Erbil Beyliği
Türk tarihi |
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
|
Erbil Beyliği, Erbil Atabeyliği veya Begteginliler, 1146-1233 yılları arası Irak'ın kuzeyindeki Erbil ve çevresine egemen olan Türk Atabeyliğidir. Devlet adını kurucusu olan Zeynüddin Ali Küçük'ün babası Begtegin'den almıştır.
Tarihi
Begtegin, Büyük Selçuklu Devleti'inde ordusunda bir komutandır. Oğlu Zeynüddin Ali Küçük, Zengilerin emri altına girmiş ve bu devletin hükümdarı İmadeddin Zengi tarafından 1144 tarihinde Musul valisi olarak görevlendirilmiştir. 1146 yılında İmadeddin Zengi ölünce Zeynnüddin Ali Küçük, Musul valiliği ile birlikte Şehrizor, Hakkari, Sincar, El-Hamidiye, Tikrit ve Harran'ı kapsayan bölgeyi egemenliği altına almıştır. Böylece merkezi Erbil olan Erbil Beyliği'ni kurmuş ve bu devletin ilk atabeyi olmuştur.
Zeynnüddin Ali Küçük, 1167 yılında Musul valiliğini Kutbeddin Mevdud'a bırakarak Erbil'e çekilmiştir. Bunun karşılığında oğlu Muzafferüddin Kökbörü'nün kendinden sonra yerine geçmesi garantisini almıştır. Muzafferüddin Kökbörü'nün arası Mücahidüddin Kaymaz ile açılmıştır. Devletin başına Yusuf bin Ali Küçük geçmiştir. 1190 tarihinde Yusuf 'un ölmesi ile Muzafferüddin Kökbörü yeniden hükümdar olmuştur. Önce Zengiler hükümdarı II. Seyfeddin Gazi'nin hizmetine girmiş, ardından Selahaddin Eyyubi'nin hizmetine girerek Urfa'yı almıştır. 1232 yılında Muzafferüddin Kökbörü ölünce kendinden sonra varisi olmadığı için beylik, vasiyet gereğince Abbasiler'e bağlanmıştır.
Kaynakça
- Muzafferüddin Kökbörü (1156-1232):Yetimlere sütanneler tayin eden devlet adamı
- "Ana Britannica", c.5 sf.57.
|