İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa

Güzelce Ali Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
23 Aralık 1619 - 9 Mart 1621
Hükümdar II. Osman
Yerine geldiği Öküz Mehmed Paşa
Yerine gelen Ohrili Hüseyin Paşa
Kişisel bilgiler
Ölüm Mart 1621
İstanbul

İstanköylü Çelebi Ali Paşa II. Osman saltanatı döneminde 23 Aralık 1619 - 9 Mart 1621 tarihleri arasında toplam bir yıl iki ay on yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Yaşamı

Aslı Türktür.[1] "Güzelce" lakabı çok "yakışıklı" olmasında dolayı verilmiştir.

Babası Tunus Beylerbeyi Ahmet Paşa idi. Babası bu görevde iken Tunus'ta ortaya çıkan mehdilik iddia eden Yahya adlı bir isyancı üzerine gitmiş ve bu çarpışmada hayatını kaybetmiştir. Annesi, Kaya Paşa'nın kızıdır ve peygamber sülalesindendir.

İyi bir eğitim alan Ali Paşa önce İstanköy sancak beyi, sonra sırasıyla Dımyat Beylerbeyliği, 1602'de Yemen Beylerbeyi ve sonra Tunus Beylerbeyliği yapmıştır. Tunus Beylerbeyi iken babasının ölümüne sebep olan Yahya'yı ve emrinde buluna askeri gücü ortadan kaldırıp babasının intikamını almıştır. Daha sonra Mora Beylerbeyi olmuş ve Kıbrıs Beylerbeyliği'nde bulunmuştur.

Kasım 1617'de vezirlik unvanı da verilerek Kaptan-ı Derya olarak atanmıştır. 1619'daki donanmanın deniz seferinde Kaptan-ı Derya olan İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa Akdeniz'de Hristiyan korsanlara ait olan 6 kalyon ele geçirdi. Mevsim icabı İstanbul'a dönen donanma ile bu kalyonları İstanbul'a getirdi. Bu kalyonlarda bulunan 200 esiri, her bir esirin omuzuna 1 kese gümüş kuruş ve diğer değerli mallar koydurarak, Padişah'a sundu. Padişah Güzelce Ali Paşa'nın bu jestinden pek memnun olup onu altın zencir ve hilat ile taltif etti. Fakat sadrazam Öküz Mehmet Paşa bu eşyanın Osmanlı devleti ile barış halinde olan ve bir ticaret anlaşması yapmış olan Venedik ve Fransa devletleri tüccarlarına ait olduğunu bildirdi. Venedik Elçisi de divana gelip devletinin şikayetini sundu. Ayrıca Sadrazam Öküz Mehmet Paşa ayrıca kaptan-ı deryanin Venedik haraçlarının büyük bir oranını hazineye vermeyip kendi servetine eklediği için şikayetçi oldu. II. Osman bu itirazlara aldırmadı. Ayrıca İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa padişaha daha yeni hediyeler verme ve hazineye daha çok varıdat temin etme vaatleri vermişti. Bunun üzerine 23 Aralık 1619'da Öküz Kara Mehmet Paşa sadrazamlıktan azledildi ve İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa yeni sedarete tayin edildi.[1]

Ali Paşa devlet hazinesine yeniden varıdat temini için calisti ve bunda başarılı oldu. Fakat bu çabaları sırasında ileri gelen devlet adamlarının servet ve mallarını müsadere etti. Bunların başında eski sadrazam Öküz Mehmet Paşa gelmekteydi. Onun tüm serveti ve malları müsadere edildi ve gayet az bir maaşla Halep'e vali tayin edildi. Bundan başka Ali Paşa'nın mali icraatına itiraz eden Defterdar Baki Paşa ve kızlar ağası Mustafa Ağa'nın mallarına el konuldu. Birçok özel ticaret yapan zengin tüccarın da servetleri devlete geçirildi.[1]

II. Osman'ı Lehistan seferine çıkmaya teşvik etti. Bu sefer sırasına Ali Paşa'nın tedarik ettiği yeni devlet varidatları da sarf edilip bitirildi. Fakat Ali Paşa hasta idi ve padişahın Lehistan seferine iştirak etmedi ve İstanbul'da kaldı.

Mart 1621'de safra kesesi iltihabı dolayısıyla öldü. Bir rivayete göre de Kösem Sultan'ın düzenlediği gizli bir divan sırasında Sultan Osman gizli divanı basıp veziriazam Güzelce Ali Paşa'yı kendi eliyle öldürmüştür. Öldüğünde yaşı daha 40'ı bulmamıştı. Mezarı Beşiktaş'ta Yahya Efendi Mezarlığı'nda bulunur.

Popüler kültürdeki yeri

Muhteşem Yüzyıl: Kösem adlı Türk dizisinde Yüksel Güçlü tarafından canlandırılmıştır.

Eserleri

Boğaziçi'nde Yeniköy'de ve Sakız'da camileri vardır. Kasımpaşa'da Kulaksiz'da Saçlı Emir Efendi tekkesinin köşesinde 1619 tarihli bir ceşmesi bulunur.

Kaynakça

  1. 1 2 3 Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVİ. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 İŞBN:978-975-16-0010) say.373-374

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Öküz Mehmed Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
23 Aralık 1619 - 9 Mart 1621		 Sonra gelen:
Ohrili Hüseyin Paşa
Askerî görevi
Önce gelen:
Damat Halil Paşa		 Kaptan-ı Derya
1617 – 1618		 Sonra gelen:
Kara Davut Paşa
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.