Azerbaycan'da LGBT hakları
 Azerbaycan LGBT hakları | |
|---|---|
|
Azerbaycan'da LGBT hakları konumu (koyu yeşil) | |
| Eşcinsel cinsel ilişki yasal? | 2000'den beri yasal[1] |
| Cinsiyet kimliği/ifadesi | – |
| Askerlik | Evet |
| Ayrımcılık korumaları | Hayır |
| Birlikteliklerin tanınması | Eşcinsel birlikteşikler tanınmıyor |
| Evlat edinme | Hayır |
Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobi çok yaygındır.
Azerbaycan'da erkekler arası cinsel ilişki, yeni Ceza Kanunu'nun Eylül 2000'de kabul edilip Ocak 2001'de yürürlüğe girmesi ile yasaktan kaldırıldı. Kadınlar arası cinsel ilişki ise Azerbaycan topraklarında hiçbir zaman suç olmamıştır.[2] Mamâfih LGBT kişiler hâlâ baskı ve tacize maruz kalmaktadırlar. Mevcut durumda yasal korunmaya tabi değiller ve hemcins çiftler evlenemezler.[3] Cinsiyet kimliğinin yasal tanınması konusunda trans kişilere hiçbir idari usul mevcut değildir.[4] Hemcins çiftler çocuklara evlat edinemezler. Nefret söylemi ya da nefret suçu ile ilgilenen yasalar ne cinsel yönelim ne de cinsiyet kimliğini kapsar.[5]
Heteroseksüel olmayan ya da cinsiyet uyumsuzluğu gösteren kişilere karşı "mavi" ya da Rusçadan alınmış "goluboy" (голубой)[dipnot 1] terimleri kullanılır.[6]
Ayrımcılık ve Şiddet
Eşcinsellik iddiaları politik bir silah olarak kullanılmıştır. Hükümet, muhalefet üyelerinin saygınlığını sarsmak amacıyla onları eşcinsellikle suçlamıştır. Muhalefet Azerbaycan Halk Cephesi partisi başkanı Ali Kerimli kendisi eşcinsellikle suçlanıp hükümet onun siyasetçi olmaya elverişsiz olduğunu iddia etmiştir.[7]
Azeri yazar Alekper Aliyev'in 2009'da yayımladığı Artuş ve Zaur isimli romanı, Artuş isimli bir Ermeni ile Zaur isimli bir Azeri'nin arasındaki aşk hikâyesini anlatıp Azeri toplumunun hem Ermeniler hem de eşcinselliğe ilişkin tabularına değindi ve sert bir biçimde karşılandı. Yazarın Hürriyet gazetesi ile yaptığı bir görüşmede söylediğine göre romanın piyasaya çıkmasından bir ay sonra Azeri polisler kitap dükkânlarını tek tek dolaşıp roman kopyalarını toplamıştır. Ancak bir İçişleri Bakanlığı sözcüsünün iddiasına göre polisler kitap satışını hiçbir şekilde engellememiştir. Yazarın kendi iddiası üzerine ayrıca kendisine karşı tehditler yapılmıştır.[8][9]
Sanatçı Babi Badalov kendi memleketinde cinsel yöneliminden dolayı hayatını tehlikeye sokan tehditlere uğradıktan sonra yurtdışında iltica teşebbüslerinde bulunup 2011'de sığınmacı olarak Paris'e yerleşmiştir.[10]
Hukuk
Avrupa Konseyi üye devletlerinde eşcinsel evliliğin olasılıkla yasallaştırılması dahil olmak üzere cinsel yönelim ile cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılığa ilişkin Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin düzenlediği tartışmalar hem Azeri milletvekilleri hem de dini liderler tarafından sert karşılandı. Azerbaycan delegasyonu üyeleri Gültekin Hacıbeyli ile Sabir Hacıyev, tartışmalara katılmayacaklarını bildirdiler. Ayrıca Milli Meclis'in Sosyal Siyaset Komitesi Başkanı Hadı Recebli, milli ve kültürel değerlerinin korunmasını gerekçe olarak göstererek tartışmalara olumsuz göz ile baktığını ifade etti.[11]
Aktiviteler
Bu ana kadar Azerbaycan'da hiçbir LGBT Onur etkinliği yer almamıştır.[5] Özellikle Bakü'de düzenlenen 2012 Eurovision Şarkı Yarışması'ndan önceki aylarda, yarışmanın yer aldığı günlerde eşcinsel bir geçit törenin yer alacağı rivayetlerin yayılması ile bu konu Azerbaycan'da tartışılmaya başladı. Pink News sitesinin Mayıs 2012'de yayımladığı habere göre sözde "The Devotees of Azerbaijan" ("Azerbaycan'ın Esirleri") isimli bir hacker grubu esctoday.com ile resmî Eurovision sitesi başta olmak üzere yarışmaya ilişkin sitelere saldırarak olası bir "gey geçit töreni"ne tepki gösterdi.[12] Bu geçit törenine ilişkin rivayetlerin ayrıca İran'a ulaşmasının ardından İran hükümeti Bakü'deki büyükelçisini geri çağırdı.[13]
Kültür
Sanal alemde Gay.az sitesi, LGBT bireylere yönelik bir forum ve "bilgilendirici-eğlendirici bir kaynak" olarak mevcuttur.[14]
Olaylar
Azerbaycan vatandaşı 20 yaşındaki LGBT aktivisti İsa Şahmarlı, kendisini gökkuşağı bayrağıyla asarak intihar etti.[15]
Özet tablosu
| Eşcinsellik yasal? |  (2000'den beri) |
| Rüşt herkes için eşit? | (Azerbaycan'da rüşt herkes için 18'dir.) |
| Yasal cinsiyeti değiştirme | |
| Eşcinsel evlilikler |  |
| Medeni birliktelikler | |
| Eşcinsellerin evlat edinmesi | |
| Eşcinsellerin ordu hizmeti | |
| Ayrımcılık karşıtı yasalar | |
| MSM'lerce kan bağışı | |
Dipnotlar
- ↑ Bu sözcüğün asıl anlamı da "mavi" ve Rusçada da geyleri tanımlamak için kullanılır.
Kaynakça
- ↑ State-sponsored Homophobia A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults
- ↑ Veur 2007, s. 24.
- ↑ Geen, Jessica (16 Mayıs 2011). "Concerns over Eurovision 2012 host Azerbaijan's gay rights record" (İngilizce). PinkNews. 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150914163146/http://www.pinknews.co.uk/2011/05/16/concerns-over-eurovision-2012-host-azerbaijans-gay-rights-record/. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ Leysan, Leyla (15 Ocak 2010). "Azeri Transsexuals Face Social Stigma" (İngilizce). Institute for War & Peace Reporting. http://iwpr.net/report-news/azeri-transexuals-face-social-stigma-0. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012.
- 1 2 "Azerbaijan / Country-by-country / Guide to Europe" (İngilizce). ILGA-Europe. 22 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130122101441/http://ilga-europe.org/home/guide/country_by_country/azerbaijan. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ Veur 2007, s. 6.
- ↑ Langer, Annette (25 Mayıs 2012). "Gays Face Rampant Homophobia in Azerbaijan" (İngilizce). Bakü: Spiegel Online. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150527050602/http://www.spiegel.de:80/international/world/homophobia-rampant-in-eurovision-host-country-azerbaijan-a-835265.html. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ Başaran, Ezgi (24 Mayıs 2009). "Eşcinsel bir Ermeni ile Azeri'nin aşkını yazan imam hatipli yazar". Hürriyet. http://www.hurriyet.com.tr/pazar/11713854.asp?gid=59. Erişim tarihi: 24 Haziran 2012.
- ↑ "Ermeni Artuş ile Azeri Zaur'un eşcinsel aşkı". CNNTürk. 13 Mart 2009. 1 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090501050219/http://cnnturk.com:80/2009/kultur.sanat/kitap/03/13/ermeni.artus.ile.azeri.zaurun.escinsel.aski/517615.0/index.html. Erişim tarihi: 24 Haziran 2012.
- ↑ Newman, Dina (15 Eylül 2011). "Eurovision 2012: Azerbaijan's gays not welcome at home" (İngilizce). Paris: BBC News. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150322012649/http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-14913247. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ "Azerbaijani MPs not to attend European debates on same-sex marriage" (İngilizce). News.az. 22 Ocak 2010. 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140408225101/http://www.news.az/articles/7279. Erişim tarihi: 28 Haziran 2012.
- ↑ Gray, Stephen (17 Mayıs 2012). "Popular Eurovision website hacked in response to 'parade of homosexuals'" (İngilizce). PinkNews. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150926002955/http://www.pinknews.co.uk/2012/05/17/popular-eurovision-website-hacked-in-response-to-parade-of-homosexuals/. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ "Iran recalls Azerbaijan ambassador over Eurovision 'gay parade'" (İngilizce). The Telegraph. 22 Mayıs 2012. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151002005251/http://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/9283554/Iran-recalls-Azerbaijan-ambassador-over-Eurovision-gay-parade.html. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ↑ Demir, Aylime Aslı (8 Aralık 2011). "Azeri LGBT'lerin Sanal Forumu". Kaos GL. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151129213311/http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=10143. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013.
- ↑ "Azerbaycan’da LGBT aktivisti intihar etti". CNNTÜRK. 23 Aralık 2014. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150107185055/http://www.cnnturk.com:80/haber/yasam/diger/azerbaycan-da-lgbt-aktivisti-intihar-etti. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
- YouTube'da Life on the margins for Azerbaijan's gays, Agence France-Presse (İngilizce)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||