Bizans ikonoklazmı
İkonoklazma (veya İkonakırıcılık, Bizans Yunancası eikonoklastes: "tasvir (ikona) kırıcı"[2], ikonoklast), Bizans İmparatorluğu'nda 8. yüzyılın ilk çeyreğinden 9. yüzyılın ortalarına değin süren dinsel tasvir karşıtı hareket. İkonoklastların ikonlara tapınılmasına karşı çıkma nedenleri arasında, Eski Ahit'teki On Emir'den ikincisinin (Çıkış 20:4) getirdiği yasak önemli bir rol oynuyordu. İkonlara tapınılmasını savunanlar ise onların simgesel bir değer taşıdığında ve bir kez yaratıldıktan sonra kutsallaştıklarında diretiyorlardı.
Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde İsa'nın ve azizlerin resimlerinin yapılmasına ve bunların kutsal sayılmasına hep karşı çıkılmıştı. Ama ikonlar gene de, özellikle Roma İmparatorluğu'nun doğu eyaletlerinde yaygınlaştı. 6. yüzyılın sonlarına doğru ve 7. yüzyılda resmen desteklenen ikonlara, canlılık özelliği taşıdıkları inancıyla tapınılıyordu. Bu tür uygulamalara özellikle Anadolu'da karşı çıkıldı. 726'da Bizans imparatoru III. Leon ikonlara karşı açıkça tavır aldı; 730'da da ikon kullanılması resmen yasakladı. Böylece başlayan ve ikonlara tapanları hedef alan baskı ve zulüm, Leon'dan sonra tahta geçen V. Konstantinos Kopronymos (741-775) ciddi boyutlara ulaştı.
787'de İmparatoriçe İrini, VII. Ekumenik Konsil olan II. Nikaia (İznik) Konsili'ni topladı ve burada İkonoklazma lanetlenerek ikon kullanılması yeniden serbest bırakıldı. 814'te V. Leon'un tahta geçmesinden sonra ikonoklastlar yeniden güçlendi ve ikon kullanılması 815'te toplanan bir konsilde bir kez daha yasaklandı. İkinci İkonoklazm dönemi, 842'de İmparator Theophilos'un ölümüyle sona erdi. Theophilos'un karısı Theodora'nın çabalarıyla 843'te ikonlar yeniden kullanılmaya ve saygı görmeye başladı. Bu olay Ortodoks Kilisesi'nde, yortu olarak hala kutlanmaktadır.[3]
Kaynakça
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||