Ahmed İbn Acibe
18.yüzyılda yaşayan Faslı sufi.
Hayatı
18.yüzyılın önemli sufilerinden ve tasavvufun Darkaviliğin Acibiyye kolunun da kurucusu olan Ahmed ibn Acibe (1747–1809) Fas'ın Tanca ile Tıtvân şehirleri arasında bulunan Hamîs köyünde doğmuştur. Henüz çocuk denecek yaşta ilim hayatına atılmıştır. Kendi aile üyeleri dışında pek çok hocası olmuş ilim tahsili için doğduğu kentten ayrılıp daha sonraları ders vereceği yapacağı Tıtvan'a gitmiştir. Yine kuzey afrikalı sufilerin büyüklerinden olan Ataullah İskenderi'nin Hikem adlı meşhur eserini okuduktan sonra ilimle uğraşmaya ara verip uzlet hayatını tercih etmiştir. Tasavvufla asıl bağı ise 46-47 yaşlarında (1793) Şazeli tarikatının Darkaviyye kolunun kurucusu olan Mulay el-Arabi ed-Darkavi ve onun icazet verdiği Muhammed el-Bûzîdî ile tanışıklığıyla başlar. Şeyhinin egosunun kırılmasına yönelik olarak verdiği dilencilik yapmak, yamalı elbiselerle dolaşmak vs. gibi tüm pratikleri yerine getirir. Nihayetinde şeyhinin halifeleri arasına dahil olur. Eserleriyle tasavvufun en çetrefilli konularına getirdiği izahlar ve sevilen kişiliğiyle kısa zamanda çok sayıda öğrencisi olan İbn Acibe tasavvufa muhalif yöneticilerin dikkatini çeker ve hapse atılır. Tasavvufu bırakması yönünde işkencelere maruz kalır. Hapisten çıkar. 1809 tarihinde 64 yaşında Ğumara kentinde vefat eder.
Önemi
Ekberi bir sufi olan Abdullah İbn Acibe diğer sufilerin kitaplarını yorumlamış, tasavvuftaki bazı sırların izahını yapmış ve kutsal kitabın (Kur'an-ı Kerim) gizli, içrek (ezoterik/batıni) yorumu denilen işari tefsiri gerçekleştirmiştir. Tefsiri Kur'an ayetlerinin derin anlamlarını açıklamaktadır. Hiçbir eseri henüz Türkçeye aktarılmamış olan İbn Acibe, tasavvuf tarihindeki önemi sebebiyle Batılı araştırmacıların da dikkatini çekmiş, altı ciltlik en önemli eseri Bahr-ı Medid adlı eserinden bazı bölümler ve bazı risaleleri İngilizce'ye çevirilmiştir. Kısa sureleri Türkçeye çevirelen yazarın Bahr-ı Medid adlı hacimli Kur'an tefsiri de aynı yayınevinden Türkçeye çevrildi.
İlgili kitaplar
- Ibn Ajiba, Two Treatises on the Oneness of Existence, İngilizce'ye çeviriJean-Louis Michon
- Ibn Ajiba, The Immense Ocean: Al-Bahr al-Madid: A Thirteenth Century Quranic Commentary on the Chapters of the All-Merciful, the Event, and Iron (Fons Vitae Quranic Commentaries Series) Mohamed Fouad Aresmouk (Çevirmen), Michael Abdurrahman Fitzgerald (Çevirmen)
- Ibn Ajiba, The Basic Research - Shaykh Ahmad Ibn Ajiba, Futuhat al Ilahiyya fi Sharh al Mabaahith al-Asliyya Çeviri, Abdalkhabir al-Munawwarah and Haj Abdassabur al-Ustadh, Madinah Press
- The Autobiography (Fahrasa) of a Moroccan Soufi: Ahmad ibn 'Ajiba, Arapça'dan çeviri Jean-Louis Michon ve David Streight, Fons Vitae, Louisville KY USA,1999 ISBN 1-887752-20-X
- Jean-Louis Michon Le Marocain Ahmad Ibn AjibaLe Marocain Ahmad Ibn Ajiba
Türkçe'de İbn Acibe
- Ibn Acibe, Bahr-ül Medid, (Çeviren : Doktor Dilaver Selvi) Semerkand Yayınları
- Mahmut Ay, Kur'an'ın Tasavvufi Yorumu: İbn Acibe'nin el-Bahru'l-Medid Adlı Tefsiri, İnsan Yayınları
- Ibn Acibe, Kısa Surelerin Tefsiri, (Haz. Dilaver Selvi), Semerkand Yayınları
