Osmanlı İmparatorluğu'nda bilim ve teknoloji
Osmanlı İmparatorluğu'nda bilim ve teknoloji, imparatorluk döneminde bilim ve teknoloji alanında elde edilen başarılar ve gelişmeleri inceler. Osmanlı İmparatorluğu tarihinin bilimsel, kültürel ve entelektüel açıdan incelenmesi yeni bir alandır.
İslam'ın Altın Çağı'nın 14. yüzyılda[1] sona erdiği kabul edilir. Fakat imparatorluğun batısında, İran ve doğuda Hindistan'da artan bilimsel çalışmalarla bu çağ 15.[2] ve 16.[3] yüzyıllara kadar devam etmiştir.
16. yüzyılda bilim öğretimi ve bilimsel eserlerin yazılışı dikkate değer biçimde artmıştır. 17. yüzyıl ortalarından itibaren de önemli ölçüde azalmıştır. 17. yüzyıl itibariyle medrese programlarında tefsir, hadis ve fıkıha ağırlık verilmiş; matematik, astronomi ve felsefe dersleri önemsenmemiştir.[4] Bilim hayatındaki gerilemeler IV. Murad'a sunulan İslahat Layihası'nda Koçi Bey tarafından belirtilmiştir. Ona göre bilgin insanlarla cahil insanlar ayrılsa ve bilge kişilere imkanlar sağlansa bilim eskisi gibi iyi gelişebilirdi. Katip Çelebi de bu konuda beyanat vermiştir. Mizanu'l-Hak adlı eserinde felsefe ilimlerine cahil insanların dolduğunu belirtmektedir. Fatih Sultan Mehmet'in medreselere koydurduğu felsefe derslerinin kaldırılarak İslam hukuku dersleri konulması Katip Çelebi'nin görüşlerini destekler.[5]
Eğitim
Medreselerin Gelişimi
- Konu hakkında ayrıntılı bilgi için Medrese maddesine bakınız.
Selçuklu döneminde ortaya çıkan medreseler Osmanlı döneminde en yüksek seviyesine ulaşmıştır.
Teknik Eğitim
Dünyanın özellikle mühendislik eğitimini hedefleyen ilk enstitülerinden biri olan İstanbul Teknik Üniversitesi 1773 yılında kuruldu. Bu üniversite III. Mustafa tarafından Mühendishane-i Bahr-i Humayun adı altında gemi mühendislerini eğitmek amacıyla faaliyete geçirildi. 1795'te enstitünün alanı genişletildi ve Avrupa standartlarını yakalamak ve orduyu modernize etmek için ordu mensuplarına da teknik eğitim verilmeye başlandı. 1845'te mühendislik fakültesi geliştirildi ve buna ilaveten mimarlık eğitimi verilmeye başlandı.
Ordu
Fatih Sultan Mehmet'in Macar usta Urban'a döktürdüğü Şahi adlı toplar Konstantinapolis'in (İstanbul) surlarını yıkmıştır. Gününün en iyi topları sayılmaktadır.
Donanma
Tahtelbahir 1719 yılında Osmanlı Devleti tarafından yapılan dünyanın ilk denizaltısıdır. III. Ahmed zamanında tersanenin başmimarı İbrahim Efendi tarafından yapıldı. Timsah şeklinde olan denizaltının deneme sürüşü III. Ahmed'in çocuklarının sünnet merasimine denk getirilmiştir.
Ayrıca bakınız
İleri Okuma
Ekmeleddin İhsanoğlu, Osmanlı'da Bilim
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ↑ Matthew E. Falagas, Effie A. Zarkadoulia, George Samonis (2006). "Arab science in the golden age (750–1258 C.E.) and today", The FASEB Journal 20: 1581-6 (İngilizce)
- ↑ George Saliba (1994), A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam, pp. 245, 250, 256-7, New York University Press, ISBN 0814780237 (İngilizce)
- ↑ http://www.history-science-technology.com/Articles/articles%208.htm
- ↑ Türkiye Tarihi 3, Hüsiyen G. Yurdaydın, Sina Akşin, Zafer Toprak, Ayla Ödekan, Metin Kunt, Suraiye Faroqhi, s.292
- ↑ Türkiye Tarihi 3, Hüsiyen G. Yurdaydın, Sina Akşin, Zafer Toprak, Ayla Ödekan, Metin Kunt, Suraiye Faroqhi, s.293
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
