Böriler

Böriler Şam Atabeyliği
Böriler
(بوريون)
—  Buyuk Selcuklular Devleti'ne tabi atabeylik  —
←
1104–1154 [[Zengiler Şam Atabeyliği|→]]
1135'de İ. Haçlı Seferi ve II. Haçlı Seferi dönemlerinde Yakın Doğu ve Suriye
Başkent Șam
Dil(ler) Arapça ve Türkçe
Din İslam
Yönetim Monarşi
Atabey
 - (1104-1128) Zahireddin Tuğtekin
 - (1128-1132) Tacülmülk Böri
 - (1132-1135) Şemsülmülk İsmail (1132-1135)
 - (1135-1139) Şehabeddin Mahmud (1135-1139)
 - (1139-1140) Cemaleddin Muhammed
Tarihi
 - Tuğtekin 1104
 - I. İmadeddin Zengi'nin başarısız Şam'ı fetih girişimlerinin ilki 1135
 - Ikinci Hacli Seferi Şam kuşatması 1148
 - Nureddin Zengi'nin Şam'ı fethi ve Boriler devleti sonu 1154
Türk tarihi
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ

Böriler ya da Börüoğulları, (Arapça: بوريون ) Şam ve çevresinde kurulmuş Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi bir devlet olan bir atabeyliktir.

Tarih

Büyük Selçuklu Devleti yerel idaresi önemli yerel bölgelerde merkezden tayin edilen valiler tarafından yapılmakta idi. Devlet merkezinden uzak olan bölgelerin bir kısmı Selçuklu hanedanından olan tabi hükümdarlar tarafından yöneltilmekte idi ve bu Selçuklu hanedanından yöneticiler Sultan veya Melik unvanları taşımaktaydılar. Örneğin Suriye Selçuklu Devleti ilk kurulduğu zaman Selçuklu hanedanından olan ve Sultan veya Melik unvanı taşıyan Tutuş yönetimi altında bir tabi devletti. Merkezden uzak olan bölgelerden bir kısmı kalıtsal olan ama Selçuklu hanedanından olmayan hükümdarlar tarafından idare edilmekte idi. Bu tip tabi hükûmetlerin bazılarının hükümdarları "Atabey" olarak ve yönettikleri tabi devlet Atabeylik olarak isimlendirilmekte idi. Bunlardan en önemlilerinden biri Muhiddin Bektaş'ın tahttan indirilmesi ile sona eren Suriye Selçuklu Sultanlığı Şam Melikini takip eden Tuğtekin idaresindeki Böriler Şam Atabeyliği idi.[1]

Muhiddin Bektaş'in 8 Haziran 1104'de tahttan indirilmesinden itibaren Şam bölgesindeki tabi devleti efektif olarak idare eden Zahireddin Tuğtekin yine Şam'ı idarede devam etti. Ama o ve ahvadına Şam Atabeyliği olarak anılan bu bölgenin idaresi kalıtsal olarak verildi. Bu tabi ama Tuğtekin'in ahfadından kalıtsal hükümdarlar tarafından idare edilen devlete "Böriler Şam Atabeyliği" adı verildi. Tuğtekin'den sonra Böriler hanedanından 7 kişi Şam Atabeyliği adlı tabi devlet idarecileri olarak Büyük Selçuklu Devleti'nin Şam bölgesini yönetmişlerdir.[2]

Böriler Hanedandan ikinci atabey Tuğtekin'in oğlu Tacülmülk Böri idi. "Kurt" anlamına gelen Böri adını taşıdığı için Şam Atabeyliğini yöneten hanedan da bu adla tanınır olmuştur.

Böriler Şam Atabeyi Mucireddin Abak'in atabeylik döneminde Temmuz 1148'de İkinci Haçlı Seferi sırasında Haçlıların Şam'a hücumlarını neticesiz bırakmayı başarmışlardır.[3]

Son Böriler Şam Atabeyi Mucireddin Abak olup 26 Nisan 1154'te Şam dahil tüm toprakları bir diğer atabeylik Zengiler tarafından fethedilince tarih sahnesinden silindiler.

Atabeyler

Soyağacı

-
 
 
 
Tacüddevle Tutuş
(Selçuklu)
 
 
 
-
 
 
 
 
 
Tuğtekin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fahrülmülk Rıdvan
(Selçuklu Halep Meliki)
 
Muhiddin Bektaş
(Selçuklu Şam Meliki)
 
Dukak
(Selçuklu Şam Meliki)
 
 
 
Tacülmülk Böri
 
 
 
 
 
Zümrüd
Hatun
 
İmameddin Zengi
(Zengiler)
 
-
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II. Tutuş
 
 
 
Şemsülmülk İsmail
 
Şehabeddin Mahmud
 
Cemaleddin Muhammed
 
 
 
Nureddin Mahmud
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mucireddin Abak

Ayrica bakiniz

Kaynakca

  1. ↑ Ali Sevim ve Erdoğan Merçil (1995), Selçuklu Devletleri Tarihi: Siyaset, Teşkilât ve Kültür, TTKY, Ankara 1995, ISBN 9789751606907
  2. ↑ R. LeTourneau, "Burids", H.A.R.Gibb, J.H.Kramers, E. Levi Provencal ve J. Schacht (ed.), The Encyclopedia of Islam, Vol. I, London 1986. (İngilizce)
  3. ↑ Maalouf, Amin (çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, YKY, İstanbul 1998, ISBN 975-545-092-0.

Dış kaynaklar

This article is issued from Vikipedi - version of the 4/14/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.