Alâeddin Paşa

Alaaddin Paşa
Osmanlı Veziri
Görev süresi
1320-1331
Yerine geldiği Makam oluşturuldu.
Yerine gelen Mahmudoğlu Nizamüddin Ahmed Paşa

Alaaddin Paşa ya da Alaeddin Bey) ikinci Osmanlı padişahı olan Orhan Gazi döneminde, takriben 1320-1331 arasında vezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Yaşamı

Alaaddin Paşa'nın adı ve aslı hakkında değişik tezler bulunmaktadır. İlk Osmanlı veziri olduğu üzerinde anlaşma vardır. Tarihçiler bu ilk vezirin adını Alâeddin Paşa, Alaaddin Bey, Ali Paşa, Alaaddin Ali, Erden Ali, Pazarlı olarak da vermektedirler.

Tarihçilerin büyük bir çoğunluğu ilk Osmanlı vezirinin ilk Osmanlı Sultanı Osman Gazi'nin oğlu olduğunu kabul etmektedirler. Sakaoğlu'na göre [1]

İlk Osmanlı tarihçilerine göre Alaaddin Paşa, Osman Bey'le Şeyh Edebali kızı Bâlâ Hatun'un oğlu, Orhan Bey'in kardeşidir.

İlk Osmanlı tarihçileri olan Aşıkpaşazade, Oruç Bey, Nesri, İbni Kemal tarafından hazırlanmış tarihler bunu açıkça bildirilmektedir.

Osmanlı biyografi eserleri de bu teze katılmaktadırlar. Mehmet Süreyya Sicill-i Osmanide bu tezi korumaktadır.[2]. Osmanlı vezir ve sadrazamları biyografilerini veren Osmanzade Ahmed Taib Hadika'tü'l-vüzera adli biyografi eseri de bu teze katılmakta ve bu eserde ilk vezir olan Alaaddin Paşa'nın "paşa" sanı şöyle açıklanmaktadır:[3]

Türkler arasında büyük oğla paşa denildiğinden ordu içinde de bu sanla anıl(mıştır).

Fakat, bazı kaynaklar ismini "Alaaddin Paşa bin Hacı Kemaleddin" ve "Hacıkemalettinoğlu Alaaddin Paşa" şeklinde verirler ve buna göre ilk vezir Osman Bey'in oğlu değil "Hacı Kemalettin" adlı bir kişinin oğludur.[4]

Alaaddin Paşa babası Osman Gazi döneminde babasına danışmanlık yapmıştır. Sonra babasının emrine uyarak büyük babası Ahı Şeyhi Edebâlî'nin yanına Bilecik'e gitmiş ve orada ona hizmet yapmıştır. İlk Osmanlı tarihçileri (Aşıkpaşazade, Oruç Bey, Nesri, İbni Kemal) ve geleneksel kabul edilen anlatıma göre Beylik ileri gelenleri ve Osman Bey'in çocukları bir toplantı yapmışlar; bu toplantıda Orhan Bey kardeşi Alaaddin'in Bey olmasını önermiş ama Alaaddin bunu kabul etmeyip devlet ileri gelenlerinin uygun gördüğü gibi Beylik tahtına küçük kardeşi Orhan'ı münasip gördüğünü ifade etmiş ve böylece Orhan tahta geçmiştir.[5]

Bizanslı tarihçi Laonikos Halkokondiles kaynak göstermeden, babası ölünce oğlu Orhan'ın Uludağ'a çekildiğini ve sonra yanına asker toplayarak kardeşlerini alt ettiğini bildirir.

Katalan Vikipedia "Alaeddin Paixà" maddesinde [6] , kaynak gösterilmeden, "Hüsameddin" adlı bir tarihçinin onun Orhan'dan daha yaşlı olması dolayısıyla tahta gelmesi gerektiğini yazmakta olduğunu ve "İbni Taghribirdi bin Hadjar" adlı bir diğer tarihçinin de "Erden Ali babasının yerine tahta çıktı" dediğini bildirmektedir.

Aleaddin Bey vezirlik döneminde sikke, elbise, asker ve kanun tanziminde büyük hizmetlerde bulunmuştur.[2] Onun önerilerine uyularak Orhan Bey adına akçe kestirilmiştir. Her sınıf asker için "ak börk", siviller için "kızıl börk" baş giysisi ve değişik tip elbiseler kabul edilmiştir. İlk düzenli "yaya" adlı ordu kurulmuştur. İlk Osmanlı kanunlarının da dönemin koşulların uygun olarak koyulmasını sağlamıştır.[1].

Bu vezirlikten sonra 1331(?)de görevden ayrılıp köşesine çekilmiştir. "Pakte" nahiyesindeki koru ve "Kitre" ovasındaki "Futra" çiftliği kendisine dirlik olarak verilmiştir [2][5]

Bazı kaynaklar bir savaşta şehit düştüğünü de bildirirler[1]. 1333 yılında Biga Kalesinde hayatını kaybettiği de söylenmektedir. Mezarı Bursa'da Osman Gazi Türbesi'ndedir.

Ölümünden sonra saltanat tarafından evlât ve torunlarına saygı gösterilmiş ve hayırseverlik eserleri ve vakfı soyundan gelenler tarafından yöneltilmiştir.[1]

Eserleri

Bursa'da Kale İçi ve Kaplıca semtlerinde iki camisi ve Kükürtlü'de bir zaviyesi ve imareti vardır. Bir de vakıf tesis etmiştir.

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Sakaoğlu, Necdet, "Alaaddin Paşa", (1999) Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.1 s.188 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710
  2. 1 2 3 Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.1 say.57
  3. ↑ Osmanzade Ahmed Taib (Hicri 1207), Hadikatü'l-vüzera, İstanbul C.5 s.6 (Osmanlıca)
  4. ↑ Yüce, Yaşar ve Prof. Ali Sevim, (1991) "Türkiye tarihi C. II", İstanbul: AKDTYKTTK Yayınları, s. 310
  5. 1 2 Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları;, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 975-329-2996 s.33
  6. ↑

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Önce gelen:
Makam oluşturuldu.
Osmanlı Veziri
1320 - 1331		 Sonra gelen:
Mahmudoğlu Nizamüddin Ahmed Paşa
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.