III. Hişam

III. Hisam veya tam ismiyloe Hişam bin Muhammed bin Abdülcebbar (Arapça: هشام بن محمد) veya diğer bilinen Endülüs Emevi Devleti ve Kurtuba Halifeliği'nin 1026-1031 tarihleri arasında hükümdarlık ve halifelik yapmış olan son yöneticisidir.

Hayatı

Endiulus Emevi sülalesine mensuptur. Selefi 1025-1026 tarihleri arasında Kurtuba Halifeliği yapan Ali soyundan Yahya bin Ali bin Hammud'dur. Selefi zamanında eyalet valilerinin bağımsız hareket etmesi, hakimiyetin tam olarak ele alınamaması ve karışıklıkların tekrar ortaya çıkmasıyla halk desteğini giderek yitirmeye başladı ve nüfuzunu genişleterek vezir makamına getirilen Yahya el-Muhtar'ın baskıları sonucu hilefet makamını ve şehri 1026'da terk etti.

Kurtuba Halifeliği tahtina davetle Emevi ailesine mensup Hişam bin Muhammed (III. Hişam) çıkartıldı.Yahya bin Ali bin Hammud'un ortadan kaldırılmasıyla Kurtuba şehri ileri gelenleri vezir Ebi el-Hüzami'nin başkanlığı ile toplanarak Emevi soyuna mensup olan merhum melik Abdürrahman el-Müstazhirbillah (1023-1024)'ın kardeşi Hişam bin Muhammed'i hükümdar ve halife olarak belirledi. Böylece kısa bir dönemden sonra Kurtuba Halifeliği yeniden Emevi ailesinin yönetimine geçti.

Hişam bin Muhammed ise agabey V. Abdürrahman'in katlinden sonra kendisini dünyevi işlerden çekmişti. Kendisine hilafet makamına ve melikliğe getirildiği tebliğ edildiği zaman hükümdarlığa muktedir olamayacağını ileri sürdü ve gelen teklifi reddetti. Ancak özellikle şehrin önde gelenlerinden olan Amirilerin ısrarlarını dikkate alarak, birkaç gün düşünmeye müteakip zaruretlerden ötürü teklifi kabul etti. Ancak anılan dönemde meliklerin sık değişmesi ve halkında mevcut siyasetçilerin arkasında durmayarak değişken bir tabiat izlemesi nedeniyle devleti Kurtuba'dan idare etmeyerek, Hristiyan memleketlerine yakın yerlerde gaza yapacağını ileri sürdü ve Kaştale (Kastilya) bölgesinde ikamet ederek ve askeri gücünü burada konuşlandırdı.

Babası II. Muhammed (1008-1009) zamanından itibaren İber yarımadasında Hristiyan unsurların giderek güç kazanmaya başlamasıyla bu unsurlar Müslümanlara karşı ittifak arayışlarına girdiler. Gelişmeler neticesi Berşelune kontu Sarakusta eyaletinden, Kaştale kontu da Tuleyta eyaletinden toprak ve kale elde etti. Leon Kralı III. Bermod (1028-1037) ise Portekiz mıntıkasına harekat düzenliyordu. Melik Hişam ise hükümdarlığının ilk üç senesinde sınır boylarında Hristiyan istilalarını engellemek için harekatlar tertip etti.

Ancak Kurtuba'nın başında bir melik olmadan idaresi giderek güçleştiğinden şehirde bazı dedikodular çıktı. Durum üzerine meşveret azaları ve Hacib Ebu'l Hüsam el-Cevheri'nin ısrarları sonucu 1029 (h. 8 Zilhicce 420) tarihinde melik Hişam kente geri döndü. Halkın kendisinin şehre avdet etmesi ile şehrin asayiş ve emniyetinin kolaylıkla ıslah edilebileceğini varsayarak harap olan yapıları onarttı, hastane, mektep ve mahkemeleri düzene koydu.

Şehirde yaptığı faaliyetlerden sonra bağımsızlık davası güden eyalet valileri ile ilgilenmeye başladı. Valilere gönderdiği mektuplarda Hristiyanların giderek güç kazanmasının içlerinde zuhur eden ayrılıklardan dolayı meydana geldiğini ve yeniden Kurtuba önderliğinde bir araya gelmelerini nasihat etti. Valiler ise cevap olarak kendisine fikren katıldıklarını beyan etmelerine rağmen bir araya gelmeye yanaşmadılar. Mevcut durumu değerlendiren halife gerekirse zor kullanarak bu emeli gerçekleştirmek istedi ve ordu komutanlarından Ubeydullah bin Abdülaziz'i bu iş ile görevlendirdi. Bu komutan tarafından batı taraflarında kısmi başarılar kazanılsa da valiler mevcut konumlarını sürdürebildiler. Ordunun da giderek güç kazanan bu unsurlar karşısında arka arkaya mağlubiyetler alması üzerine tekrar nasihat ile valileri yola getirmeye çalışan melik Hişam valiler karşısında hükümetin aczinin giderek zuhur etmesi ile hakimiyeti altındaki yerleşimlerde ki idareci ve memurların itaatsizliği ve istismarları ile karşılaştı.

Kurtuba halkının da gelişmeler neticesi halifeye karşı isyana kalkışmaya yeltenmesi ile hükümdarlıktan ve halifelikten 1031 (h. 422) tarihinde feragat etti ve akrabalarını yanına alarak şehri terk etti. Feragatinden sonra kendi inşa ettirdiği Ebişşerif adlı sarayında inzivaya çekilerek 1037 (h. 428)'deki vefatına kadar burada ikamet etti.

III. Hişam'ın hilafetten feragatiyle Emevi Hanedanı son buldu ve İber yarımadasında Tayfa Dönemi (1031-1091) resmen başlamış oldu.

Kaynakça

Ziya Paşa (1012) Endülüs Tarihi'. Birinci Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları.. Syf: 146-149

Önce gelen Yahya bin Ali bin Hammud	Kurtuba Halifeliği Hişam bin Muhammed bin Abdülcebbar 1026-1031	Sonra gelen -

Emevî Hanedanı

Soyağacı Medya

Şam halifeleri (661-750)	I. Muaviye I. Yezid II. Muaviye I. Mervan Abdülmelik I. Velid Süleyman II. Ömer II. Yezid Hişam II. Velid III. Yezid İbrahim II. Mervan

Kurtuba emirleri (756-929)	I. Abdurrahman I. Hişam I. Hakem II. Abdurrahman I. Muhammed Münzir Abdullah III. Abdurrahman

Kurtuba halifeleri (929-1031)	III. Abdurrahman II. Hakem II. Hişam II. Muhammed Süleyman II. Hişam Süleyman Ali bin Hammud^[H] IV. Abdurrahman Kasım el-Memun bin Hammud^[H] Yahya bin Ali el-Mutali^[H] Kasım el-Memun bin Hammud^[H] V. Abdurrahman III. Muhammed Yahya bin Ali el-Mutali^[H] III. Hişam

^[H] Tahtı ele geçiren Hammudi Hanedanı mensubu halifeler.

Halifeler

Dört Halife

Ebu Bekir Ömer Osman Ali

Emevî halifeleri

Emevî halifeleri	I. Muaviye I. Yezid II. Muaviye I. Mervan Abdülmelik I. Velid Süleyman II. Ömer II. Yezid Hişam II. Velid III. Yezid İbrahim II. Mervan

Endülüs Emevî halifeleri	III. Abdurrahman II. Hakem II. Hişam II. Muhammed Süleyman II. Hişam Süleyman Ali^[H] IV. Abdurrahman Kasım^[H] Yahya^[H] Kasım^[H] V. Abdurrahman III. Muhammed Yahya^[H] III. Hişam

^[H] Tahtı ele geçiren Hammudi Hanedanı mensubu halifeler.

Abbasi halifeleri

Abbasi halifeleri	Seffah Mansur Mehdi Hadi Harun Reşid Emin Memun İbrahim^[G] Mutasım Vasık Mütevekkil Muntasır Mustain Mutaz Muhtedi Mutemid Mutezid Muktefi Abdullah^[G] Muktedir Kahir Radi Muttaki Mustekfi Muti Tai Kadir Kaim Muktadi Mustazhir Mustarşid Raşid Muktafi Mustencid Mustezi Nasır Zahir Mustensir Mustasım

Abbasi-Memlük halifeleri	Mustansır I. Hakim I. Müstekfi I. Vasık II. Hakim I. Mutezid I. Mütevekkil II. Vasık Mustasım I. Mütevekkil Mustain II. Mutezid II. Müstekfi Kaim Mustencid II. Mütevekkil Mustamsık III. Mütevekkil

^[G] Geçici halifeler.

Fatımi halifeleri

Mehdi Kaim Mansur Muizz Aziz Hakim Zahir Mûstensir Mustali Amir Hâfız Zafir Faiz Âzıd

Osmanlı halifeleri

I. Selim I. Süleyman II. Selim III. Murad III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa II. Osman IV. Murad İbrahim IV. Mehmed II. Süleyman II. Ahmed II. Mustafa III. Ahmed I. Mahmud III. Osman III. Mustafa I. Abdülhamid III. Selim IV. Mustafa II. Mahmud Abdülmecid Abdülaziz V. Murad II. Abdülhamid V. Mehmed VI. Mehmed Abdülmecid^[A]

^[A] TBMM tarafından halife olarak atanan hanedan üyesi.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.