Sokolluzade Lala Mehmed Paşa

Bu madde 1604-1606 yılları arasında Sadrazamlık yapmış olan bir Osmanlı devlet adamı hakkındadır. 1595 yılında Sadrazamlık yapmış olan aynı isimli kişi için Tekeli Lala Mehmed Paşa sayfasına bakınız.

Sokolluzade Lala Mehmed Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606
Hükümdar	I. Ahmed
Yerine geldiği	Malkoç Yavuz Ali Paşa
Yerine gelen	Boşnak Derviş Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Ölüm	21 Haziran 1606 İstanbul

Sokolluzade Lala Mehmed Paşa (d. ? - ö. 21 Haziran 1606) I. Ahmed saltanatı döneminde 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 tarihleri arasında bir yıl on ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış ve devletin çeşitli kademelerinde hizmet vermiş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1595 yılında dokuz gün sadrazamlık yapmış Tekeli Lala Mehmed Paşa ile karıştırılmamalıdır.

Rumeli beylerbeyi iken Almanlar’a teslim etmek zorunda kaldığı Estergon Kalesi’ni on yıl sonra 3 Ekim 1605’te sadrazam iken geri almayı başardığı için “Estergon Fatihi” olarak anılır.

Yaşamı

Jajce doğumlu olan Mehmed Paşa, Bosnalı Şahinoğlu ailesindendir. Ünlü Osmanlı sadrazamı Sokollu Mehmed Paşa ile akraba olduğu rivayet edilir. Küçük yaşta Topkapı Sarayı'na girdi; saray okulu olan Enderun'da yetişti.

Osmanlı Hanedanı şehzadelerine öğretmenlik yaptığı için “Lala” unvanını aldı.

24 Şubat 1591 yılında Yeniçeri Ağası oldu. Bu görevdeyken 1594 yılında Avusturya seferine katıldı. Ağustos 1594'de Karaman beylerbeyliğine, 26 Eylül 1594'de Anadolu beylerbeyliğine getirildi^[1].

Rumeli Beylerbeyliği sırasında Estergon Kalesi Avusturya ordusu tarafından kuşatıldı. 2 Ağustos 1595’te başlayan kuşatma, 28 gün sürdü^[2]. Lala Mehmet Paşa’nın maiyetinde bulunan tarihçi İbrahim Peçevi, bizzat şahit olduğu bu savunmayı detaylı bir şekilde kaleme aldı. Paşa, 30 Ağustos 1595’te kaleyi teslim etmek zorunda kaldı. "Estergon Kalesi" adlı ünlü türkü bu olay üzerine yakılmıştır^[3]

1595/1596 yılında kendisine vezirlik rütbesi verildi. Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa’nın 1601’de çıktığı Avusturya seferinden sonra Macaristan serdarı olarak görevlendirildi. 1596 yılındaki "Eğri Seferine ve Haçova Muharebesi'ne katıldı. 17 Ağustos 1598'de Rumeli Beylerbeyliğine atandı. Kasım 1599'da Budin beylerbeyliği görevine de getirildi.

Lala Mehmet Paşa, padişah I. Ahmed devrinde sadrazam Malkoç Yavuz Ali Paşa’nın 1604'de ölümü üzerine sadrazamlığa getirildi.

Sadrazamlığının ilk senesinde Vaç ve Hatvan kalelerini aldı. On yıl önce teslim etmek zorunda kaldığı Estergon Kalesi’ni 29 Ağustos 1605’te kuşattı^[4]. Nihayet 3 Ekim 1605’te kaleyi ele geçirdi ve “Estergon Fatihi” ünvanını aldı. Kale, ikinci fethinden sonra 1683’e kadar Osmanlı toprağı olarak kaldı.

Lala Mehmet Paşa, Macar soylusu István Bocskai'nın (Stefan Boçkay) Macar Kralı olarak tayin edilmesini sağladı. Osmanlı padişahı I. Ahmet'in temsilcisi olarak ona kılıç ve taç giydirdi.

1606 yılında o sırada devam etmekte olan Osmanlı - İran Savaşı'na kumandanlık etmek üzere İstanbul'a çağrıldı. Ancak bu sefere çıkamadan felç geçirerek İstanbul'da öldü ve Eyüp’teki Sokollu Mehmet Paşa türbesine gömüldü.

Popüler kültürdeki yeri

Star TV de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Atsız Karaduman canlandırmıştır.

Kaynakça

1. Kenthaber.com sitesi, İstanbul İli İz Bırakanlar: Lala Mehmed Paşa, Erişim tarihi:12.12.2011
2. OsmanlıKulubu.com sitesi, Estergon Kalesi Fethi, Erişim tarihi:12.12.2011
3. İsmail Tosun Saral, Kalelerden Estergon Kalesi, Osmanlı Araştırmaları web sitesi, Erişim tarihi:12.12.2011
4. Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011

Dış bağlantılar

• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.361-363
• Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011

Siyasi görevi
Önce gelen: Malkoç Yavuz Ali Paşa	Osmanlı Sadrazamı 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606	Sonra gelen: Boşnak Derviş Mehmed Paşa