/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.