Sümerce

Sümerce

Sümerce bir tablet.
Bölge Irak (Mezopotamya)
Etnik köken Sümerler
Ölü dil M.Ö. 3350
Dil aileleri
İzole diller
  • Sümerce
Dil kodları
ISO 639-2 sux
ISO 639-3 sux

Sümerce, Sümerlerin ana dili. Güney Mezopotamya'da M.Ö. 4000 yılında konuşuluyordu. M.Ö. 2000'li yılların başlarında yerini konuşma dili olarak Akatça'ya bıraktı[1]; ancak Mezopotamyada M.S. 1. yüzyıla kadar kutsal, şölensel, edebi ve bilimsel bir dil olarak kullanılmaya devam etti. Daha sonra ise bu dil 19. yüzyıla kadar unutuldu. Mezopotamyada konuşulan diğer dillerin aksine Sümerce, izole diller sınıfındaydı ve döneminin ve çevresinin diğer tarihi dillerinden olan ve her ikisi de Semitik dillerden olan Babilce ile Asurca'dan oluşan Akatça'dan bile farklıydı.

Sümercenin Türk dili olduğu keşfedildikleri günden beri, keşfeden İngilizler Hincks ve Rawlinson dahil, 170 yıldır pek çok ülke araştırmacısı tarafından kanıtlarıyla ortaya konmuştur.[2]

Kronoloji

Yazılı Sümercenin kronolojisi birçok farklı dönemden oluşur denebilir:

"Post-Sümerce" terimi, dilin neslinin tükenmesinden sonra Babilliler ve Asurlular tartafından, bir çeşit ayin dini olarak dini törenlerde ve sanatsal ve bilim amaçlarla kullanılmaya devam ettiği dönemdir. Her ne kadar bazı bilim adamları Sümercenin Güney Mezopotamya'nın küçük bir bölgesi olan Nippur ve çevresinde M.Ö. 1700 'e kadar konuşulmaya devam etiğini söyleseler de, dilin neslinin tükenmesi kabaca, M.Ö. 2000 yılında Mezopotamyada yeralan son Sümer devleti olan "Üçüncü Ur Hanedanının" yıkılışına denk gelir.

Nippur'daki geç dönem Sümercesi hattatlık (yazı) okulundan günümüze kalan birçok edebi ve Sümerce-Akadça çift dilli sözcük listelerinden ötürü çok şanslıyız. Dilin özellikle Akadça konuşan devletler tarafından özellikle yoğun bir şekilde resmi ve edebi dil olarak kullanılması durumu, Geç dönem Sümercesi ile daha sonrasındaki dönem arasındaki ayrımının da anlaşılmasını sağlamıştır.

Sınıflandırma

Sümerce tarihte bilinen ilk yazılı dildir. Sümerce çiviyazıları daha sonra Akkad ve Elamlılar tarafından kullanılmıştır. Ayrıca, Hitit dili gibi hiyeroglifsel el yazılarına sahip Hint-Avrupa dillerine de uyarlanmıştır. Ugaritçe ve Eski Farsça gibi dillerin farklı ve kolay yazılış şekillerinin kökeni de, logografik işaretler içermeyen Sümerce çivi yazılarına dayanır.

Sümerce ve Türkçenin arasında çok büyük kelime benzerlikler vardır.[3] Bazı Türk tarihçilere göre Sümerce bir Türk dilidir.[4][5][6] Bazı batılı bilim insanları ise Sümer dilini Ural-Altay dil ailesinde sınıflandırırlar.[7][8] Genel bilim dünyasına göre Sümerce izole bir dildir, yani bilinen herhangi bir dil ile benzerlik taşımamaktadır.[9][10] Sümer dili Altay dilleri ile tipolojik özellikler paylaşmasına rağmen, bu teori ilk defa Julius Oppert adlı Fransız-Alman bir tarihçi tarafından ortaya konulmuştur ve bugüne kadar yoğun bir biçimde savunulmaktadır.[11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Woods C. 2006 “Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian.” In S.L. Sanders (ed) Margins of Writing, Origins of Culture: 91-120 Chicago
  2. ↑ http://sumerianturks.org
  3. ↑ “Exposed through a prism of most ancient language contracts, the mysterious "Sumer"-Türkic lexical congruencies and graphical logograms find a convincing confirmation from the positions of historical phonetics of Türkic languages.” (A.S. Amanjolov, History of Ancient Türkic Script, Almaty, 2003, s.307)
  4. ↑ Polat Kaya, For the Origin of the Crescent and Star: Sumerian and Ural-Altaic Kinship, M. Sc. E. E., 1997
  5. ↑ Atatürk ve Türklerin Saklı Tarihi, Sinan Meydan
  6. ↑ “It has been accepted that the language of the Sumerians, who came to the Arabian peninsula from outside and who developed a very brilliant civilization in the 3rd millennium BC, belongs to the Uralic-Altaic group of languages, which also includes Turkish, Japanese, Finnish and Hungarian.” (Ekrem Akurgal, The Hattian and Hittite civilizations, Ministry of Culture, Ministry of Culture, 2001, s.114)
  7. ↑ “The Sumerians were a dark-haired people, speaking an agglutinative language something like ancient Turkish (Turanian) in its formation, and writing in a system of conventionalized pictures, which developed later, as we have stated, into cuneiform signs.” (Thomas Walter Manson, A companion to the Bible, T. & T. Clark, 1950, s.192)
  8. ↑ “Linguists agree that Sumerian belonged to the basic Ural-Altaic language family, which includes Ugric, Magyar and Turkic.” (Craig M. White, The Great German Nation: Origins and Destiny, AuthorHouse, 2007, s.62)
  9. ↑ Adam Falkenstein, Das Sumerische, Brill Archive, 1964, s.23
  10. ↑ Fischer Weltgeschichte, Band 2, Fischer Bücherei, 1965, s.47
  11. ↑ Dr. Clyde Winters Ph.D, Black Kushites of Sumer and Akkad, 2010
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.