Makedonya Cumhuriyeti

Makedonya Cumhuriyeti
Република Македонија
Republika Makedonija

Makedonya Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan: Ya bağımsızlık ya ölüm
"Слобода или смрт" (Makedonca)
{"'Sloboda ili Smrt"'}
Marşı: Денес над Македонија
"Денес над Македонија" (Makedonca)
{"'Denes nad Makedonija"'}
"Bugünlerde Makedonya"
Avrupa’da Makedonya’nın konumu
Başkent
ve 		Üsküp
42°0′K 21°26′D / 42°K 21.433°D / 42; 21.433
Resmî diller Makedonca
Tanınan diller Arnavutça, Türkçe, Romca, Ulahça, Sırpça[1]
Etnik gruplar (2002)
  • 64.2% Makedonlar
  • 25.2% Arnavutlar
  • 3.9% Türkler
  • 2.7% Romenler
  • 1.8% Sırplar
  • 2.2% diğer / bilinmeyen
Hükûmet Parlamenter demokrasi
 •  Devlet başkanı Corge İvanov
 •  Başbakan Emil Dimitriev
Kuruluşu
 •  Yugoslavya'dan Bağımsızlık İlan Edildi 8 Eylül 1991 
 •  Tanınma 8 Nisan 1993 
Yüzölçümü
 •  Toplam 25.713 km2 (148.)
9.779 mil2
 •  Su (%) 1.9
Nüfus
 •  2014[2] tahmini 2,069,162 (146.)
 •  2002 sayımı 2,022,547
 •  Yoğunluk 80.1/km2 (122.)
210,5/mil2
GSYH (SAGP) 2016 tahmini
 •  Toplam $30.377 billion[3]
 •  Kişi başına $14,631[3]
GSYİH (düşük) 2016 tahmini
 •  Toplam $10.424 milyar[3]
 •  Kişi başına $5,021[3]
Gini (2011)39.2[4]
orta
İGE (2014)artış 0.747[5]
yüksek · 81.
Para birimi Makedonya Dinarı (MKD)
Zaman dilimi OAZD (UTC+1)
 •  Yaz (SU) OAYZD (UTC+2)
Takvim gg/aa/yyyy (AD)
Trafik akışı right
Telefon kodu +389
Koruyucu aziz Saint Clement of Ohrid[6]
ISO 3166 kodu MK
Internet TLD

Makedonya Cumhuriyeti (Makedonca:  Република Македонија / Republika Makedoniya ) veya kısaca Makedonya, Balkanlar'da bir ülke. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan ülke, Yunanistan'ın itirazı sonucu Birleşmiş Milletler tarafından “Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti[7] - EYMC” (İngilizce: Former Yugoslav Republic of Macedonia - FYROM, Makedonca: Πоранешна Југословенска Република Македонија - ΠЈРМ / Poraneşna Yugoslovenska Republika Makedoniya - PYRM) adıyla tanınmaktadır.[8][9]

Tarih

Bugünkü Makedonya toprakları, tarihte birçok devlet ve imparatorluğun sınırları içinde olmuştur. Bunlar içinde Roma İmparatorluğu (sonrasında Doğu Roma İmparatorluğu) ve Osmanlı İmparatorluğu, bölgede hüküm süren imparatorluklardandır.

600 yıla yakın süre Osmanlı egemenliğinde kalan bölge, 20. yüzyılda Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti'nin en güney kısımlarını oluşturmuştur.

1991 yılında özerk cumhuriyet Makedonya, Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Coğrafya

Makedonya Cumhuriyeti'nin tek büyük ırmağı tam ortasından geçen Vardar Nehri'dir. Ülkede yüksekliği 2,000 metreyi geçen 16 dağ bulunmaktadır. En büyük göller Arnavutluk, Yunanistan ve Makedonya Cumhuriyeti'nin kesiştiği noktada bulunan Ohri, Prespa ve Doyran Gölü'dür. Deniz kıyısı olmayan Makedonya Cumhuriyeti karasal iklimi vardır.

Dağlar

Makedonya Cumhuriyeti'ndeki en önemli dağlar şunlardır:

Korab Dağı 2,764 m
Şar Dağları 2,747 m
Baba Dağı 2,601 m
Yakupitsa Dağı 2,540 m
Nice Dağı 2,521 m
Deşat Dağı 2,373 m

İdari yapılanma

Makedonya istatistiksel bölgeleri haritası
Makedonya belediye sınırları haritası

Makedonya’nın idari yapılanmasında aşağıdaki sistemlerden oluşur:

İstatistiksel bölgeler

Makedonya’nın istatistiksel bölgeleri şunlardır:

Belediyeler

Makedonya’da 84 belediye vardır. Ağustos 2004’te Makedonya idaresi tarafından, söz konusu 84 belediye yeniden düzenlenmiştir. Bu belediye merkezlerinden on tanesi Büyük Üsküp’ü oluşturur.

Demografi

Nüfus

Makedonya Cumhuriyeti nüfusu 2002 nüfus sayımına göre 2.022.547 kişidir. Halkın %58i büyük şehirlerde toplanmıştır.

Makedonya Cumhuriyeti'nin büyük şehirleri

Şehirler

Makedonya Cumhuriyeti'nin büyük şehirleri
ŞehirNüfusArmaİdari BölgeNüfus
Üsküp 500.000 Üsküp Bölgesi506.926
Kumanova 71.000 Kuzeydoğu Bölgesi 105.484
Manastır 80.000 Pelagonya Bölgesi 95.385
Pirlepe 68.000 Pelagonya Bölgesi 76.768
Kalkandelen 60.000 Polog Bölgesi 86.580
Gostivar 46.000 Polog Bölgesi 81.042
Ohri 51.000 Güneybatı Bölgesi 55.749
Köprülü 48.000 Vardar Bölgesi 55.108
İştip 42.000 Doğu Bölgesi 47.796

Etnik gruplar

Makedonya Cumhuriyeti etnik gruplar haritası (2002 yılı)

Makedonya Cumhuriyeti çok etnik yapıya sahip bir devlettir. 2002 sayımlarına göre en büyük nüfus 1.297.981 kişiyle Makedonlar’a aittir. Sonraki dağılım Arnavutlar 509.083; Türkler 77.959; Çingeneler 53.879; Sırplar 35.939; Boşnaklar 17.018; Ulahlar 9695 şeklinde oluşmuştur.

2002 sayımlarına göre ülkenin etnik yapısı:

Sayı %
TOPLAM 2.022.547 100
Makedon 1.297.981 64,18
Arnavut 509.083 25,17
Türk 77.959 3,85
Çingene 53.879 2,66
Sırp 35.939 1,78
Boşnak 17.018 0,84
Ulah 9.695 0,48
diğer 20.993 1,04

Din

Ohri'deki Aziz Kliment ve Pantheleimon kilisesi
Üsküp’te Mustafa Paşa Camii

Makedonya Cumhuriyeti'nde en yaygın din %64,7 ile Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Ortodoksluk, %34,3 ile en yaygın ikinci din İslam'dır. Makedonya Cumhuriyeti oran açısından Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna-Hersek'ten sonra Avrupa'daki en büyük Müslüman nüfusu barındırır.

Ülkede Müslümanlar'ın büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Türkler, Boşnaklar ve 40.000 - 80.000 kadar nüfusa sahip oldukları tahmin edilen bir Müslüman Makedon topluluğu da vardır. Müslüman Makedonlar, Hristiyanlardan ayırt edilmek için kendilerine Torbeş demektedirler.[10] Ülkede 1200 kilise, 750 cami bulunur. Üsküp'de Ortodoks ve İslam dinine mensup insanlar için değişik okullar vardır.

Günümüzde Makedonya

Ülkenin başkenti Üsküp 500,000 civarındaki nüfusuyla aynı zamanda ülkenin en büyük şehridir. Ülkede Üsküp hariç büyük şehirler Manastır, Kumanova, Pirlepe, Kalkandelen, Ohri, Köprülü, İştip, Gostivar ve Ustrumca'dır. Ülkede 50 kadar doğal ve yapay göl ve yüksekliği 2,000 metreden fazla 16 dağ bulunmaktadır.

Ülke Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Frankofon, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na üye olmakla birlikte Aralık 2005'den beri Avrupa Birliği ile müzakerede, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne de adaydır.

Makedonya sorunu

1944-1991 yılları arasında Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı
1992-1995 yılları arasında Makedonya bayrağı
1995'ten sonra Makedonya Cumhuriyeti bayrağı

Ülke 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden Makedonya ismi ile bağımsızlığını ilan etti. Birleşmiş Milletler ülkeyi 1993 yılında Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) (Makedonca: Поранешна Југословенска Република Македонија (ПЈРМ)) ismi ile tanıdığını duyurdu. Diğer uluslararası örgütler olan Avrupa Birliği, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Yayın Birliği ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi gibi örgütler ülkeyi Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) adıyla tanıdı.

Türkiye, Makedonya Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanıyla beraber ülkeyi kendi ismi ile tanımıştır. Nitekim bu sebeple Makedonya'yı Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ismiyle (FYROM) tanıyan NATO teşkilatına ait ve içinde Makedonya geçen tüm belgelerde metinde "FYROM" kısaltması geçerken belgenin sonundaki bir dipnotta Türkiye'nin ve diğer NATO üyeleri A.B.D, Arnavutluk, Bulgaristan, Estonya, Hırvatistan, İsveç, İzlanda, Kanada, Litvanya, Macaristan, Norveç, Polonya, Romanya ve Slovakya ile birlikte Makedonya'yı anayasal ismi ile tanıdığı ayrıca belirtilmiştir.

Diplomatik ilişkiler

Makedonya Cumhuriyeti'nin şu ülkelerde temsilcilikleri vardır: Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada, Katar, Macaristan, Mısır, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan ve Vatikan.

Resimler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Söz konusu bölgesel diller, Makedoncanın yanında belediye sınırları dâhilinde % 20’den fazla konuşura sahip olunan bölgelerde resmî kullanımdadırlar. bk: Diller yasası hk. haber
  2. ↑ "Macedonia: Statistical Regions, Major Cities & Towns – Population Statistics in Maps and Charts". citypopulation.de. http://citypopulation.de/Macedonia.html.
  3. 1 2 3 4 "FYR Macedonia". International Monetary Fund. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=57&pr.y=6&sy=2012&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=962&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
  4. ↑ "CIA – The World Factbook – Field Listing :: Distribution of family income – Gini index". Central Intelligence Agency. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
  5. ↑ "2015 Human Development Report". United Nations Development Programme. 2015. http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf. Erişim tarihi: 15 Aralık 2015.
  6. ↑ "Св. Климент Охридски е патрон на македонскиот народ и неговата историја". dnevnik.mk. http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=C3A4E72362601D4A852885D2F70DFBF3.
  7. ↑ "TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151223055852/https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5247.html. Erişim tarihi: 25-10-2013. AVRUPA BİRLİĞİ İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN MAKEDONYA ESKİ YUGOSLAV CUMHURİYETİNDEKİ AVRUPA BİRLİĞİ KUVVETİNE KATILIMINA İLİŞKİN ANLAŞMA VE BUNA BAĞLI MALÎ DÜZENLEMENİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN - Kanun No. 5247.
  8. ↑ United Nations Resolution 225 (1993) (İngilizce)
  9. ↑ Igor Janev, Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System, AJIL, Vol. 93. no 1. 1999. (İngilizce)
  10. ↑ Tom Gallagher, The Balkans In The New Millennium: In the Shadow of War and Peace, Routledge 2005, s. 85

Dış bağlantılar

Wikimedia Atlas'da the Republic of Macedonia

Avrupa ülkeleri
Egemen devletler
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Birleşik Krallık
Danimarka
Finlandiya
Avrupa Konseyi
Kurumlar
Üyeler
Üyeler
Adaylar
Gözlemciler
Eski üyeler
1 Makedonya ad sorunu nedeniyle Avrupa Konseyi tarafından geçici olarak "Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya" ismiyle alındı.
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)
Tarihçe
Yapı
Kişiler
Üyeler
Frankofon'a üye ve gözlemci ülkeler
Üyeler
Gözlemciler
1 Ortak üye. 2 Makedonya ad sorunu nedeniyle Frankofon tarafından geçici olarak "Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya" ismiyle alındı.
Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması (CEFTA)
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.