Açıklık (istatistik)

Açıklık, betimsel istatistikte bütün veri dizisini içinde kapsayan en küçük aralıktır. Bir veri dizisindeki ya en büyük değer ile en küçük değer arasındaki fark olarak ya da en küçük ve en büyük değerler aralığı verilerek ifade edilir. Örnek olarak; veri dizisi 5,9,1,23,12,23 ise dizisinin açıklığı ya 23-1=22 yahut da 1-23 olarak bildirilir. Bu nedenle açıklık için ölçüm birimi veri ölçüm biriminin aynısıdır.

Bazen sayısal veriler çokluk dağılımı olarak sadece önceden özetlenmiş halde görülebilirler. Bu halde açıklık değerinin ancak yaklaşık olarak kestirimi yapılabilir. Bu yaklaşık açıklık en son sınıfın üst sınır sayısı ile ilk sınıfın alt sınır sayısı veya bunlar arasındaki farktır.

Ölçülme gereğine göre bazen imkân dahilindeki veri değerleri arasında bir potansiyel açıklık ortaya çıkar. Bu potansiyel açıklık ölçülmesi mümkün olan en küçük veri değeri ile mümkün olan en büyük değeri veya bunlar arasındaki farktır. Ancak bir veri dizisi ortaya çıkınca veri için açıklık veri dizisinin en küçük ve en büyük değerlerine bağlıdır. Örneğin imtihan notlarının 0 ile 100 arasında değişme imkânı vardır ve potansiyel açıklık 0-100 veya 100 olur ama belli bir imtihanda verilen notlar 20 ile 93 arasında olup açıklık 20-93 veya 73 olarak ifade edilir.

Açıklık, istatistiksel yayılma için bir ölçüdür. Kavram olarak anlaması ve ifade edilmesi çok kolay olduğundan pratik günlük hayatta en çok kullanılan yayılım ölçüsüdür. Ancak uçsal değerler ile kurulu olduğu için, büyüklüğü bunların aşırı büyük veya aşırı küçük olmasından (yani aykırı değer ler olmasından) etkilenir ve bu nedenle güçsüz (İngilizce:non-robust) olduğu kabul edilir. Daha uygun bir istatistiksel yayılım ölçüsü olarak çeyrekler açıklığı kullanılması tavsiye edilir.

Açıklık ortası noktası en küçük ve en büyük uçsal noktaların tam ortasıdır ve veri dizisi için bir merkezsel konum ölçüsü olarak kullanılabilir. Ancak bu da açıklık kavramı gibi güçsüz bir ölçüdür.

İçsel kaynaklar

Çeyrekler açıklığı

İstatistik

Betimsel istatistik

Sürekli veriler

Merkezî konum	Ortalama (Aritmetik, Geometrik, Harmonik) • Medyan • Mod

Yayılma	Açıklık • Standart sapma • Varyasyon katsayısı • Çeyrekler açıklığı • Kesirlilikler (kantil) (Dörttebirlik,Ondabirlik, Yüzdebirlik)

Dağılım şekli	Varyans • Çarpıklık • Basıklık • Momentler

İstatistiksel tablolar

Sıklık dağılımı • Çoklu sayılı özetleme tabloları • İlişki tablosu • Çoklu-yönlü sınıflandırma tabloları

İstatistiksel grafikler

Dairesel grafik • Çubuk grafiği • Kutu grafiği • Dal Yaprak Grafikleri •Kontrol diyagramı • Histogram • Sıklık çizelgesi • Q-Q grafiği • Serpilme diyagramı

Veri toplama

Örnek tasarımı	Anakütle •Basit rassal örnekleme Örüntülü örnekleme • Tabakalı örnekleme • Küme örneklemesi • Çok aşamalı örnekleme •

Deneysel tasarım	Anakütle • İstatistiksel deneysel tasarım tipleri • Deneysel hata • Yineleme • Bloklama • Duyarlılık ve belirleme

Örneklem kavramları	Örneklem büyüklüğü • Sınama gücü • Etki büyüklüğü • Örnekleme dağılımı •Standart hata

Çıkarımsal istatistik
ve
İstatistiksel kestirim ve testler

Çıkarımsal analiz tipleri

Kestirim • Parametrik çıkarımsal analiz •Parametrik olmayan çıkarımsal analiz • Bayesci çıkarımsal analiz • Meta-analiz

Çıkarımsal kestirim

Genel kestirim kavramları	Momentler yöntemi • Maksimum olabilirlilik • Bayes-tipi kestirimci • Minimum uzaklık • Maksimum aralık verme

Tekdeğişkenli kestirim	Kestirim • Güven aralığı • İnanılır aralık

Hipotez testi

İstatistiksel test ana kavramları	Sıfır hipotez • I.Tür ve II.Tür hata • Anlamlılık seviyesi •p-değeri

Basit tek-değişkenli ve iki-değişkenli parametrik hipotez testi	μ için testi • π için test • μ₁-μ₂ için test • π₁-π₂ için test • σ₁/σ₂ için test

Tek-değişkenli ve iki-değişkenli parametrik olmayan test analizi	Medyan testi • Ki-kare testi • Pearson ki-kare testi •Phi katsayısı • Wald testi • Mann-Whitney U testi • Wilcoxon'in işaretli sıralama testi

Korelasyon
ve
Regresyon analizi

Korelasyon	Pearson çarpım-moment korelasyonu • Sıralama korelasyonu ( Spearman'in rho • Kendall'in tau)

Doğrusal regresyon	Regresyon analizi • Doğrusal model • Genel doğrusal model • Genelleştirilmiş doğrusal model

Doğrusal olmayan regresyon	Parametrik olmayan • Yarıparametrik • Logistik

Varyans analizi	Tek-yönlü varyans analizi • Kovaryans analizi • Bloklu tek-yönlü varyans analizi • Etki karışımı değişkeni

Çokdeğişkenli istatistik

Çokdeğişkenli regresyon • temel bileşenler · Faktör analizi •Kanonik korelesyon • Uygunluk analizi • Kümeleme analizi

Zaman serileri analizi

Yapısal model tanımlanması	Zaman serisi yapisal model ögeleri • Zaman serisi ögeleri saptanması • Zaman grafiği • Korrelogram

Zaman serileri kestirim teknik ve modelleri	Dekompozisyon • Trend uygulama kestirimi • Üssel düzgünleştirme • ARIMA modelleri • Box–Jenkins • Spektral yoğunluk kestirimi

Kestirim değerlendirmesi	Zaman seri kestirim değerlendirmesi

Sağkalım analizi

Sağkalım fonksiyonu • Kaplan–Meier • Log-sıra testi • Başarısızlık oranı • orantılı tehlikeler modeli

Kategori • Outline • Endeks

This article is issued from Vikipedi - version of the 3/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.