Türkiye'de turizm
Türkiye'de turizm, Ege ve Akdeniz kıyılarındaki arkeolojik ve tarihi alanlar üzerine yoğunlaşmıştır.
Türkiye'nin en büyük şehri olan İstanbul, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olması dolayısıyla da antik döneme sahip birçok yapıyı barındırmaktadır. Sultanahmet Camisi, Ayasofya ve Topkapı Sarayı bunlardan birkaçıdır.
Diğer önemli turizm alanları; Roma İmparatorluğu döneminden kalan Efes, Truva, Bergama,Side, Meryem Ana Evi'nin yanı sıra Kapadokya, Nemrut ve Pamukkale bölgeleridir.
Plaj bölgeleri, genellikle Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde yaşayan insanlar ve Batı Avrupa'dan gelen turistler için önemli bir turizm alanıdır. En önemli plajlar, Ege kıyılarından başlar ve Akdeniz'de Antalya yakınlarında son bulur. Bodrum, Fethiye, Marmaris, Kuşadası, Alanya önemli tatil yöreleridir. Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye'de turistik bölge sadece Çeşme - Alanya hattında sıkışıp kalmıştır.
Turizmin gelişmesi
Anadolu toprakları ilk çağlardan itibaren gezginlerin önemli rotalarındandır. İlk ve orta çağda dini mekanlar ve termal kaynaklar ile ilgi çekmiştir. Selçuklular döneminde ticaret yolcuları Anadolu'da seyahatleri canlı tutmuştur. Osmanlılarda bu toprakların gerçek manada ilk turizm hareketi gerçekleşmiştir. 1863 yılında açılan Sergi-i Osmani etkinliğine Avrupa'dan özellikle Avusturya'dan turistler gelmiştir. Aynı yıllarda İstanbul'dan da yurt dışına turistler gitmeye başlamıştır[1].
1870 yılında Şark demiryolları İstanbul'u Paris'e bağlaması ile İlk otel (Pera Palas) açılmıştır (1890). Cumhuriyetin ilanından sonra daha sonra adı Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu olacak olan Seyyahın Cemiyeti kuruldu. 1957 yılından sonra turizm bakanlık seviyesinde yürütülmüştür.
Türkiye'ye gelen turist sayısı; 1950 yılında 30 bin, 1965'te 500 bin, 1985'te 2 milyon, 1990'da 5 milyon, 1997'de 10 milyon olmuştur[1].
Doğal turizm kaynakları
- Peribacaları: Kapadokya yöresindeki Ürgüp ve Göreme çevresinde oluşan peribacaları, kaya oyma kiliseler, yeraltı şehirleriyle yoğun bir turizm alanıdır. Ürgüp, Göreme, Derinkuyu, Uçhisar, Ihlara, Avanos ve Kaymaklı yöredeki turistik yerleşmelerdir[2]. Yöreyi yılda yaklaşık 3 milyon turist gezmektedir[3].
- Travertenler: UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan Pamukkale Denizli ilinde yer almaktadır. Fay hattından gelen sıcak suların taşıdığı kireçin çökelmesiyle oluşurlar. Travertenler, traverten havuzları, akan sıcak su görsel bir şölen sunar. Sularından yararlanmak amacıyla antik zamanlarda travertenlerin üst tarafına Hierapolis şehri kurulmuştur.
- Mağaralar: Özellikle karstik kayaçlardan oluşan Toros Dağları'nın batı ve orta bölümlerinde mağaralar gelişmiştir. Antalya yakınlarında bulunan Karain Mağarası'nda Paleolitik çağa ait yerleşim izleri bulunur. Damlataş Mağarası Alanya şehir merkezinde bulunur. Binlerce sarkıt, dikit duvarları süslemektedir.
- Dağlar: Antalya’da Toros dağları, Rize’de Kaçkar Dağları, Bursa’da Uludağ, Kayseri’de Erciyes Dağı dağcıların ilgisini çekmektedir.
- Kış turizmi: Turizm faaliyetlerini yılın tamamına yaymak için kış turizmine önem vermeye başlamıştır. On yıl önce kış sezonunda 2,7 milyon turist ağırlanırken 2014'de bu rakam 4.8 milyona ulaşmıştır. 51 kayak tesisi ve 9.549 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Türkiye kayak tesisi açsından dünyada 18. sıradadır. Uludağ, Palandöken, Kartepe, Kartalkaya, Sarıkamış, Erciyes, Davraz Dağı Türkiye'nin önemli kayak merkezleridir[4].
- Kaplıcalar: Türkiye'de termal turizm özellikle iç turizm açısından önemlidir. 1300 termal, 2000'den fazla şifalı su kaynağına sahip olan Türkiye bu açıdan dünya 5.sidir. Hitit'lerden itibaren Anadolu topraklarında kaplıcalardan yararlanılmaktadır. Kestanbol kaplıcası, Hierapolis Roma döneminden, Yalova'daki Kurşunlu hamamı Bizans döneminden kalmadır[5]. Türkiye'de kaplıca tesisinin açılması için, kaynak suyunun MTA tarafından hidrojeoloji analizi yapılması, Sağlık bakanlığı tarafından şifalı olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Türkiye'de 46 ilde 190 kaplıca bulunur. Yerli termal turistlerin çoğunluğu Marmara (%43,8) ve Ege (%26,6) bölgelerindendir. 2008 yılında Türkiye'ye 162.480 sağlık turisti gelmiş ve 282 milyon dolar harcama yapmıştır[6].
- Yayla Turizmi: Deniz, kum, güneş üçgeninden çıkmak isteyen turistlerin ilgi duyduğu alternatif turizm türüdür. Özellikle Karadeniz Dağları ve Toros Dağları yaylalarında gelişmeye başlamıştır. Kültür bakanlığı 26 yaylayı turizm merkezi ilan etmiştir. Giresun Bektaş ve Kümbet, Ordu Çambaşı, Rize Anzer ve Ayder-Yukarı Kavran, Trabzon Erikbeli ve Şolma-Karadağ, Artvin Kaçkar, Bayburt Kop Dağı, Gümüşhane Zigana yaylalarında çalışmalar başlamıştır[7].
Kıyı Turizmi
Kıyı turizmi, deniz, kumsal, güneş, manzara, biyolojik çeşitlilik (balina kuş mercan), deniz ürünlerini kapsar. Kıyılarda oteller, kıyı düzenlemeleri, dalış sporları, kuş gözlemleri, bot gezileri, tıp hizmetleri, lokantalar ile düzenlenmelidir. Avrupalı turistlerin %63'ü kıyıları tercih etmektedir[8].
Türkiye'de Batı Akdeniz ve Ege kıyılarında çoğunlukla yabancılara dönük turistik oteller yer alırken, Karadeniz ve Marmara kıyılarında yerli turistlerin ikinci kontları bulunur.
Karadeniz kıyılarının iklimi kıyı turizmin gelişmesi için uygun değildir. Karadeniz'de; turizmi engelleyen yaz yağışları (batıda 1-2 gün, ortada 5-6 gün, doğuda 8-10 gün) bulunur, denize girme süresi 3 ay, günlük güneşlenme süresi 9-10 saat, bağıl nem %70'in üzerindedir. Akdeniz ikliminin hakim olduğu Ege ve Akdeniz kıyılarında; denize girme süresi Mayıs-Kasım arasında 7 ay, günde 11-12 saat güneşlenme süresi, yaz kuraklığı ve nemlilik %70'in altındadır. Doğu Akdeniz kıyılarında yaz sıcakların aşırı bunaltıcı olması turizmin gelişmesini engellemiştir[9].
Ege ve Akdeniz kıyılarında güneşlenme süresi, hava sıcaklığı, deniz suyu sıcaklığının yüksek olması, denize girme süresinin uzun olmasına neden olmaktadır. Koy ve körfezlerin fazla yer tutması kıyı turizminin gelişmesine katkı sağlar. Bu kıyılarımızda büyük oteller, tatil köyleri yapılmıştır.
Kıyı turizmi kriterlerinden biri de mavi bayrak sahibi olmaktır. Türkiye 2014 yılında en fazla mavi bayraklı sahile sahip 3. ülke iken 2015 yılında 2.liğe çıkmıştır. İspanya 578 plaj ile 1., Türkiye 436 plaj ile 2., Yunanistan 395 plaj ile 3.dür[10].
Kültürel miras
Türkiye'de UNESCO tarafından dünya mirası listesine alınan 15 eser bulunmaktadır:
İstanbul'un tarihi alanları, Kapadokya ve Göreme Milli Parkı, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Hattuşaş, Nemrut Dağı, Ksantos ve Letoon, Hierapolis ve Pamukkale, Safranbolu, Troya, Selimiye Camii, Çatalhöyük, Bursa ve Cumalıkızık, Pergamon, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, Efes.
Dünya Mirası Geçici Listesinde 56 kültürel, 3 karma, bir doğal olmak üzere 60 varlığı bulunmaktadır.
Türk Rivierası
İzmir'den Antalya'ya kadar kıyı kuşağını ifade eder. Alan Türkiye'nin kıyı turizminin en gelişmiş olduğu bölgedir. Türk rivierası şu yerleşim birimlerinden oluşur.
Kruvaziyer turizmi
Kruvaziyer gemileriyle yapılan turizm faaliyeti özellikle Akdeniz'de yoğunlaşmıştır. Akdeniz dünya kruvaziyer turizminde %21,7 ile Karayipler/Bahamalar'dan sonra (%34,4) ikinci sırada gelmektedir. 2003 yılında Türk limanlarına 887 gemi ve 582.000 turist gelmiştir. 2013 yılında; 1.572 gemi ve 2.240.000 turiste ulaşmıştır. Türkiye'de 2013 yılı için en fazla kruvaziyer gemi Kuşadası'na demirlemiştir. Kuşadası limanına 2013'de 428 gemi ve 577.685 kruvaziyer turist gelmiştir[11].
Turizm istatistikleri
| Yıl | Turist | Gelir (milyar$) | Ort. harcama |
|---|---|---|---|
| 2005 | 21,200,000 | 20,3 | 842,4 |
| 2006 | 18,500,000 | 18,6 | 803,2 |
| 2007 | 23,340,911 | 20,9 | 769,5 |
| 2008 | 26,336,677 | 25,4 | 820,4 |
| 2009 | 27,077,114 | 25,1 | 783,1 |
| 2010 | 28,632,204 | 24,9 | 754,8 |
| 2011 | 31,456,076 | 28,1 | 777,7 |
| 2012 | 31,785,780 | 29,4 | 798,1 |
| 2013 | 39,724,912 | 32,4 | 823,7 |
| 2014 | 41,263,670 | 34,3 | 828,3 |
| Sıra | Ülke | 2012(milyon) | 2013(milyon) |
|---|---|---|---|
| 1 |  Fransa | 83,0 | 86,3 |
| 2 |  Amerika Birleşik Devletleri | 67,0 | 68,3 |
| 3 |  İspanya | 57,4 | 56,2 |
| 4 |  Çin Halk Cumhuriyeti | 57,4 | 56,2 |
| 5 |  İtalya | 47,4 | 48,4 |
| 6 |  Türkiye | 36,6 | 37,8 |
| 7 |  Birleşik Krallık | 31,1 | 32,6 |
| 8 |  Almanya | 30,4 | 31,3 |
| 15 |  Yunanistan | 15,5 | 17,1 |
| 27 |  Mısır | 11,5 | 9,6 |
Yabancı turist sayısı 2002 ve 2010 yılları arasında, 12.8 milyondan 27.8 milyona ulaşmıştır, ki bu sayı Türkiye'yi "Yabancı Ziyaretçiler için En İyi 7 Ülke" arasına sokmuştur[14].
2013 yılı için; turizm gelirlerinin GSMHnın %4,2'sini, ihracatın %21,2'sini oluşturur[12]. Türkiye'de turizm sektöründe 1.298.000 kişi istihdam edilmektedir. Gelen turistlerin çoğunluğu havayolu ile (%71,2), %21'i karayolu, %7,4'ü denizyolu ile gelmektedir.
Türk turizmciler 2015 yılında turist sayısının 42 milyonu aşmasını, gelirin 35-36 milyar dolara ulaşmasını beklemektedir[15]. 2013 yılı itibariyle turistik belge sahibi 3000 tesiste 755.000 yatak bulunmaktadır[13].
Turizm sektörü 71 milyar $ yatırım değerine sahiptir. Yıllık yenilenme ve yatırıma 2,5 milyar $ harcanmaktadır. 54 farklı sektörü doğrudan etkileyen turizm sektörü yıllık 26 milyar dolar satın alma yapmaktadır. Gıda ve içecek sektörüne 4 milyar dolar, tarıma 2 milyar dolar, seyahat firmalarına 4,8 milyar dolar katkı sağlar. 2014 dış ticaret açığının %32,4'ünü turizm gelirleriyle kapatılmıştır[16].
Yurt dışına çıkanlar
2013 yılında Türkiye'den yurt dışına çıkış yapan 8 milyon kişiden, 4,7 milyonu turistik amaçla çıkış yapmıştır. Turizm amacıyla yurt dışına çıkanların hedefi çoğunlukla Avrupa ülkeleridir. Gürcistan, Azerbaycan, İran, Suriye gibi komşu ülkelere çıkışların çoğunluğu turistik olmayan akraba ziyaretleridir[12].
2016 turizm krizi
24 Kasım 2015'te, Türkiye'nin sınırı ihlal ettiği gerekçesi ile bir Rus Su-24 savaş uçağını düşürmesinin ardından Rusya, Türkiye ile ilişkilerini askeri ve ekonomik olarak asgari seviyeye indirdi. Bu kapsamda Rusya’daki tur şirketlerinin Türkiye turu satmasını yasakladı.[17] 2016'nın ilk beş ayında Antalya’ya gelen Rus turist sayısında bir önceki yıla oranla %96, Alman turist sayısında %30, Hollandalı turist sayısında ise %33 oldu düşüş oldu.[18] Ege ve Akdeniz sahillerinde 1.300 civarında otelin satılığa çıkarıldığı tahmin edilmektedir.[19] Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, "bölgesel şartlar" nedeniyle turizm alanında bir daralma yaşandığını, Türkiye'nin bu krizden "güçlenerek çıkacağı" görüşünü dile getirdi.[20]
Galeri
.JPG)
Kuşadası kruvaziyer turizmi.jpg)
_Red.jpg)
Kaynakça
- 1 2 ERTİN, Yrd.Doç.Dr. Gaye. "Türkiye'de Turizm". 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130418090311/http://w2.anadolu.edu.tr:80/aos/kitap/ioltp/2291/unite12.pdf. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
- ↑ "Kapadokya". tanitma.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304194337/http://www.tanitma.gov.tr/TR,22783/kapadokya.html. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ "KAPADOKYA’YA GELEN TURİST SAYISI 2013 YILINI GEÇTİ". milliyet.com.tr. 05 Aralık 2014. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306110504/http://www.milliyet.com.tr/kapadokya-ya-gelen-turist-sayisi-2013-nevsehir-yerelhaber-507654/. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ "TÜRSAB KIŞ TURİZMİ RAPORU". tursab.org.tr. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151106050623/http://www.tursab.org.tr:80/dosya/12196/tursab-kis-turizmi-raporu119314251845-1_12196_3978793.pdf. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ AKBULUT, Gülpınar (2010). "Türkiye’de Kaplıca Turizmi Ve Sorunları". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. saglik.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305045510/http://www.saglik.org.tr/upload/dosyalar/Kaplica_turizmi_sorunlari.pdf. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ ÖZTÜRK, Mensure; BAYAT, Dr. Murat. "ALTERNATİF TURİZM ÇEŞİTLERİNDE SAĞLIK TURİZMİNİN YERİ". Uluslararası Turizm Hareketlerinde Sağlık Turizminin Rolü ve Kalite Çalışmalarının Önemi Bir Literatür Çalışması. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160310001303/http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/iibf%20dergisi%20haziran%20%20y%C4%B1l%202011%20cilt%2001%20say%C4%B1%2002%20.pdf. Erişim tarihi: 05 Kasım 2015.
- ↑ ŞEREF, Yusuf. "Yayla Turizmi". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304121237/http://www.ozeryilmaz.com/wp-content/uploads/2014/04/yayla.pdf. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ "Kıyı Turizmi". coastlearn.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304134459/http://www.coastlearn.org/tr/tourism/introduction.htm. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
- ↑ DOĞANER, Doç. Dr. Suna (1988). "Türkiye Kıyı Kullanımında Turizm Olgusu". Türk Coğrafya Dergisi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304195956/http://aves.istanbul.edu.tr/ImageOfByte.aspx?Resim=8&SSNO=18&USER=635. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
- ↑ "YILLARA GÖRE MAVİ BAYRAK ÖDÜLLÜ PLAJ, MARİNA VE YATLAR LİSTESİ". mavibayrak.org.tr. 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151201002905/http://www.mavibayrak.org.tr:80/tr/icerikDetay.aspx?icerik_refno=1. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
- ↑ SEZER, Yrd. Doç. Dr. İbrahim. "KRUVAZİYER TURİZMİ’NDE DİKKAT ÇEKEN BİR NOKTA: KUŞADASI LİMANI". Doğu Coğrafya Dergisi, S:32. http://e-dergi.atauni.edu.tr.6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160106203340/http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunidcd/article/viewFile/5000071193/5000065649. Erişim tarihi: 6 Kasım 2015.
- 1 2 3 "YILLARA GÖRE TURİZM GELİRİ". aktob.org.tr. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151113102900/http://www.aktob.org.tr:80/istatistik/yillara-gore-turizm-geliri. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- 1 2 "EN ÇOK ZIYARETÇI ÇEKEN ÜLKELER". aktob.org.tr. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150315073603/http://aktob.org.tr/pdf/AKTOB.TURIZM.VERILERI.pdf. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ↑ "Türkiye". havadiskibris.com. Akdeniz... Bir turizm cenneti. http://www.havadiskibris.com/Ekler/poli/114/akdeniz-bir-turizm-cenneti/52. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015.
- ↑ "Turizmde 2015 hedefi 36 milyar dolar". 11 Mayıs 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160310000124/http://www.portturkey.com/tr/turizm/55078-turizmde-2015-hedefi-36-milyar-dolar. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
- ↑ "Turizm 2015'te %6 Büyüyecek". ekovitrin.com. Nisan 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304221243/http://www.ekovitrin.com/dergi2015/nisan/13-turizm.pdf. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ↑ "Rusya’nın misilleme listesi genişliyor: 20 maddede Türkiye’ye yönelik yaptırımlar".Diken. 27 Kasım 2015. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
- ↑ "Rus turist sayısı ‘sıfıra yaklaştı’: Antalya’da yüzde 96 düşüş var" Diken. 6 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
- ↑ 1.300_otel_satiliga_cikarildi.html "Turizm çöküyor... 1.300 otel satılığa çıkarıldı" Cumhuriyet. 1 Şubat 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
- ↑ "Kültür Bakanı Avcı: Türkiye bu krizden güçlenerek çıkacak" Milliyet. 10 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
Dış bağlantılar
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
