Keşan

Koordinatlar: 40°51′N, 26°38′E

Keşan
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Edirne Siyasi Haritası
Koordinatlar: 40°51′K 26°38′D / 40.85°K 26.633°D / 40.85; 26.633
Ülke Türkiye
İl Edirne
Coğrafi bölge Marmara Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Nuri Özder [1]
 - Belediye başkanı Mehmet Özcan[2] (CHP)
Yüzölçümü [3]
 - Toplam 1.187 km2 (458,3 mi2)
Rakım 150 m (492 ft)
Nüfus (2015)[4]
 - Toplam 81,054
 - Kır 19,116
 - Şehir 61,938
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 22800
İl alan kodu 0284
İl plaka kodu 22
İnternet sitesi: Keşan Kaymakamlığı
Keşan Belediyesi

Keşan Edirne'nin bir ilçesidir. Türkiye Trakyası'nın Çorlu, Tekirdağ, Çerkezköy ve Edirne'den sonra en büyük 5. yerleşim bölgesidir. Kuzeyde İpsala ve Uzunköprü, doğuda Tekirdağ'ın Malkara, güneydoğuda Tekirdağ'ın Şarköy, güneyde Çanakkale'nin Gelibolu, güneybatıda Enez ilçeleri ve Ege Denizi'yle çevrilidir.

Tarihi

Keşan ilçesi MÖ 30. yüzyıldan itibaren Luvi ve Traklarla başlayan bir geçmişe sahiptir. Yöre daha sonraları eski Yunan, Pers, Makedonya ve Bizans yönetimlerinde kalmış, 14. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Osmanlı döneminde sırasıyla Rumeli ve Kaptanpaşa eyaletleri ve Edirne vilayetine bağlı Gelibolu Sancağı'nın İpsala kazasına bağlı bir nahiyeydi.

1877 yılında Gelibolu Sancağı'na bağlı ilçe olan Keşan, sırasıyla Rus, Bulgar ve Yunan işgallerine uğramış, 11 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Anlaşması sonrası 19 Kasım 1922'de TBMM hükümetine bağlanmıştır. 1922-1926 arası Gelibolu'nun ilçesi olan Keşan, 1926'da Gelibolu ilinin feshiyle Edirne'ye bağlanmıştır. Bugünkü sınırlarına 1877-1912 arası Dedeağaç (bugün sancağına Alexandrupoli) bağlı kazayken, Dedeağaç'ın Bulgar'ların eline geçmesiyle buraya nahiye olarak bağlanan Enez'in 1953'te ilçe olmasıyla ulaşmıştı.

Adının kökeni

Salakoğlu fethedildikten sonra, buraya Anadolu'dan göçmen getirtip yerleştirildi. "Gacal" tabir dilen eski yerlilerin bunların torunları olduğu söylenir. Trakya'nın güneyine yoğun olarak yerleştirilen bu yörüklere "Topkeşan" yörükleri deniliyordu. İsim zamanla kısaltıldı ve Keşan olarak kullanılmaya başlandı. Bir başka söylenceye göre ise kirişlerinin çokluğu ile dikkati çeken bir han vardı. Keşan adı "Kırkkirişhan" adından bozmadır.

Keşan'ın ismi ile ilgili bir başka söylence de, bugünkü eski mezbahahane'nin bulunduğu yerde çok eskiden bulunan, kervanların dinlenme yeriyle ilgilidir. burada atlar dinlendirme amaçlı kaşandırılır, yani araba ve koşumlarından sökülüp dinlendirilirmiş. Kaşandırmak yani dinlendirmek deyimine dayanılarak Keşan'ın adı bir müddet Kaşan olarak da kullanılmış.

Anadolu'da halk arasında işlevi "çekmek" türünden değişik nesnelere de bu ismin verildiği görülür. Bazı yörelerde atların deri koşumlarına "kaşan" denmektedir. Ayrıca Keşan ismiyle, İran'da bir kent de bulunmaktadır.

Keşan adı ile bir şehir de İran'da vardır. İran'ın İsfahan bölgesinde yer alan Keşan şehrine İran'da Kaşan denilir. İran'a Orta Asya'dan göç etmiş olan Türkmen toplulukları daha sonra Trakya bölgesine gelip buraya da bu adı vermiş olabilirler. 16. yüzyıl öncesi tarihi değişimler bunu destekler niteliktedir.

İlçenin antik çağdaki adı birçok kaynakta geçtiği gibi, "Zerlanis"tir. Bölgeye MÖ 30. yüzyıldan itibaren gelmeye başlayan Luviler'in bu ismi verdikleri kaynaklardan anlaşılmaktadır. Bu isim Roma döneminde de kullanılmıştır.

Keşan adının kökeninin Keşişlihan hatta Farsça'da "çekenler" anlamına gelen "keş'an" olduğu da söylenegelmektedir.

Qashan [5] İdil Bulgarları na ait tarihi bir şehirdir.Bu isimden dolayı adının Keşan olmasıda düşünülebilir.

Nüfus, coğrafya ve turizm

Keşan'ın merkez nüfusu 57.195'tir. 5 belde ve 45 köyden oluşan ilçenin toplam nüfusu ise 80.010'dur. Bu sayı, mevsim özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermekte, özellikle yaz aylarında 700.000-800.000 kişiye ulaşmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[6] 53.693 20.293 33.400
1970[7] 56.449 23.801 32.648
1975[8] 63.559 27.088 36.471
1980[9] 65.243 28.884 36.359
1985[10] 71.982 34.518 37.464
1990[11] 71.133 40.656 30.477
2000[12] 77.637 42.755 34.882
2007[13] 77.442 54.366 23.076
2008[14] 77.044 54.189 22.855
2009[15] 76.606 53.391 23.215
2010[16] 77.246 54.314 22.932
2011[17] 80.010 57.195 22.815
2012[18] 79.716 57.478 22.238
2013[19] 79.889 59.510 20.379
2014[20] 80.486 60.654 19.832
2015[21] 81.054 61.938 19.116

Keşan'da yaşayan çoğu insanların kökeni Karamanoğulları Beyliğinden gelmektedir. Osmanlı, Karamanoğulları Beyliği'ne son verdikten sonra Karamanoğulları'nın büyük bir kısmını Balkanlara yerleştirmişir. Balkanlardaki Türk iskanı cok eski yıllardan itibaren vardır ama esas yerleşme ve yakın yerleşme Osmanlı devrindedir. Ayrıca Osmanlı Akıncılarıda Karamanoğlu Torunlarıdır. Müslüman balkanlıların oluşturduğu çoğunluğu Türkçe konuşan halkın ağırlıkta olduğu Keşan'da pomak, Arnavut ve az sayıda boşnak Türk vatandaşları da mevcuttur.

Nüfusun tamamı Türkçe konuşmaktadır. Ancak bazı köylerinde yaşlı insanların ana dili, Pomakça ya da benzeri diyalektten Slavca'dır. Bazı köylerinde de az sayıda Boşnaklar vardır.

Keşan Marmara Bölgesi'nin Trakya bölümündedir. Yörede Akdeniz ikliminin Marmara'ya özgü iklim şekli hüküm sürer. Yüzölçümü 1087 km² olan Keşan'ın denizden yüksekliği 100 metredir. En yüksek noktası ise 371 metre ile Hızırilyas (Hıdrellez) tepedir. Yıllık yağış miktarı 550–600 mm. olup, mevsimlere göre dağılımı Kış: %38, Sonbahar: %27, İlkbahar; %22 ve Yaz: %13'tür.

Toplu bir yerleşme alanı görülen Keşan'da Cumhuriyet döneminde ve özellikle son 20 yılda hızlı bir yapılaşma göze çarpar. Kooperatif ve özel kişilerin yapıları halen hızla devam etmektedir. Bu hızlı gelişmeye sosyal yaşam da ayak uydurmuştur. Keşan'da her gün, özellikle haftalık pazarı olan cumartesi günü çok canlı bir günlük yaşam görülmektedir. Bu hareket Keşan'da sosyo-ekonomik hayatı da olumlu yönden etkilemektedir.

Saros sahil şeridi ve burada yer alan Erikli, Yayla, Mecidiye, Enez, Gökçetepe, Sazlıdere gibi sayfiye yerleri deniz, orman ve piknik tipi yaz turizmi merkezleridir. Temiz denizi ve yakınlığı Keşan'ı yaz turizminin ilgi odağı haline dönüştürmüştür. Uzun yıllar önce yerli ve yabancı balıkadamlar tarafından keşfedilen ve Orfoz balığıyla ünlenen Saros Körfezi amatör balıkçılar için de bulunmaz cennetlerden birisidir. Saros Körfezinde 144 çeşit balık, 170 çeşit sualtı canlısı vardır. Körfez otoepürasyon denilen dünyanın kendi kendini temizleyebilen iki körfezinden biridir. Bunun yanı sıra dalış turizmi (scuba diving), doğa yürüyüşü (trekking) tarzı turizm etkinlikleri için elverişlidir. Gökçetepe ve Danişment sahillerinde Orman Bakanlığı-Milli Parklar'a bağlı günübirlik ve yataklı dinlenme tesisleri vardır.

Siyasi yaşam ve sivil toplum

Dernekler

Eğitim, kültür ve medya

2010 yılında açılan Keşan Yusuf Çapraz Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ile çevresini daha da genişleten Keşan'da yükseköğrenim olarak bir de Trakya Üniversitesi'ne bağlı Keşan Meslek Yüksek Okulu okulu bulunmaktır. Keşan'ın açılan yeni yüksekokuluyla gelecek yıllarda bir üniversite şehri olacağı düşünülüyor. Keşan ayrıca, çoğu ilde bile olmayan iki okula da 2010 yılında kavuştu. Uzun yıllar boyunca açılması için uğraş verilen fen lisesi ve Anadolu öğretmen lisesi de 2010 yılında Keşan'da eğitim öğretime başladı. Eğitim kenti olma yolunda hızla ileryen ilçede 1 Anadolu öğretmen lisesi, 1 fen lisesi, sağlık meslek lisesi, 3 tane anadolu lisesi 4 meslek lisesi ve 1 genel lise olmak üzere 11 tane ortaöğretim kurumu bulunuyor. Keşan; merkezde 13, belde ve köylerde 20 olmak üzere toplam 33 ilköğretim okulu ile yörenin eğitim ve öğretim alanında önemli bir merkezini oluşturmaktadır.

Keşan'da ayrıca bir halk kütüphanesi, beş özel dershane, üç özel sürücü kursu,2 ana okulu, Halk Eğitim Merkezi, Mesleki Eğitim Merkezi (Eski adı Çıraklık Eğitim Merkezi), Rehberlik ve Araştırma Merkezi, Akşam ve Sanat Okulu gibi kuruluşlar da ilçe eğitim ve öğretiminin diğer önemli unsurlarıdır.

Keşan'da kitle iletişim faaliyetleri üçü günlük (Önder, Medya Keşan ve Volkan) biri haftalık (Halkın Sesi) olmak üzere 4 ayrı gazete ve bir radyo (Keşan FM) ile sürdürülmektedir. Ayrıca çeşitli okul ve derneklerin kimisi düzenli, kimisi düzensiz olarak çeşitli periyodlarda yayımlanan yayın organları da bulunmaktadır.

Son yıllarda ilçeye ve bölgeye yönelik yayın yapan haber/yorum web siteleri kurulmustur. Bunlardan bazılari:

Her yıl Ağustos ayı sonlarında Keşan Kültür ve Turizm Festivali gerçekleştirilmektedir.

Ticaret ve Sanayi

Geniş bir hinterlandın sağlık merkezi olduğu gibi ticaret ve turizm merkezi de olan Keşan Vergi Dairesine kayıtlı:

25 adet Anonim, 456 adet Limited, 13 adet ticari kooperatif ve diğer türde 1 adet olmak üzere 411 şirket bulunmaktadır.

1589 ticari kazanç, 105 zirai kazanç, 138 serbest meslek ve diğer mesleklerde 385 olmak üzere gerçek usulde 2226; 2107 basit usulde ticaret, 11'i serbest meslek olmak üzere basit usulde 2118, toplam 4364 Gelir Vergisi mükellefi, 411 adet de Kurumlar Vergisi mükellefi vardır.

Yukarıdaki bilgiler ışığında genel vergi durumuna bakıldığında, 1996 yılında 934 milyar olan toplam vergi tahakkuku 1997 yılı sonu itinariyle 2 trilyon lirayı bulmakta ve yine alınan bilgilere göre, vergi tahsilatının da 1997 yılı itibariyle %90'larda seyrettiği görülmektedir.

Keşan İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliği üyesi 44 köyden 29 köye süt üretimini, kaliteyi ve pazar payını arttırmak amacıyla Yunan vatandaşı da gelmektedir. Kurulan pazar nedeni ile ilçe merkezi nüfusu cumartesi günleri 100.000'e ulaşmaktadır. Ticari hayatın bir başka göstergesi olan borsa işlemleri Keşan Ticaret Borsa'sında yine özellikle tarım ve hayvancılık ürünleri üzerinde seyretmektedir.

Un (5), yağ (1), çeltik (5), yem (1), süt (2), hazır çorba (1) fabrikaları dışında 11 adet süt işleme tesisi, 23 adet fırın ve 16 adet imalathane ve 3 adet hazır giyim fabrikası, 3 adet hazır beton üretim tesisi, 14 adet kömür 3 adet taş ocağı ve küçük sanayi sitesinde 30 farklı iş kolunda faaliyet gösteren küçük çaplı sanayi kuruluşları mevcuttur.

Sağlık

Keşan’ın merkez, belde ve köyler nüfusunun 80010 olmasına karşın, sağlık hizmeti verilen nüfus sayısının bu nüfustan çok daha fazla oluşu dikkat çekmektedir. Bu sayı, mevsim özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermekte, özellikle yaz aylarında 250 bine ulaşmaktadır.

1 tane Keşan Devlet Hastanesi(1914 yılında 50 yataklı olarak hizmete açılmış, 1984 yılında 100 yatağa çıkarılmış 21.11.2004 tarihinden itibaren 200 yataklı olarak hizmet vermektedir.), 1 Özel Hastane (Özel Keşan Hastanesi), 10 Sağlık Ocağı, 1 Verem Savaş Dispanseri, 1 Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi, 27 tane Sağlık Evi ile 1 Sosyal Sigortalar Kurumu Dispanseri mevcuttur. Keşan’ da 30 Eczane, 40 Özel Tabib Muayenehanesi, 16 Diş Hekimi, 2 Özel Biyokimya Laboratuvarı, 2 Özel Radyoloji Laboratuvarı bulunmaktadır. Ayrıca şu anda da yapımı devam eden 100 yataklı son derece teknolojik bir adet devlet hastanesi de hizmete açılacaktır.

Tarım

Keşan merkez ve köylerinde ekilebilir tarım arazisi miktarı 52.264 hektardır[22] . Bunun 7.874 hektarı ekilebilir sulu arazi, 44.390 hektarı ise ekilebilir kuru arazidir. Ayrıca 43.000 hektar orman, 115.900 dekar mera ve 19.160 dekar da tarım dışı arazi bulunmaktadır. Tarımsal sulama için 2 baraj ve 12 göletten yararlanılmaktadır. Ekilebilir ürünlerin başında buğday, ayçiçeği, arpa, mısır, şeker pancarı, çeltik ve sebzeler gelmektedir. Ayrıca son yıllarda bağcılık ve meyvecilik de yeni ürün deseni olarak yer almaktadır.

Dış bağlantılar

Notlar

  1. ↑ Keşan Kaymakamlığı
  2. ↑ Keşan Belediyesi
  3. ↑ Genel Komutanlığı - İl ve İlçe Yüzölçümleri
  4. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCqPDb6. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  5. ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Qashan
  6. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspe9p06. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btn7Bf1e. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpYbEcc. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuTXweU. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwSccP3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bty8WvlO. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0Axmd3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1pqGzC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3d02Ml. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCpA1Pi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEujexy. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGmTarI. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxVaXoE. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  19. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUn1B5m. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  20. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCqPDb6. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  21. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  22. ↑ "Keşan'ın Tarihçesi". Keşan Ticaret Borsası. 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150421234433/http://www.kesantb.org.tr:80/site/kesanin_tarihcesi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015.
Keşan beldeleri ve köyleri
Beldeler
Beğendik • Çamlıca • Mecidiye • Paşayiğit • Yenimuhacir
Köyler
Edirne'nin ilçeleri
İl merkezi
Bağlı ilçeler
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/29/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.