Görele

Başlığın diğer anlamları için Görele (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 41°1′N, 39°0′E

Görele
—  İlçe  —
Giresun'un Türkiye'deki konumu
Giresun'un İlçeleri
Koordinatlar: 41°1′K 39°0′D / 41.017°K 39°D
Ülke	Türkiye
İl	Giresun
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Ünal Kılıçarslan
- Belediye başkanı	Tolga Erener (AK Parti)
Yüzölçümü [1]
- Toplam	178 km^2 (68,7 mi^2)
Rakım [2]	50 m (164 ft)
Nüfus (2015)[3]
- Toplam	30,457
- Kır	11,802
- Şehir	18,655
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İnternet sitesi: www.gorele.bel.tr YerelNET

Görele, Türkiye Cumhuriyeti, Giresun ilinde bir ilçe ve ilçe merkezi olan sahil ilçe adıdır.

İl merkezine 63 km. uzaklıkta bulunan ilçenin toplam nüfusu 30.276'dır. Rus-Osmanlı Harbi'nde Rusların mağlup olduğu Haç Dağı'ndaki Kanlıdere muharebe yeri, Görele şehir merkezine 6 km. uzaklıkta olup, görülmesi gereken bir yerdir. Görele ayrıca Karadeniz'in vazgeçilmez çalgısı kemençe konusunda atılım yapmış bir ilçedir. Öyle ki bugün "kemençenin başkenti" olarak anılmaktadır.^[4]

Kuşçulu Köyü'ndeki türbe, Çavuşlu'daki Kuğuoğlu Süleyman Ağa Türbesi kültürel değer taşıyan önemli yapılardır. İlin genelinde olduğu gibi Görele ilçesinde de fındık bahçeleri doğanın dokusuna önemli bir zenginlik katmaktadır.

Tarihçe

Koralla, Bölge Valisi Arrianus'un İmparator Hadrian'a yazdığı mektuplarda adı geçen bir yerdir.^[5] Bu yer adı Latince "kor kırmızısı" anlamına gelen "corallium" sözcüğü ile karşılaştırılsa bile köken olarak Asya dillerine bağlıdır.^[6] Koralla bugün Eynesil ilçe merkezinin hemen doğusunda yer alan kayalık burun ve bunun ucundaki kale olarak belirlenmiştir.^[7] Bazı yayınlarda bu kalenin Cenevizliler tarafından inşa edildiği belirtilmekte, ancak bugünkü Görele ile Eynesil ilçe merkezlerinin birbirine karıştırıldığı anlaşılmaktadır.^[8] Ayrıca eski Koralla Kalesi ile daha doğudaki Liviopolis ya da bugünkü adıyla Yavebolu yerleşmeleri birbirlerinden ayrı yerlerdir.

11. yüzyıldan sonra bölgeye yerleşen Türkmenler "Koralla" adını "Görele" olarak seslendirmiştir. Buradaki kale ve hemen gerisindeki yerleşme yaşanan bir isyanın ardından 1771 yılında bugünkü Görele'nin olduğu yere taşınmıştır. Taşınılan bu yerde Antik Çağ'da Philokaleia adlı bir yerleşme olduğu sanılmakta,^[8] ancak bu yerleşmenin tam yeri bilinmemektedir.

19. yüzyılda önce Trabzon Sancağı'na bağlı Görele kazası bugünkü Şalpazarı, Eynesil ve Çanakçı ilçelerini kapsamıştır. Daha sonra, 1873'de Trabzon'a bağlı belediye kurulmuş,^[9] 1923 yılında ise ilçe olarak Giresun'a bağlanmıştır.

Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1916 yılında başlayan Rus işgali Görele ve çevresinde 13 Şubat 1918 günü sona ermiştir. Bu işgal sırasında Görele'ye bağlı Maksutlu Köyü ve çevresinde yaşayan Müslümanların Rus işgaline destek veren Ermeni milislerce katledildiği ve Dikmetaş adlı mevkiindeki toplu halde gömüldüğü anlatılmaktadır.^[10]

Kültür

Giresun yöresinin Türkmen/Çepni folklorik değerleri açık bir şekilde Görele ilçesindede yaşatılmaktadır. Kemençe en önemli müzik aletidir. Görele ilçesinin bağlı köylerinde farklı şiveler göze çarpar. Görele ilçesine ait türküler arasında,"Ağasarın balını(Oy asiye)" “Çavuşlu diye diye”, “Atmacayı vurdular”, “Ayağında çorabın”, “Yaylanın soğuk suyu”, “Tarlalar salkım saçak”, “Püsküllüdür Püsküllü”, türküleri oldukça meşhurdur. Merhum olan Bicoğlu Osman, Halil Kodalak (Karaman) ve Kemal İpşir (Durkaya) ile yaşayan kemençe üstadları Katip Şadi ile Sırrı Öztürk ve Şenel Dandin'dir. Çıkardığı değerler, (Hamit Görele, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Ahmet Kaçar, Hasan Ali Yücel, Nevzat Yosmaoğlu... ) Denizciler, sanat ve kültür hayatının gelişmesinde etkin olmuştur. Görele kültürel özellikler olarak çok zengin ve özellikle yaşlı ailelerin yaşaması için çok ideal bir yerdir.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[11]	48.544	5.687	42.857
1970[12]	49.711	6.244	43.467
1975[13]	50.318	8.079	42.239
1980[14]	48.660	7.321	41.339
1985[15]	51.901	12.208	39.693
1990[16]	43.949	20.745	23.204
2000[17]	52.420	27.214	25.206
2007[18]	28.357	14.428	13.929
2008[19]	30.232	14.738	15.494
2009[20]	30.501	15.733	14.768
2010[21]	29.728	16.033	13.695
2011[22]	29.562	15.738	13.824
2012[23]	30.276	15.839	14.437
2013[24]	29.713	15.450	14.263
2014[25]	31.367	17.990	13.377
2015[26]	30.457	18.655	11.802

Turizm

İlçede Turizm çok gelişmemiş olup ekonomiye bir katkısı yoktur. Daha çok iç turizm hakimdir. Yayla turizminin dışında turizm amaçlı herhangi bir faaliyet yaygın değildir.

İlçede yaylacılık çok gelişmiştir. Eskiden bölge halkı hayvan otlatmak için yaylaya göç etmekte iken son yıllarda, temiz dağ havası alarak dinlenmek ve çeşitli yayla şenliklerine katılarak eğlenmek için yaylaya çıkmaktadır.

Önceden yaylaya yürüyerek gidilirken; ulaşımın sağlanması ile otomobiller ile bu yaylalara üç-dört saatte gidilip gelinmektedir. Yöre halkının çıktığı yaylalarda Haziran-Temmuz aylarında çeşitli şenlikler düzenlenmektedir.Bunların içinde en meşhuru Temmuz ayının üçüncü cumartesi günü yapılan Sis Dağı eski adı Abdal Musa Dağı Şenlikleri'dir.

Kaynakça

1. 5/11
2. http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198569
3. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCviXyA. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
4. http://www.haber53.com/41184_Kemencenin-baskentinde-Selcuk-Balci-ruzgari.html
5. M. Arslan, Arrianus'un Karadeniz Seyahati. Odin Yayıncılık, İstanbul 2005, s. 33.
6. http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=coral
7. Paulys Real-Enzyklopädie der classischen Altertumswissenschaft. Cilt 11. Koralla maddesi.
8. AnaBritanica Genel Kültür Ansiklopedisi. Cilt 9. "Görele" maddesi. Ana Yayıncılık, İstanbul 2004; B. Umar, Karadeniz Kapadokyası (Pontos). İnkılap yayınları, İstanbul 2000, s. 114.
9. AnaBritanica Genel Kültür Ansiklopedisi. Cilt 9. "Görele" maddesi. Ana Yayıncılık, İstanbul 2004
10. B. N. Tonka, "Giresun-Görele Maksutlu Dikmetaş Mevkiinde Rus Ermeni Katliamı ve Şehitlerimiz", Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu I: Tarih (Trabzon 2002), s. 527-530; http://www.tireboluhaber.net/Ozel-Haber/Ermeniler-Gorelede-Katliam-Yapmislar-1220.htm
11. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspj1CaP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
12. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnFKvj7. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
13. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpmXwgm. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuZ4qsa. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwaSIxn. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
16. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyFG5bX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
17. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0JNKLf. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
18. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1ttbsQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
19. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3isN9J. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
20. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCvzLhQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
21. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEzHaSF. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
22. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGptT04. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
23. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxYgo06. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
24. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUrCj9U. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
25. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCviXyA. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
26. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.