Kaman, Kırşehir

Başlığın diğer anlamları için Kaman sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 39°21′N, 33°43′E

Kaman
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Kırşehir İli Siyasi Haritası
Koordinatlar: 39°21′K 33°43′D / 39.35°K 33.717°D
Ülke	Türkiye
İl	Kırşehir
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Hakan Şen [1]
- Belediye başkanı	Erhan Talu (MHP)
Yüzölçümü
- Toplam	1,185 km^2 (0,5 mi^2)
Rakım [2]	1.075 m (3.527 ft)
Nüfus (2015)[3]
- Toplam	37,014
- Kır	14,847
- Şehir	22,167
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	40300
İl alan kodu	386
İl plaka kodu	40
İnternet sitesi: http://www.kaman.bel.tr

Kaman, Kırşehir iline bağlı bir ilçedir.

İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak Bölümü’nde Kırşehir İli’ne bağlı bir ilçe olan Kaman, doğusunda Akpınar ve Kırşehir, batısında Bala, güneyinde Şereflikoçhisar, kuzeyinde ise Keskin ve Akpınar ilçeleri ile çevrilidir. Kırşehir’in kuzeybatısında yer alan ilçe toprakları engebeli ve yüksek platolar halindedir. Kırşehir ile kaman arasındaki Baranlı Dağı (1.963 m) ilçenin doğu ve güneydoğusunda bulunur. Baranlı sıra dağları üzerinde Ali Üllez Dağı (1.528 m), Topakkaya Dağı (1.300 m) ve Buzluk Dağı (1.609 m) yer almaktadır.^[4] En büyük akarsuyu ilçeden geçen Kızılırmak olup, Büyükdere, Kılıçözü ve Kırşehir Çayı ilçe topraklarını sulamaktadır. Kaman’da doğal göl bulunmamakta, yalnızca elektrik üretimi ve sulama amaçlı Hirfanlı Baraj Gölü’nden ve Darıözü sulama göleti gibi küçük ölçekli göletlerden yararlanılmaktadır.

Kırşehir’e 52 km uzaklıktadır. Denizden yüksekliği ortalama 1.075 m olan ilçenin yüzölçümü 1.365 km2 olup, toplam nüfusu 64.415’tir. İlçeye karasal iklim hakimdir. Kışları kar yağışlı, soğuk ve sert, yazları ise kurak ve sıcaktır. En fazla yağmur ilkbaharda görülür. Kaman ilçe sınırları içerisinde orman yoktur. İlçenin ekonomisi; dokumacılık, tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; hububat, baklagiller, yem bitkileri, endüstri bitkileri, sebze ve meyvedir. Özellikle Kaman cevizi dünyaca ünlü olup, ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.^[5] Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvanın yanı sıra tavukçuluk, arıcılık, balıkçılık ve devekuşu yetiştiriciliği yapılmaktadır. Hirfanlı Barajı’nda ve çeşitli göletlerde tatlı su balıkları bol miktarda olup, sazan, mercan, yayın, kadife, levrek, turna gibi türler bulunmaktadır.^[6] Kaman’da ev tezgahlarında ve küçük atölyelerde halı ve kilim dokumacılığı yapılmaktadır.^[7]

Kırşehir’in önemli bir ticaret ve halıcılık merkezi olan Kaman’da tuğla, kiremit fabrikası, tarım araçları üretimi ve metal eşya üretimi yapan atölyeler bulunmaktadır. İlçeye bağlı Ömerhacılı kasabası ile Hamit kasabasında renkli mermer taşı madeni işletilmekle, yabancı ülkelere de ihraç edilmektedir. Ayrıca ilçe topraklarında demir, çimento hammaddesi ve flüorid yatakları vardır.

Kaman’a 8 km uzaklıktaki Çağırkan Kasabası sınırları içindeki Kalehöyük’de 1986 yılından bu yana Kültür Bakanlığı ile Japonya Ortadoğu Kültür Merkezi adına Japonlar tarafından yapılan kazılarda ele geçen eserlerden, Kaman ve yöresinin MÖ 3000 yılarına giden bir yerleşim yeri olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda MÖ 3000 yıllarında Hititler buraya yerleşmişlerdir. Eski Hitit ve Geç Hitit dönemlerinden sonra, yine Eski ve Geç Frig Dönemi’nin yörede yoğunlaştığı arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarından anlaşılmaktadır.^[8]

MÖ 550’de Anadolu’nun tümüyle birlikte Kırşehir ve yöresi de Pers egemenliğine girmiştir. Kırşehir’de bu döneme ait önemli yerleşim kalıntı ve buluntularına rastlanmamasına rağmen, Kaman Kale Höyük kazısından Pers dönemine ait mühürler bulunmuştur. Antik Çağ'da burada Zama isimli bir yerleşim yeri olduğu kaynaklardan öğrenilmektedir. MÖ 333 yılında kurulan Kapadokya Krallığı döneminde otorite yetersizliği yüzünden Kırşehir ve yöresi yoğun baskı görmüştür. MS 18’de Roma İmparatoru Tiberius Kapadokya’yı resmen Roma’ya katarak eyalet durumuna getirmiştir. Roma döneminde Kırşehir yöresi putperestliğin yanı sıra Hristiyanlıkta hızla yayılmıştır. Kaman yöresinde Bizans dönemine ait yapı kalıntıları ile Ömerhacılı Kalesinin kalıntıları bulunmaktadır. Bu da yörede bir Bizans yerleşimi olduğuna işaret etmektedir.^[9]

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Oğuz boylarından bazı topluluklar Kaman’ın bulunduğu yere yerleşmişlerdir. Nitekim günümüzde Kaman’daki bazı köy isimleri Oğuzlar ile olan yakın ilişkiyi göstermektedir. 12. yüzyılda kısa bir süre Danişmentlilerin eline geçen yöreye yeniden Selçuklular hakim olmuştur. Moğolların Kösedağ Savaşı’ndan (1243) sonra, Anadolu’yu istila ettiği dönemde Kırşehir’den konaklama yeri olarak yararlanılmıştır. Memluk Sultanı Baybars 1277’de Anadolu’ya gelerek Elbistan’da Moğolları yenilgiye uğratmış, Selçuklu ordusunun bir bölümü bu savaş sırasında Memluklulara katılmıştır.^[10]

Kırşehir ve yöresi 1365'te Eretna Beyliği’nin hakimiyetine girmiştir. Timur’un Ankara Savaşı’nda (1402) Yıldırım Bayezıt’ı yenmesi üzerine Karamanoğulları' na verilen Kırşehir ve yöresi, II. Murad döneminde (1402-1451) kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.^[11]

Kaman, 1913 yılında bucak merkezi iken, 1944 yılında ilçe olmuştur. 1954 yılında Kırşehir’in ilçe haline dönüştürülmesi sonucu, Ankara’ya bağlanmış, Kırşehir’in yeniden il statüsü kazanması ile ilçe olarak tekrar Kırşehir’e bağlanmıştır.^[12]

İlçeden günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Ömerhacılı Kale Kalıntıları ve Temirli Kilisesi bulunmaktadır. Ayrıca ilçede Hirfanlı Baraj ve Gölü bulunmaktadır.

Tarihi

MÖ 3000 yılından bu yana yaklaşık 5000 yıllık bir yerleşim geçmişine sahip olan ilçe, Kaman adını Roma ve Bizans çağlarında yöreye gelen "CHNAMANE" adının Türkler tarafından Kaman olarak kullanılmasından almıştır. Bir başka rivayete göre Türkler'in ilk dini olan Şaman dininden geldiği bazı kaynaklarda belirtilse de bu konuda bir kesinlik yoktur. Ama kelime olarak düşünüldüğünde “gök “ anlamına gelir. Bir rivayette ise MÖ 1200-2200 yılları arasında Kızılırmak civarında yaşamış olan Etiler' (Hititler) den sonra kurulan Geomagen (Kumanlar) dan geldiği şeklindedir.

İlçe zaman dilimlerine göre uzun yılar Hititler, Frigler, Asurlular, Persler, Roma ve Bizanslılar ile Mengücekoğulları, Eretna, Karaman ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin hakimiyetleri altında kalmıştır. Bugün 41 köy, 10 kasaba ve 1232 km²'lik bir yüzölçüme sahip olan Kaman; 11. yüzyılda Oğuz boylarının Türk ve İslam olarak Konar-Göçer veya yerleşik hayatı tercih ederek bu yörede yaşamaya başlamaları ve bu Türkmen özünü o günden bu yana devam ettirdiklerinin bir simgesidir. 1985 yılından bu yana Japonlarca kazı yapılan ve 5 binden fazla tarihi eser bulunan Kaman Çağırkan Kalehöyük Kazı Alanında halen çalışmalar devam etmektedir.

1924 yılında belediyelik olan Kaman, 1 Eylül 1944 tarihinde ilçe haline getirilmiştir.

Coğrafi konum

Çağdaş yaşam tarzı, doğal güzelliği ve tarihi değerleriyle Anadolu'nun incisi konumundaki, cevizin vatanı olarak bilinen Yeşil Kaman, bağlı bulunduğu il olan Kırşehir'e 52 km. uzaklıktadır. İlçe, kuzeyindeki Keskin, güneybatısında Şereflikoçhisar, doğusunda Akpınar ile güneydoğusunda merkez ilçe, batısında Çelebi tarafından çevrilmiştir. Tarihi İpek Yolu üzerindeki ilçe, Büyük Önder Atatürk'ün Samsun'dan Ankara'ya gelişi (25 ARALIK) sırasında kullandığı güzergahtadır. Kapadokya bölgesi'nin ilk ayağı olan Kaman'ın 27 kilometre güneyinden Ankara-Pozantı yolu geçmektedir. Yine ilçenin 15 kilometre kuzeyinden D-765 Ankara-Kayseri yolu geçmektedir.

İklim ve bitki örtüsü

Ormanlardan yeterince nasibini alamayan ve karasal ikliminin tümüyle yaşandığı Kaman ve yöresinde bitki örtüsü bakımından dağlar çıplaktır. Ancak köylerinin orman dışı arazilerden oluştuğu ilçede; kavak, söğüt ve diğer meyve ağaçları sadece yaz aylarında yörenin yeşillik görünümünü sağlamakla yetinirler. Merkez ve kasaba belediyelerince gerekli ağaçlandırma çalışmalarının sürdürülmekte olduğu Kaman'ın Ömerkahya, Yazıyolu ve Bayındır köyleri ile Hamit kasabası sınırları içerisinde yer yer meşe koruluklarını görmek mümkündür.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[13]	65.428	10.067	55.361
1970[14]	71.202	11.861	59.341
1975[15]	75.074	16.516	58.558
1980[16]	77.370	19.996	57.374
1985[17]	80.132	22.317	57.815
1990[18]	61.569	26.038	35.531
2000[19]	60.919	27.962	32.957
2007[20]	44.801	21.118	23.683
2008[21]	44.617	21.358	23.259
2009[22]	44.105	22.224	21.881
2010[23]	42.568	22.252	20.316
2011[24]	41.586	21.966	19.620
2012[25]	39.867	22.154	17.713
2013[26]	39.231	22.278	16.953
2014[27]	37.421	21.859	15.562
2015[28]	37.014	22.167	14.847

Baraj ve Göller

İlçede tarım ve hayvancılığın ileri gitmesinde işlev gören 1 baraj gölü, 9 sulama göleti bulunmaktadır. Tüm yöre halkının yararlanmakta olduğu, başta Hirfanlı Baraj Gölü olmak üzere Karakaya, Gökeşme, Darıözü, Bayramözü, Sarıömerli, Çiftlik, Karabala, Savcılı Büyükoba göletleri bulunur.

Ceviz Festivali

Kaman'ın cevizi meşhur olduğu için her yıl adına festival düzenlenmektedir. Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali, her yıl Ekim ayının ilk Cumartesi ve Pazar günleri düzenlenmektedir.^[29]

Kaynakça

1. http://www.kaman.gov.tr/
2. http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198779
3. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFD6baUl. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
4. "Kırşehir'in Zirvesi: Baranlı". kirsehir. http://www.kirsehir.co/kirsehirin-zirvesi-baranli-dagi/. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
5. "Kaman Cevizine büyük ilgi". tarimtv. 28.05.2013. 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150417062236/http://www.tarimtv.gov.tr/HD2919_kaman-cevizine-buyuk-ilgi.html. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
6. "Hirfanlı Baraj Gölü'nde 50 Kiloluk Yayın Balığı Yakalandı". haberler. 09.06.2013. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150416235250/http://www.haberler.com/hirfanli-baraj-golu-nde-50-kiloluk-yayin-baligi-4713463-haberi/. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
7. "Kaman Tarihi". kaman.bel.tr. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150503182051/http://kaman.bel.tr:80/kaman/tarihi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
8. "Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi, Avrupa'daki Yılın Müzesi Yarışmasına Aday". haberler. 03.08.2011. 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150419115444/http://www.haberler.com/kaman-kalehoyuk-arkeoloji-muzesi-avrupa-daki-2908274-haberi/. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
9. "Kaman Tarihçesi". kirsehirkulturturizm. 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130910071123/http://www.kirsehirkulturturizm.gov.tr:80/belge/1-33948/tarihce.html. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
10. "Kaman Tarihi". kalehoyukarkeolojimuzesi. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150604085321/http://kalehoyukarkeolojimuzesi.gov.tr/tr/index.php/il-ve-ilce-tarihi/kaman-tarihi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
11. "KırşehirTarihi". kirsehir.gov.tr. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150630174107/http://kirsehir.gov.tr:80/sol_menu/01_ilimiz/tarihce.htm. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
12. "Kaman Tarihi". kaman.gov.tr. http://www.kaman.gov.tr/jupgrade/kaman-tarihi.html. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 
13. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspro46C. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btnch23S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqFQF4j. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
16. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtukJB8w. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
17. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwoXLdp. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
18. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyRlQ2S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
19. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0bFMES. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
20. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu23MOTw. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
21. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3rSQee. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
22. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuDT4MJE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
23. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFgB4ZP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
24. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGyYApG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
25. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxmwZyW. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
26. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUzWcB5. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
27. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFD6baUl. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
28. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
29. "Kaman Ceviz Festivali'ne Hazır". sondakika. 29.09.2011. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121007215009/http://www.sondakika.com:80/haber-kaman-ceviz-festivali-ne-hazir-3024970. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013. 

Dış bağlantılar

• Kaman Kaymakamlığı
• Kaman Belediyesi