Sarayköy

Sarayköy
  İlçe  
Sarayköy'ün girişini gösteren tabela
Türkiye'de bulunduğu yer
Denizli Siyasi Haritası
Ülke Türkiye
İl Denizli
Coğrafi bölge Ege Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Fatih Akkaya [1]
 - Belediye başkanı Ahmet Necati Özbaş (AK Parti) [2]
Yüzölçümü
 - Toplam 504 km2 (194,6 mi2)
Rakım [3] 160 m (525 ft)
Nüfus (2015)[4]
 - Toplam 29,964
 - Kır -
 - Şehir 29,964
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 20300
İl alan kodu 0258
İl plaka kodu 20

Sarayköy, Denizli'nin bir ilçesi.

Tarihçe

Sarayköy ilçesinin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemesine rağmen, 14. yüzyılın sonlarına doğru Türkmen aşiret Reisi Sarıbey tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Sarıbey’in kendi adı ile kurduğu köyün adı, daha sonraları çeşitli değişikliklere uğrayarak günümüzde Sarayköy’e dönüşmüştür. 1763 yılına kadar köy olan Sarayköy, bu tarihte Aydın iline bağlı bucak olmuştur. 1867 yılında Denizli livasının kazaya çevrilmesi üzerine, Denizli’ye bağlı bir nahiye olarak statüsünü korumuş, 26 Şubat 1882 yılında Denizli’nin sancak olması üzerine bu tarihten itibaren Denizli Sancağı’na bağlı bir kaza olmuştur.

15 Mayıs 1919’da Yunanların İzmir’i işgal ederek Aydın, Nazilli ve Sarayköy’e doğru ilerlemeleri karşısında Sarayköy Heyet-i Milliyesi zaman kaybetmeden harekete geçti. Müftü Ahmet Şükrü Yavuzyılmaz, Sarayköy ve civarında eli silah tutabilen herkesi topladı. Bu girişim sayesinde toplanan gönüllü kuvvet Menderes köprüsünü ve havalisini koruyarak, düşmanın ilerlemesini ve Denizli’ye girmesini engellemiştir. Bu günün anısı ve Sarayköylü vatanseverlerin gösterdiği kahramanlık nedeniyle bir efe heykeli yaptırılmış, bu heykel Sarayköy’ün sembolü olmuştur. Her yıl 24 Mayıs gününde bu anlamlı ve coşkulu olay tüm ilçede “Sarayköy’ün Milli Mücadeleye Katılım Günü” olarak şenliklerle kutlanmaktadır.

Coğrafi yapı

Denizli merkeze 20 km mesafedeki Sarayköy’ün kuzeyinde Buldan, doğusunda Denizli, güneyinde Babadağ, batısında Buharkent, Kuyucak ilçeleri ile çevrilidir.. Aydın Dağları ile Menteşe Dağları arasında akan Büyük Menderes akarsuyu nedeniyle, aynı adı alan ovada yerleşilmiş, ancak bazı köyler çevredeki dağ eteklerinde sıralanmışlardır. Yüzölçümü 470 km2’dir. İlçenin kuzeyinden Büyük Menderes akarsuyu geçmektedir. Ayrıca yazın suyunu kaybeden küçük çaylarda bulunmaktadır.

Akdeniz ikliminin özelliklerinin görüldüğü ilçede, yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise çok soğuk olmamakla beraber yağışlı geçmektedir. Sarayköy’ün Sazak dağı ise genelde çıplak, ancak dağın ve çevresinin ağaçlandırılması için Denizli Orman Bölge Müdürlüğü’nce yoğun çalışmalar sürdürülmekte ve bu nedenle birçok fidan dikilmiş bulunmaktadır.

İdari yapı

Sarayköy'e bağlı 32 mahalle vardır.

Ekonomik durum

Sarayköy ve çevresinde en gelişmiş sanayi dalı dokumacılıktır. Eskiden beri Babadağ ve köylerinde yürütülen dokumacılık son yıllarda Sarayköy’ün çevre köylerine de girmiştir. Buralarda çoğunlukla tüccar için fason dokunan ham bezler daha sonra işlenerek ve desen baskıları yapılarak çarşaf ve nevresim halinde piyasaya sunulmaktadır. Köprübaşı köyündeki iki tekstil fabrikası bu yöntemle ürettiği tekstil mamullerini yurt dışına ihraç etmektedir. Sarayköy’de bulunan meşrubat fabrikasında gazoz ve kola gibi içecekler üretilmektedir. Ayrıca Sarayköy-İzmir yolu üzerinde Sarayköy'e 3 km uzaklıkta Menderes Tekstil Sarayköy nufüsuyla birlikte, Manisa, Aydın ve ilçeleri olmak üzere birçok aileye iş imkânı sunmuş, 8 bine yakın çalışanı ile büyük istihdamı başta Sarayköy halkı olmak üzere çevre illere bu imkânı sunmuştur. Sarayköy'de bahçe kültürüde oldukça yaygındır; şeftali, erik, kayısı başta olmak üzere çok sayıda meyve yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ayrıca Sarayköy iklimi elverişli olması nedeniyle kendi kendine yetebilen bir ilçemiz olduğu kadar çevre ilçelere, illere ve dış ülkelere de ihraç etmektedir. Çiftçiliğin geçim kaynağı olduğu sarayköyde pamuk üretimi ve bağcılık verimli ovasında yetiştirilmektedir. İlçenin Hasköy köyünde 1 adet tavuk çiftliği bulunmakla beraber Tekke hamamları civarında seracılık oldukça yaygındır. Sarayköy'ün Denizli'ye uzaklığı 22 km olması ulaşımı kolaylaştırmış, sanayi ürünlerinin maliyetini düşürmüş, piyasaya sunulmasını kolaylaştırmıştır. Denizli-Sarayköy güzergahı üzerinde 300'e yakın sanayi tesisi bulunmaktadır.

Kızıldere jeotermal santralinden dışarıya atılan atık sıcak su kullanılarak, merkezî ısıtma yöntemi ile Sarayköy ilçe merkezinde yaklaşık 5.000 konut ısıtılmaktadır.

Kızıldere jeotermal santraline ek olarak yapılan bir tesiste santralden dışarıya atılan atık sudan kurubuz ve sıvı karbondioksit üretilmektedir. Tesisin işletme kapasitesi yurdumuzun bu ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Üretilen bu ürünler yurdumuzda meşrubat sanayiinde, gıdaları dondurma ve şoklama işlemlerinde ayrıca endüstride de kullanılmaya başlanmıştır.

Büyük Menderes akarsuyunun suladığı Sarayköy ovası sulu tarımın yapıldığı verimli bir arazidir. Kanal ve kanaletler sistemi ile ekili alanların büyük bir bölümü sulanmaktadır. 105.000 dekarlık pamuk ekili alanı toplam arazinin %68’ini oluşturmakta, ardından sebze ile erik, kayısı şeftali üretimi gelmektedir. Bunların dışında çok olmamakla birlikte zeytin üretimi de yapılmaktadır.

İlçe yer altı kaynakları yönünden zengindir. Yeşilyurt köyü çevresinde alçıtaşı ocakları bulunmaktadır. Sazak dağında ve Kabaağaç alanında kalorisi çok yüksek fakat damar olarak az olan Linyit kömür ocakları bulunur

Yakın çevrede Kızıldere, Tekke, Yenice ılıcaları olmak üzere bu şifalı sular Büyük Menderes akarsuyu çevresinde bulunmaktadırlar. İlçe sınırları içinde ayrıca in hamamı ılıcaları da vardır.

Kızıldere Jeotermal Santrali: Denizli Sarayköy ilçesi Karataş köyü sınırları içerisindedir.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[5] 33.962 7.759 26.203
1970[6] 33.901 8.925 24.976
1975[7] 35.353 10.513 24.840
1980[8] 35.310 11.042 24.268
1985[9] 38.904 12.768 26.136
1990[10] 32.890 15.481 17.409
2000[11] 36.495 17.760 18.735
2007[12] 30.028 18.370 11.658
2008[13] 30.310 18.655 11.655
2009[14] 30.031 18.526 11.505
2010[15] 29.854 18.510 11.344
2011[16] 29.842 18.612 11.230
2012[17] 29.650 18.570 11.080
2013[18] 29.650 29.650 veri yok
2014[19] 29.739 29.739 veri yok
2015[20] 29.964 29.964 veri yok

Kaynakça

  1. Kaymakam
  2. http://www.saraykoy.bel.tr/?Ozgecmisi&sayfa=14
  3. http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198474
  4. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCgFsmZ. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  5. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspcPm9R. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btn4SVtv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpT82zd. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuSVHd0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwPQTCQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bty6HoPb. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu08Ql8F. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1o9OxL. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3bJ0S4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCo8hL9. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEsxsTl. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGl5V3G. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxUY3C6. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  18. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUiYNw5. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  19. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCgFsmZ. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  20. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 8/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.