Kuşadası
Koordinatlar: 37°51′35″K 27°15′35″D / 37.85972°K 27.25972°D
Kuşadası | |
— İlçe — | |
Türkiye'de yeri | |
İlin siyasi haritası | |
Kentin kıyılarından bir görünüm. | |
Koordinatlar: 37°51′35″K 27°15′35″D / 37.85972°K 27.25972°D | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | Aydın |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
Yönetim | |
- Kaymakam | Muammer Aksoy |
- Belediye başkanı | Özer Kayalı (CHP) |
Yüzölçümü | |
- Toplam | 264 km2 (101,9 mi2) |
Rakım | 11 m (36 ft) |
Nüfus (2015)[1] | |
- Toplam | 103,849 |
- Kır | - |
- Şehir | 103,849 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
Posta kodu | 09400 |
İl alan kodu | 256 |
İl plaka kodu | 09 |
İnternet sitesi: www.kusadasi.bel.tr |
Kuşadası Türkiye'nin Aydın iline bağlı bir ilçedir. İlin kuzeybatısında bulunan ilçe, Efeler'e 71 km. uzaklıktadır. İzmir iline uzaklığı 96 km,Efes Antik Kentine 19.4 km,Selçuk ilçesine 21.4 km,Bodrum ilçesine 157 km uzaklıktadır. Belediye başkanı Özer Kayalıdır.
Tarih
Erken Tarih
Kuşadası'nın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekte ise de, Efes'e bağlı Neopolis ismi ile İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır.
Şehir daha önce, Pilavtepe eteklerinde, Andızkulesi denilen yerde kurulmuştur. Bir müddet sonra Bizanslılara ait olan bu kıyılara Venedik ve Cenevizliler, ekonomik bakımdan egemen olmuşlardır. Ulaşım güçlükleri nedeni ile Kuşadası; Andızkulesi mevkiinden alınarak bugünkü yerinde Yeni İskele (Scala Nuova) adı ile kurulmuştur.
Kuşadası'nın adını verdiği Kuşadası Körfezi ve yakın çevresi, sanat ve kültür merkezleri olarak bilinmektedir ve ilk çağlardan beri birçok farklı medeniyeti barındırmıştır.
MÖ 3000 yıllarında Lelegler, MÖ 11.yy'da Aioller, MÖ 9.yy'da İyonlar bölgede hâkim olmuşlardır. Büyük Menderes ve Gediz ırmakları arasında kalan alan, antik çağlarda İyonya adını alır. Tüccar ve denizci olan İyonlar denizaşırı ticaret sayesinde kısa zamanda zenginleşmişler ve üstün bir politik güce sahip olmuşlardır. Tarihte "İyon Kolonileri" adını alan 12 şehir kurmuşlardır.
Kuşadası, antik çağlarda Anadolu'nun Akdeniz'e açılan başlıca limanlarından biri idi. O devirde Neopolis adı ile anılıyordu. MÖ 7.yy.da başkentleri Sardes olan Lidyalılar yöreye hâkim olmuşlardır.
MÖ 546'da başlayan Pers hâkimiyeti, MÖ 334'de Büyük İskender'in tüm Anadolu'yu ele geçirmesine kadar devam eder. Bundan sonra Anadolu'da Grek medeniyeti ile yerli Anadolu medeniyetinin sentezi olarak yepyeni bir çağ, yepyeni bir sanat ve kültür anlayışı hakim olur ve bu çağ "Helenistik Çağ" adı ile anılır. Efes, Milet, Priene ve Didim bu devrin en ünlü şehirleridir.
MÖ 2. yy.da Romalılar yöreye egemen oldular. Hristiyanlığın ilk yıllarında, Meryem Ana'nın ve havarilerinden St. Jean'ın Efes'e gelip yerleşmesiyle burası bir dini merkez haline gelir. Miletus da Hristyanlık çağında Piskoposluk merkezidir. Bizans Çağında "Ania" adı ile anılır. Kuşadası, ortaçağda korsanlar tarafından kullanılan bir liman olmuştur. 15.yy.da, Venedikliler ve Cenevizliler zamanında şehir "Scala Nuova" adını alır.
Selçuklu Devleti
1086'da I. Süleyman Şah'ın bölgeyi Selçuklu Devleti'ne katmasıyla Türk egemenliği başlar. Bölge, bu devirde kervan yollarının Ege'ye açılan bir ihraç kapısı olmuştur. Ancak Selçuklu Devleti'nin egemenliği 1. Haçlı Seferleri nedeniyle kısa sürdü ve yeniden Bizans'ın eline geçti. 1280'lerin sonunda Menteşeoğulları,1397-1402 arasında Osmanlıların egemenliğine girdi. 1402-1425 arası yeniden Aydınoğulları'nın eline geçtiyse de 1425'te Osmanlılar bölgeyi kesinlikle ele geçirir.
Osmanlı İmparatorluğu
Kuşadası, 1413 yılında 1.Mehmet (Çelebi) tarafından Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine katılmıştır. Bu tarihten sonra, şehir tamamen Türklerin elinde kalmış ve Türklerin yaptığı eserlerle dolmaya başlamıştır. Bunlardan bugünkü Kervansaray ve Kuşadası'nı çeviren surlar, Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Surlarla çevrili şehre o zaman ancak üç kapıdan girilebilmekteydi. Bu kapılardan bir tanesi, Barbaros Hayreddin Paşa Caddesi ile Kahramanlar Caddesi’ni birbirinden ayırmakta ve üst kısmı önceden Şehiriçi Trafik Bölge Amirliği olarak kullanılmıştır, fakat şimdi Olay Yeri İnceleme Büro Amirliği olarak kullanılmaktadır. Diğer kapılar bugün mevcut değildir.
Küçükada,(Güvercinada) Bizanslılar için önemli bir askeri üs görevini yapan önemli bir yerdi,1834 yılında büyük bir yenilenme görmüş ve ünlü kalesi yapılmıştır. "Kuşadası" adı bu kaleden gelmektedir.
1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Kuşadası'nda yaşayan kişi sayısı 15.047 kişidir. Bunların çoğunluğu (%58,6) Türklerden oluşmaktadır (8.822 kişi). Kuşadası'ndaki Rum nüfusu ise 6.121 kişidir (%40,7).
Kuşadası, Kurtuluş Savaşı'nda 1919-1921 yılları arasında İtalya'nın, onların çekilmesiyle Yunanistan'ın işgaline girdi ve 7 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtuldu.
Çevre Ve Yeryüzü Şekilleri
Kuşadası'nın batısında deniz kuzeyinde,güneyinde ve doğusunda dağlar ve tepeler vardır.
- Neopolis (Yılancı burnu): Güvercinada’nın biraz ilerisinde, denize uzanan ikinci bir yarımada halindedir. Antik Neopolis’in Kuşadası’nda ilk yerleşme yeri olduğu ve İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Görünürde birkaç duvar kalıntısı mevcuttur.
- Panionion: Kuşadası’na bağlı Güzelçamlı sınırları içinde, Davutlar-Güzelçamlı yolu kenarında, yoldan birkaç yüz metre içeridedir. Tarihte İyon konfederasyonuna bağlı 12 İyon şehrinin merkezidir. Ayinlerin ve törenlerin yapıldığı yer burasıdır.
- Pygale: Kuşadası’nın 3 km. kadar kuzeyinde küçük bir yerleşim yeridir. Kuştur Tatil Köyü’nün yanındaki burun üzerinde bulunmaktadır. Agamemnon tarafından inşa edilmiştir. Dikkate değer bir kalıntıya rastlanmamaktadır.
- Kaleiçi Camii: Çarşı içindedir. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa (ölümü 1619) tarafından yaptırılmıştır. Bu nedenle “Öküz Mehmet Paşa Camii” adı ile de anılmaktadır. 1830 yılında onarılmıştır. Son cemaat yeri ağaçtan yapılmıştır. Tek şerefeli minaresi sağdadır. Caminin giriş kapısının kanatları geometrik geçmeler ve sedef kakmalarla süslenmiştir. Camiyi 12 kenarlı ve 16 pencereli kasnak üzerine bir kubbe örtmektedir.
- Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı: Kuşadası İskelesi yakınındadır. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1966 yılında restore edilmiştir. Deniz ticareti için yaptırılan bir Osmanlı kalesi olup, yaklaşık 18,50*21,60m. ölçülerindeki avlunun etrafını, iki katlı revaklı bir kapalı mekân çevrelemektedir. Kuzeybatı ve güneydoğudaki köşelerde, arka taraftan üst kata çıkılan iki merdiven vardır. Kervansarayın girişi kuzeydedir. 2.96 m. enindeki mermer kapı boşluğu, basık bir kemerle örülmüştür. Kapının sadece bir görünümü vardır. Girişin sağ ve sol tarafında birer kemerle orta mekâna bağlanan iki bölüm mevcuttur. Soldakinin, arkaya küçük bir kapı ile bağlandığına bakılarak, eşyaların içeri alındığı emanet bölümü olduğu saptanmıştır. Sağdaki girintinin ise Han’ın giriş ve çıkışını sağlayan görevlilerin yeri olduğu düşünülmüştür. Avlunun ortasında kazı ile açığa çıkartılan şadırvan, bugün havuz haline getirilmiştir.
Medya
İlçede, Toplum, Son Nokta, Denge, Halkın Sesi, Demokrat, Aktüel Ada, Son Haber, Güncel, Kuşadası Express ve Gözlem adlarında 10 yerel gazete ve Kuşadasıspor adını taşıyan, Kuşadası’ndaki spor olaylarını gündeme taşıyan bir dergi bulunmaktadır.
Anadolu ve İhlas Haber Ajanslarının temsilcileri, Kuşadası radyosu ve Ada TV gibi birçok yayın kuruluşu bulunmaktadır.[3]
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1965[4] | 13.724 | 7.388 | 6.336 |
1970[5] | 15.625 | 9.032 | 6.593 |
1975[6] | 16.019 | 10.269 | 5.750 |
1980[7] | 21.346 | 14.734 | 6.612 |
1985[8] | 29.098 | 21.227 | 7.871 |
1990[9] | 43.636 | 31.911 | 11.725 |
2000[10] | 65.765 | 47.661 | 18.104 |
2007[11] | 73.543 | 54.663 | 18.880 |
2008[12] | 78.793 | 58.650 | 20.143 |
2009[13] | 81.295 | 61.648 | 19.647 |
2010[14] | 84.056 | 64.359 | 19.697 |
2011[15] | 88.464 | 68.225 | 20.239 |
2012[16] | 90.652 | 70.143 | 20.509 |
2013[17] | 94.995 | 94.995 | veri yok |
2014[18] | 101.619 | 101.619 | veri yok |
2015[19] | 103.849 | 103.849 | veri yok |
Yönetim
Belediye başkanları
Sıra | Belediye Başkanı | Tarih | Sıra | Belediye Başkanı | Tarih |
---|---|---|---|---|---|
1 | Hacı İbrahim Ağa | 1880 | 2 | Hüseyin Sadık Efendi | 1891 |
3 | Hacı İbrahim Ağa | 1894 | 4 | Hasan Bey | 1900 |
5 | Hacı İbrahim Ağa | 1903 | 6 | Ahmet Efendi | 1909 |
7 | Faik Bey | 1917-1923 | 8 | Hakkı Bey | 1923-1928 |
9 | Sedat Akdoğan | 1928-1931 | 10 | Sabri Önder | 1932-1936 |
11 | Kasım Yaman | 1936-1937 | 12 | Mithat Baysal | 1937-1940 |
13 | Mithat Baysal | 1940-1943 | 14 | Fuat Akdoğan | 1943-1946 |
15 | Ali Denizel | 1946 | 16 | Haşmet Akdoğan | 1947-1949 |
17 | Ahmet Güntürkün | 1949-1950 | 18 | Hulusi Buyral | 1950-1954 |
19 | Ragıp Özsürücü | 1954-1958 | 20 | Sabri Mumcu | 1959-1960 |
21 | Selahattin Esat | 1960-1962 | 22 | Özer Türk | 1962-1964 |
23 | Ahmet Şaban Alkış | 1964-1968 | 24 | Ömer Taylan Sağnak | 1968-1972 |
25 | Mercan Küçükyağcı | 1973-1977 | 26 | Mustafa Lütfi Suyolcu | 1977-1980 |
27 | Kemal Yıldır | 1980-1982 | 28 | Mehmet Işık | 1982-1984 |
29 | Engin Berberoğlu | 1984-1989 | 30 | Mustafa Lütfi Suyolcu | 1989-1994 |
31 | Engin Berberoğlu | 1994-1999 | 32 | Fuat Akdoğan | 1999-2004 |
33 | Fuat Akdoğan | 2004-2009 | 34 | Mehmet Esat Altungün | 2009-2014 |
35 | Özer Kayalı | 2014- |
Görüntüler
- Kıyılardan bir görüntü.
- Kuşadası limanı.
- Kıyı yolu.
- Kervansaray Genel Görünüm.
- Kale
Ayrıca bakınız
Coğrafi konum
Ege Denizi | Pamucak | Selçuk |
| ||||
Ege Denizi | Germencik | ||||||
Kuşadası | |||||||
Ege Denizi | Didim | Söke |
Kaynakça
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCWdjc9. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ https://tr.pinterest.com/pin/404268504025875302/
- ↑ "Kuşadası resmi sitesi, Yerel Basın sayfası" ((Türkçe)). http://www.kusadasi.bel.tr/belediye/RehberdeAra.asp?catid=33&sozcuk=&sayfa=1. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009.
- ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspVSGNa. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmnrEcE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoSDBux. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuKO1iv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwEFIAk. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxukA7Q. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btzt46bQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1fK0fx. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3TdAbC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCgCK69. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEjw0E3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGLxVDV. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxOt7rD. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUapUPu. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCWdjc9. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
Dış bağlantılar
|
|