Iduk Baş Savaşı
| Iduk Baş Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Yeni Zhou Hanedanlığı |
 İkinci Göktürk Kağanlığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
Ong Tutuk  Hsiang Wan-tan |
Kapgan Kağan Kül Tigin Bilge Şad | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 50,000 [1] | Bilinmiyor | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Ağır | Az | ||||||||
Tang imparatoriçesi Wu Zetian'ın kurduğu Zhou Hanedanlığı (690 – 705) ve İkinci Göktürk Kağanlığı arasındaki savaşlar 693 yılında Kapgan Kağan ve Aygucı Tonyukuk’un Büyük Kuzey Çin akını ile başlamıştı. Bu Göktürk - Tang savaşının çeşitli nedenleri vardı. Bunların başında Kapgan Kağan’ın devleti güçlendirip büyütme isteği geliyordu.[2] Kapgan Kağan’ın bir kızını Wu Zetian’ın yönetimden uzaklaştırdığı Tang Hanedanı'ndan bir prensle evlendirmek istemesi, ancak Wu Zetian'ın bu isteği geri çevirip kendi ailesinden birini güvey adayı olarak göndermesi savaş için yeterli gerekçeyi yaratmıştı. Yapılan birçok akından sonra 701 ya da 702 yılında yani Kül Tigin 16 yaşındayken, Göktürk ordusu Kuzey Çin’deki Kansu bölgesinin kuzeydoğusuna (Türkçe: Altı Çub Suğdak, Çince: Zhaowu ya da Liuhu Zhou; Ordos bölgesi) bir akın düzenledi. Lev Nikolayeviç Gumilyov ile Giraud bu akının Maveraünnehir’e yapıldığını ileri sürmektedirler ancak bu seferin Kansu - Ordos’a yapıldığı açıktır.Bu sefere Kül Tigin ve Bilge Şad da katılmışlardı.[3] Orhun Yazıtları'nda Iduk Baş (Kutsal Yer) olarak geçen yerde Göktürk ordusu, Ong Tutuk komutasındaki beş tümenlik (elli bin er) bir Zhou ordusuyla savaştı. Kül Tigin yaya olarak saldırdı, Ong Tutuk’un silahlı kayınbiraderini (ya da yeğenini, yazıtta yurç; İbrahim Kafesoğlu ve Giraud valinin kendisi olduğunu ileri sürseler de büyük olasılıkla yanılmışlardır.) kendi elleriyle tutup (yakalayıp) Kapgan Kağan’a sundu. Ardından Zhou ordusu bozguna uğratılarak yok edildi. Bu savaştan sonra altı yıl boyunca büyük çarpışmalar yapılmamıştır ancak küçük çaplı akınlar sürdürülmüştür.[4][5]