II. Mervan

II. Mervan
Emevî Halifesi
Hüküm süresi 744 – 750
Önce gelen İbrahim bin Velid
Sonra gelen I. Abdurrahman (Endülüs Emevî Halifesi olarak)
Tam ismi
Mervan bin Muhammed bin Mervan
Hanedan Emevî Hanedanı
Babası Muhammed bin Mervan
Doğum 693
Ölüm 750
Dini Sünni İslam

II. Mervan, tam adı Mervan bin Muhammed bin Mervan (Arapça: مروان پسر محمد) (d. 693 - ö. 6 Ağustos 750), ondördüncü ve son Emeviler halifesi (744-750).

Halifelikten önceki yaşamı

I. Mervan'ın torunudur. 732'den sonra Doğu Anadolu, Azerbaycan ve öbür eyaletlerde 12 yıl süreyle valilik yaptı. Kafkasya'ya, özellikle Hazarlara karşı başarılı seferler düzenledi. Edindiği askerlik deneyimini İslam ordusunun yeniden örgütlemekte kullandı. Kabile bağlılıklarına dayalı hantal birlikler yerine, profesyonel komutanların yönetiminde ücretli askerlerden oluşan küçük, ama daha hareketli birimler oluşturuldu.

744'te öldürülen II. Velid'in (Velid bin Yezid) yerine geçen III. Yezid'in halifeliğine karşı çıktı. 744'de Anadolu'da bir seferden dönmüş olan Mervan'in oğlu, Harran'a gelip yerleşti. El Cezire ve Irak'in karışıklıklar içinde olduğunu kendi gözü ile gördü. Kafkasya'da vali olan babasına yazarak ordusuyla gelip hem bu karışıklıkları bastırmak hem de II. Velid'in öldürülmesinin öcünü almasini istedi. 50-60 yaşları arasında bulunan Mervan ordusyla Kafkasya'dan Harran'a geldi ve Şam'a, III. Yezid'in üzerine yürümeye hazırlandı. Bundan çok korkan II. Yezid, eğer Mervan kendine biat ederse babasi ve kendisinin valilik yaptığı bütün eyaletlere (Irak, Musul, Ermenistan ve Azerbaycan) kendisini vali olarak atayacağını bildirdi. Mervan'in maiyetindeki askerlerin bir bölümü III. Yezid'e biat etmişti ve III. Yezid'in bu teklifini uygun gören Mervan da ona bağlılığını bildirdi.

Fakat III. Yezid bundan sonra çok az zaman yaşadı ve 744 yılı sonlarına doğru hastalanıp öldü. Ama III. Yezid ölmeden önce yerine oğlu İbrahim'in geçmesini istedi ve Şam bürokrasisi de buna uyarak Ibrahim'i halife ilan etti. Fakat Mervan Ibrahim'in halifeliğini tanımayarak ona karşı da harekete geçti. Süleyman bin Hişam komutasındaki Suriye ordusunu Aynü'l-Cer'de yenerek Şam'a girdi, halifeliğini ilan etti.

Halifelik dönemi

Mervan halife ilan edildikten sonra yine babasının yaşamış olduğu Harran'a çekildi ve bir merhamet ve barış siyaseti uygulamaya çalıştı. Halifelikten indirdiği İbrahim'i öldürtmeyip O'nu Abbasiler hükümete gelinceye kadar yaşamaya bıraktı. İbrahim'in komutanı olan Süleyman'ın kızını kendi oğlu ile evlendirip güya onunla anlaştı. Kafkaslarda kendisine karşı isyan etmiş olan Thbit bin Haşim'i Filistin valiliğine getirdi.

Fakat hilafete geçmesi bir başarı olarak görülmekle beraber. Buna karşı olan birçok grup bulunmaktaydı. Kendi kabilesi Keis için iyi görünmekle beraber, diğer güçlü kabileler olan Kelb ve Kodaa bundan hoşnut değillerdi. Ayrıca III. Yezid'in tutmuş oduğu Kadiriyye tarikatının ilkesi olan bağımsız irade doktrinine karşı olduğu için bunlar tarafından da sevilmiyordu. Yemeni, güney Arabistan kabileları duşanları oldukları kuzey Arabistanlı Modar kabilesine Mervan'ın destek vermesi dolayı tedirgindi. Ülkenin her bölgesinde Harici vaizler türeyip fikirlerini yaymaya başladılar. Abbası ve Haşimi propagandası ve kışkırtması, özellikle doğuda, çok yayılmya ve daha isyankar bir şekle dönmeye başladı. Ülkede hoşnutsuzluk o dereceye gelişti ki her zaman Emevi halifelerine bağlı olan Kelb'ler ve Suriye'daki askeri birlikler arasında bile fitne çıktı. Mervan halifelik dönemini bunların bir isyana yol açmasını önlemekle ve isyan çıkınca hemen bastırılmasıyla geçti.

Güvenlik nedeniyle, Şam yerine, kendisini destekleyenlerin daha yoğun olduğu Harran'ı merkez edindi ve oraya yerleşti. Bu değişiklikten dolayı Şam'ın önemini yitireceğini anlayan Suriyeliler Halife'ye karşı ayaklandılar. Ayaklanmanın önderlerinden Yezid bin Halid el-Kasrı ve Sabit bin Nuaym öldürülünce olaylar yatıştı. II. Mervan Suriyelileri kazanmak için oğullarını eski halife Hişam'ın kızlarıyla evlendirdi.

Ardından henüz halifeliğini tanımamış olan Iraklılara karşı Yezid bin Ömer komutasında bir ordu gönderdi. Ama bu ordu Süleyman bin Hişam'ın tarafına geçti. Bunun üzerine Irak seferini durduran Mervan, Süleyman bin Hişam'ın üzerine yürüdü ve onu Kinnasrin yakınında bozguna uğrattı. 746'da bütün Suriye'de denetimi sağladı.

Küfe'de denetimi elinde tutan Haricilerin önderi Dahhak bin Kays es-Saybani'yi Eylül 746'da Kefertusa yakınlarında bozguna uğrattı.

Abbasiler isyanı, halifelikten düşmesi ve ölümü

747'de Abbasi ayaklanması çıktı. Birleşik Abbasi, İran, Irak ve Şii orduların 750'de Büyük Zab Irmağı Savaşı'nda Emevi ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.

II. Mervan Mısır'a kaçtı ve orada Abbasilere karşı savaşırken öldürüldü; böylece Emevi hanedanı sona erdi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

    Dış bağlantılar

    1.↑ Bernard Lewis, Ortadoğu, (2005), Ankara:Arkadaş Yayınları.
    II. Mervan
    Sünni İslam unvanları
    Önce gelen
    İbrahim bin Velid    		 İslam Halifesi
    744 - 750     		Sonra gelen
    Seffah
    Resmî unvanlar
    Önce gelen
    İbrahim bin Velid    		 Emevî Halifesi
    744 - 750     		I. Abdurrahman (Endülüs Emevî Halifesi olarak)
    This article is issued from Vikipedi - version of the 8/20/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.