Empanada

Arjantin usulü Empanadalar

Empanada, İspanya, Orta Amerika (Meksika), Filipinler ve başta Şili, Arjantin, Paraguay, Uruguay, Peru, Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Venezuela olmak üzere Güney Amerika'da içi doldurularak yapılan ve yenen bir börektir. Bolivya'da Empanada'ya Salteña denir ki adını, kökeninin geldiği yer olarak tahmin edilen Arjantin şehri Salta'dan alır.

İspanya

Dilimlere bölünmüş Galiçya empanadası

İspanyol empanadasının kökeni aslen Galiçya'dan gelir ve bugün ülke çapında ünlüdür. Genelde geleneksel fırınlarda satılırlar.

Hamur olarak mayalı bir hamur kullanılır. Dolgu malzemesi; temel olarak paprika biber, domates ve soğan ile ilaveten hazırlığa göre ton balığı, mürekkep balığı ya da ahtapot gibi deniz mahsülleri, diğer balık türleri ya da kıymadan oluşur ve normalinde acılı baharat kullanılmaz. Galiçya'da deniz mahsülleri dolgulu empanadalar çok sevilmesine karşın İspanya'da en çok ton balıklı empanadalara rastlanır.

İspanyol empanadası ya çapı yaklaşık 30 cm olan daire şeklinde olur ya da tüm tepsiyi kapsar.

Empanadanın kökeni Camino de Santiago hacıları tarafından bahsi edildikleri 10. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar geriye takip edilebilir. En eski belgelerden biri, bir empanada tasvrini içeren Santiago de Compostela Katedrali'nin 12. yüzyıla ait Pórtico de la Gloria 'sının bir kabartmasıdır. Bir diğeri ise hemen yanında bulunan Palacio de Gelmírez 'de görülür. (bakınız: Galeria fotografica)

Galiçya'da empanadanın daha küçük, yarımay şeklinde versiyonları da bulunur ki bunlar orada Empanadillas olarak adlandırılır.

Arjantin

Arjantin'de empanadalar genelde 10 cm civarında ve yarımay şeklindedir. Sığır eti doldurulmuş (empanada de carne), tavuk eti doldurulmuş (empanada de pollo), jambon ve peynir doldurulmuş (empanada de jamón y queso) ve diğer malzemelerle doldurulmuş (ton balığı, soğan, ıspanak, vb.) empanada türleri mevcuttur. Empanadas de carne 'nin iki versiyonu vardır: acı ve normal. En başta Córdoba eyaleti'nde sevilen Empanadas Árabes kendine özgü üçgen şeklinde olup, kıyma, soğan ve limonsuyu ile doldurulur. Empanadaların malzeme ve tarifleri eyaletlere göre değişkenlikler gösterir.

Empanadalar fırında pişirilirler (empanadas de horno). Ancak kızartılan empanadalar da mevcuttur (empanadas fritas). Bu sonuncusu Pastel olarak da bilinir.

Her yıl Eylül ayında, Tucumán Eyaleti'nin Famaillá kentinde en iyi empanada pişiricilerinin taltif edildiği milli empanada festivali düzenlenir.

Peru empanadası

Peru

Peru'da empanadalar sığır eti (empanada de carne), tavuk eti (empanada de pollo), peynir (empanada queso) ve diğer malzemelerle (ton balığı, soğan, ıspanak, v.b.) doldurulur. Empanadas de carne en çok satan empanada türüdür.

Şili

Arjantin'de olduğu gibi Şili'de de empanadalar genelde 10 cm uzunluğunda ya da biraz daha büyük olur ve yarımay şeklindedir. Geleneksel çeşidi, kıyma et (en ideali, doğranmış küçük et parçaları), bir parça pişmiş yumurta, kuru üzüm ve zeytin ile doldurulmuş olan Empanada de pino 'dur. Ayrıca deniz mahsülleri doldurmalı empanada de marisco ya da peynirli empanada de queso türleride mevcuttur. Empanada chilena tanımlaması kökleşmiş bir tabirdir. Yukarıda tarifi yapıldığı gibi et doldurmalı fırında yapılan "Empanadas de Horno" türü genelde üçgen olduğu gibi benzer hamurdam yapılan "Empanada Frita" yağda kızartılır; bu tür küçük ve genelde yarımay şeklindedir.

Meksika

Meksika'da empenadalar tatlı (ananas, çilek v.b.) ya da tuzlu (tavuk, sığır, v.b.) malzemelerle doldurularak servis edilir.

4 Ocak tarihinde Villa de Álvarez ve çevresinde Día de la Empanada yani empenada günü kutlanır ki bugünde empenadalar için bir vaftiz baba (padrino de la empanada) aranır. Villa de Álvarez şehir merkezinde, halk festivalinin yapıldığı empenada fuarı bulunur.

Filipinler

Filipinler empanadaları genel olarak sığır kıyması, doğranmış soğan ve kuru üzümden olaşan soya sosu baharatlı bir dolgu malzemesi içerir. Hamuru buğday unundandır.

Porto Riko

Puerto Rico empanadalar pastelillos olarak adlandırılırlar. Un, su ve tuzla yapılan hamurun yağda kızartılması ile yapılırlar. Sığır kıyması, tavuk, guava, peynir ya da peynir ve guava ile doldurulurlar. Komşu ülke Dominik Cumhuriyeti'nde de yöntem aynıdır.

Dış bağlantılar

Meksika mutfağı

Meksika yemekleri listesi

Çorbalar	Caldo de pollo Caldo de queso Caldo de siete mares Caldo tlalpeño Caldo Xóchitl Clemole Mancha manteles Menudo Mole de olla Sopa de nopal Pinole Pozole Tortilla çorbası

Pirinç yemekleri	Arroz a la tumbada Arroz blanco Arroz negro Arroz poblano Arroz rojo Morisqueta

Yumurta yemekleri	Huevos divorciados Huevos motuleños Huevos rancheros Huevos con machaca Huevos a la mexicana

Sebze yemekleri	Chile relleno Chiles en nogada Chipotle Elote Frijoles charros Frijoles negros Frijoles Puercos Guasanas Nopal asado Pepita Rajas con crema Refried beans Romeritos Esquites

Et yemekleri	Alambre Arroz con pollo Adobada Bistec Cabeza Calabacitas con puerco Carne asada Carne de chango Carne seca Carnitas Carne a la tampiqueña Criadillas Chicharrón en salsa Chileajo de cerdo Chilorio Chorizo Cochinita pibil Dana beyni Dana dili Escabeche oriental Fajita Machaca Mole poblano Pachola Picadillo Poc Chuc Pollo motuleño Puntas Salpicón Taco al pastor Tavuk ayağı Tinga

Deniz ürünü yemekleri	Aguachile Cahuamanta Huachinango a la Veracruzana Mojarra frita Camarones al ajillo Mixmole de pescado Pescado al ajillo Pulpo a la campechana Pan de cazón

Diğer etli yemekler	Barbacoa Birria Cabrito Chahuis Chapulin Chinicuil Discada Entomatada Escamol Jumiles Mixiote Moronga Pastel azteca

Peynir yemekleri	Chicharrón de queso Queso fundido/flameado Queso en salsa

Antojitos	Burrito Cazuelita Cemita Chalupa Chilaquiles Chochoyote Corunda Doblada Duros Empalme Enchilada Gordita Gringas Guajolota Huarache Mısır tortilla Molote Mollete Nachos Pambazo Panucho Papadzules Paste Piedra Quesadilla Salbute Sincronizada Sope o Memela Taco Tamal Taquito Tlacoyo Tlayuda Torta Tortilla Tostada

Soslar	Adobo Chamoy Mole blanco Mole poblano Mole sauce Mole verde Salsa roja Salsa verde Recado rojo Salsa

Tatlılar	Alegría Arroz con leche Bionico Cajeta Capirotada Chongos zamoranos Churro Cocada Empanada Panela Qurabiya Tres leches

Salatalar	Sezar salatası Curtido Guacamole Ensalada de nopalitos Pico de gallo

Diğer	Cueritos Chiles en escabeche

Ekmekler	Bolillo Buñuelo Cemita Cochinito de Piloncillo Cocol Concha Pan de muerto Pan dulce Rosca de reyes Totopo

İçecekler	Agave nectar Bira Café de olla Chamoyada Champurrado Çay kültürü Horchata de coco Mangonada Margarita Mezcal Pópo Pozol Tekila

İlgili maddeler	Aztek mutfağı Baja Med Comal Chiapas mutfağı Veracruz mutfağı Escuela de Gastronomía Mexicana Oaxaca mutfağı Taco tezgâhı Tex-Mex

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.