Müslüman bilim adamları listesi
Bu liste, 8. yüzyıl'dan günümüze kadarki dönemde yaşamış Müslüman bilim insanlarını kapsamaktadır. Listede bilim dalları olarak Formal bilimler, Fiziksel bilimler, Yaşam bilimleri, Sosyal bilimler, Uygulamalı bilimler ve Disiplinlerarası bilimler esas alınmıştır. Dinî ve felsefî bilimler bu listenin dışında tutulmuştur.
8. yüzyıl
| 701 ile 800 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Ebu Musa Câbir bin Hayyan[Dipnot 1][1][2] | 721 - 815 | Tıp, Astronomi, Fizik, Kimya, Coğrafya | ||||||
| Abdülhamid İbn Türk | ? - 830 | Matematik | ||||||
| Sind bin Ali | ? - 864 | Astronomi | ||||||
| Abdulmelik el-Esmaî | 740 - 828 | Zooloji | ||||||
| Yakub bin Tarık | ? - ? | Astronomi, Matematik | ||||||
| Halil ibn Ahmed el-Ferahidi[3] | 718 - 786 | Filoloji | ||||||
| İbrahim el-Fezari | ? - 777 | Matematik, Astronomi | ||||||
| Muhammed bin İbrahim el-Fezari | ? - 796 | Matematik, Astronomi | ||||||
| Ahmed en-Nihâvendî | ? - ? | Astronomi | ||||||
| İbn Sa'd | 777 - 845 | Tarih | ||||||
| Sehl bin Bişr | 786 - 845 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Ziryab | 789 - 857 | Müzik, Coğrafya, Astronomi | ||||||
| Hacac bin Yusuf bin Matar | 786 - 833 | Matematik | ||||||
| El Fadl ibn Naubaht | ? - ? | Astronomi | ||||||
9. yüzyıl
| 801 ile 900 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Hârizmî | 780 - 850 | Astronomi, Coğrafya, Matematik | ||||||
| Ferganî | 805 - 870 | Astronomi | ||||||
| Kindi [Dipnot 2][4][5] | 801 - 868 | Matematik, Fizik, Kimya, Farmakoloji, Tıp | ||||||
| El-Cahiz | 777 - 869 | Tarih, Biyoloji | ||||||
| Ahmed bin Musa | 803 - 873 | Astronomi, Geometri | ||||||
| Abbas Kasım İbn Firnas | 810 - 888 | Astronomi, Edebiyat | ||||||
| Ebu Hanife Dinaveri | 815 - 896 | Botanik, Astronomi, Tarih, Matematik | ||||||
| El-Yakubi | ? - 897 | Coğrafya | ||||||
| Ahmed bin Yusuf | 835 - 912 | Matematik | ||||||
| Belâzürî | ? - 892 | Tarih | ||||||
| Ebu Said Gürgani | ? - ? | Geometri, Astronomi | ||||||
| Ahmed bin Sehl el-Belhî | 850 - 934 | Coğrafya, Matematik, Tıb | ||||||
| İbn Hurdâzbih | 820 - 912 | Coğrafya | ||||||
| Zünnûn-ı Mısrî | 796 - 859 | Simya, Tıp | ||||||
| Sabit bin Kurra | 821 - 901 | Matematik | ||||||
| İbn-i Hurdazbih | 820 - 912 | Coğrafya | ||||||
| Ebu Ma'şer el-Belhi | 787 - 886 | Astronomi | ||||||
10. yüzyıl
| 901 ile 1000 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Meryem el-İcliyye | ? - ? | Astronomi | ||||||
| Battanî | 858 - 929 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Ahmed bin Sehl el-Belhî | 850 - 934 | Tıp, Coğrafya, Matematik | ||||||
| Farabi | 870 - 950 | Astronomi, Felsefe, Matematik | ||||||
| Ebu'l Vefâ el-Bûzcânî[Dipnot 3][6][7] | 940 - 988 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Ebu Bekr Zekeriyya Râzi[1][1][Dipnot 4] | 865 - 925 | Kimya, Tıp | ||||||
| Ahmed bin Musa | 803 - 873 | Astronomi, Geometri | ||||||
| El-Mesûdî | 896 - 956 | Tarih, Coğrafya | ||||||
| Abdurrahman es-Sufî | 903 - 986 | Astronomi | ||||||
| İbn Havkal | ? - 988 | Coğrafya | ||||||
| İbn Fadlan | ? - ? | Coğrafya | ||||||
| Hemdani | 893 - 945 | Tarih, Astronomi, Coğrafya | ||||||
| Muvaffak | ? - ? | Fizik | ||||||
| İbn-i Yunus | 950 - 1008 | Astronomi, Matematik | ||||||
| İstahri | ? - 957 | Coğrafya | ||||||
| Ali bin Abbas | 932 - ? | Fizik, Tıp | ||||||
| Siczi | 945 - 1020 | Astronomi, Geometri | ||||||
| Hucendi[8] | ? - 1000 | Astronomi, Matematik | ||||||
| İbn el-Fakih el-Hamadani | ? - ? | Tarih, Coğrafya | ||||||
11. yüzyıl
| 1001 ile 1100 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Ali bin İsa | 940 - 1010 | Tıp | ||||||
| Ebu Nasr Mansur | 960 - 1036 | Matematik, Astronomi | ||||||
| El-Kerecî | 953 - 1029 | Matematik | ||||||
| İbn-i Sina | 980 - 1037 | Fizik, Tıp | ||||||
| İbn-i Heysem[2][Dipnot 5] | 965 - 1040 | Fizik, Tıp | ||||||
| Birûni[Dipnot 6] | 973 - 1048 | Astronomi, Matematik, Tarih | ||||||
| Ebu Said Gardezî | ? - 1061 | Coğrafya, Tarih | ||||||
| Ebu Hasan Behmenyar | 993 - 1066 | Astronomi | ||||||
| Ali bin Rıdvan | 998 - 1068 | Fizik, Tıp | ||||||
| Yusuf Has Hacib | 1017 - 1077 | Edebiyat, Siyasetbilim | ||||||
| Zerkâlî | 1029 - 1087 | Astronomi | ||||||
| El-Bekrî | 1014 - 1094 | Coğrafya | ||||||
| İbn Hazm | 994 - 1064 | Tarih | ||||||
| Dânî | 1068 - 1134 | Geometri, Fizik | ||||||
| Muhammed Zerrindeşti | ? - ? | Tıp | ||||||
12. yüzyıl
| 1101 ile 1200 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Kâşgarlı Mahmud | 1008 - 1105 | Dil, Tarih | ||||||
| Fahreddin Râzî | 1148 - 1209 | Fizik | ||||||
| İbn Bacce | 1095 - 1138 | Astronomi, Fizik | ||||||
| Cabir bin Eflah | 1100 - 1150 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Hazini[Dipnot 7][9] | 1100 - 1155 | Fizik, Astronomi, Matematik | ||||||
| İbn Rüşd | 1126 - 1198 | Felsefe, Astronomi, Tıp | ||||||
| Ferîdüddin Attâr | 1136 - 1221 | Hekim | ||||||
| İbn-i Zühr | 1091 - 1161 | Tıp | ||||||
| Şerafeddin el-Tusî | 1135 - ? | Astronomi, Matematik | ||||||
| İbn Asakir | 1105 - 1176 | Tarih | ||||||
| Muhammed İdrisi | 1100 - 1166 | Coğrafyacı | ||||||
| Ebu'l-Berekât Bağdâdi | 1076 - 1166 | Hekim | ||||||
| İbnü'l Cevzî | 1116 - 1201 | Tarih, Tıp | ||||||
13. yüzyıl
| 1201 ile 1300 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| İbn-i Cübeyr | 1145 - 1217 | Coğrafya | ||||||
| Abdullâtif el-Bağdadî | 1162 - 1231 | Tıp | ||||||
| El-Cezeri[7][9][Dipnot 8] | 1136 - 1233 | Sibernetik | ||||||
| İbn-i Şeddad | 1162 - 1234 | Hukuk, Tarih | ||||||
| Şemseddin Semerkandi | 1250 - 1310 | Astronom, Matematik | ||||||
| Abdullah bin Ahmed el-Baytar | 1197 - 1248 | Tıp, Farmakoloji | ||||||
| Usame bin Munkiz | 1095 - 1188 | Tarih | ||||||
| Nasîrüddin Tûsî | 1201 - 1274 | Astronomi, Coğrafya | ||||||
| Zekeriyya ibn Mahmud el-Kazvinî | 1202 - 1283 | Astronomi, Coğrafya, Fizik, Jeoloji | ||||||
| İbn Nefis | 1213 - 1288 | Tıp, Sosyoloji | ||||||
| Şemseddin Şehrezuri | 1250 - ? | Tıp, Tarih | ||||||
| El-Dimeşkî | 1256 - 1327 | Coğrafya | ||||||
| El Abhari | ? - 1262 | Matematik, Astronomi | ||||||
| Nureddin Batrucî | ? - 1217 | Astronom | ||||||
| Zehebî | 1274 - 1348 | Tarih | ||||||
| İbn Ebî Useybia | 1203 - 1270 | Tıp, Tarih | ||||||
| Fahreddin Ahlatî | ? - ? | Astronomi | ||||||
| Necibüddin Semerkandi | ? - ? | Tıp | ||||||
| Reşîdüddîn Hamedani | 1249 - 1318 | Tarih | ||||||
| Muhammed Ufî | 1171 - 1242 | Tarih | ||||||
14. yüzyıl
| 1301 ile 1400 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Kutbeddin Şirazî | 1236 - 1310 | Tıp, Astronomi, Fizik, Coğrafya | ||||||
| Kemaleddin El Farisi | 1267 - 1319 | Matematik, Fizik | ||||||
| Ebu el-Fida | 1273 - 1331 | Coğrafya | ||||||
| İbn Teymiyye | 1263 - 1328 | Sosyoloji | ||||||
| İbn Battuta | 1304 - 1369 | Coğrafya | ||||||
| İbn Kesir | 1301 - 1373 | Tarih | ||||||
| Aydınlı Hacı Paşa | 1339 - 1397 | Tıp | ||||||
| Şemseddin Halîlî | ? - 1397 | Matematik, Astronomi | ||||||
| İbnu’ş-Şâtır | 1306 - 1375 | Astronomi | ||||||
| Bursalı Kadızade Rumi | 1364 - 1436 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Ahmed Eflâkî | ? - 1360 | Astronomi | ||||||
| Ahmedî | 1334 - 1413 | Tıp | ||||||
| Makrîzî | 1364 - 1442 | Tarih | ||||||
| Hamdullah el-Müstevfî | 1281 - 1340 | Coğrafya, Tarih | ||||||
| Zehebî | 1274 - 1348 | Tarih | ||||||
15. yüzyıl
| 1401 ile 1500 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| İbn-i Haldun | 1332 - 1406 | Felsefe, Tarih, Sosyoloji | ||||||
| Aydınlı Hacı Paşa | 1339 - 1413 | Tıp | ||||||
| Bursalı Kadızade Rumi | 1337 - 1437 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Gıyaseddin Cemşid | 1380 - 1437 | Astronomi, Tıp | ||||||
| Uluğ Bey[2][Dipnot 9] | 1393 - 1449 | Astronomi, Matematik | ||||||
| Sabuncuoğlu Şerefeddin | 1385 - 1468 | Tıp | ||||||
| Ali Kuşçu | 1403 - 1474 | Astronomi, Dilbilim, Matematik | ||||||
| II. Mehmed[Dipnot 10] | 1432 - 1484 | Fizik | ||||||
| Şükrullâh | ? - ? | Tarih | ||||||
| Bahaüddin Amilî | ? - 1622 | Matematik, Astronomi | ||||||
| Akşemseddin | 1389 - 1459 | Tıp | ||||||
| Molla Abdülvacid | ? - 1434 | Astronomi | ||||||
| Pîrî Reis | 1465 - 1554 | Coğrafya | ||||||
| İbn Tağrıberdî | 1410 - 1470 | Tarih | ||||||
| İbn Gazi el-Miknasi | 1437 - 1513 | Matematik | ||||||
16. yüzyıl
| 1501 ile 1600 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| İbn-i Kemal | 1468 - 1536 | Tarih, Tıp | ||||||
| Matrakçı Nasuh | 1480 - 1564 | Matematik, Tarih | ||||||
| Takiyüddin | 1521 - 1585 | Astronomi | ||||||
| Mirim Çelebi | 1450 - 1525 | Astronomi, Matematik | ||||||
| El-Bircendi | ? - ? | Astronomi, Matematik, Fizik | ||||||
| Molla Sadra | 1571 - 1641 | Hekim | ||||||
| Seydi Ali Reis | 1498 - 1562 | Coğrafya, Matematik | ||||||
17. yüzyıl
| 1601 ile 1700 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Lagari Hasan Çelebi[Dipnot 11] | ? - 1633 | Havacılık, Fizik | ||||||
| Hezarfen Ahmed Çelebi | 1609 - 1640 | Havacılık, Fizik | ||||||
| Ahmed-i Hani | 1650 - 1707 | Tarih, Astronomi | ||||||
| Kâtip Çelebi | 1609 - 1657 | Tarih, Coğrafya | ||||||
| Aclunî | 1676 - 1749 | Matematik | ||||||
| Tunakabuni | ? - ? | Tıp | ||||||
| Muhammed Salih Tahtavi | ? - 1664 | Geometri, Astronomi | ||||||
| Abbas Vesim | 1689 - 1760 | Astronomi | ||||||
18. yüzyıl
| 1701 ile 1800 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Erzurumlu İbrahim Hakkı | 1703 - 1780 | Sosyoloji, Astronomi | ||||||
| İbrahim Hamdi Efendi | 1680 - 1762 | Coğrafya | ||||||
| Abdülaziz Efendi | 1735 - 1778 | Tıp | ||||||
| Nalî | 1798 - 1878 | Matematik | ||||||
| Ali Münşi | ? - 1750 | Tıp | ||||||
| Gelenbevi İsmail Efendi | 1730 - 1790 | Matematik | ||||||
| Mahmud Beyazidi | 1797 - 1863 | Tarih | ||||||
19. yüzyıl
| 1801 ile 1900 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Salih Zeki | 1864 - 1921 | Matematik | ||||||
| Mahmud Raif Efendi | ? - 1807 | Coğrafya | ||||||
| Şanizade Ataullah Efendi | 1771 - 1826 | Tarih, Tıp | ||||||
| Mustafa Behçet Efendi | 1774 - 1834 | Tıp | ||||||
| Hoca İshak Efendi | 1774 - 1834 | Matematik, Astronomi | ||||||
| Abdullah Bey | 1800 - 1874 | Jeoloji, Tıp | ||||||
| Hekim İsmail Paşa | 1807 - 1880 | Tıp | ||||||
| Abdurrahman Aktepe | 1850 - 1905 | Astronomi | ||||||
| Hekimbaşı Salih Efendi | 1816 - 1895 | Tıp | ||||||
| Mehmet Nadir | 1856 - 1927 | Matematik | ||||||
| Osman Hamdi Bey | 1842-1910 | Arkeoloji | ||||||
20. yüzyıl
| 1901 ile 2000 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilim insanı | Doğum t. Ölüm t. |
Alanı | ||||||
| Muhammed Abdus Salam | 1926 - 1996 | Elektrozayıf kuvvet, Büyük Birleşim Kuramı, Standart Model | ||||||
| Asım Orhan Barut | 1926 - 1994 | Parçacık fiziği, Kuantum elektrodinamiği | ||||||
| Behram Kurşunoğlu | 1922 - 2003 | Matematiksel fizik, Genel görelilik | ||||||
| Oktay Sinanoğlu | 1935 - 2015 | Kimya, Biyokimya | ||||||
| Hüseyin Tevfik Paşa | 1832 - 1901 | Matematik | ||||||
| Bahattin Şakir | 1874 - 1922 | Tıp | ||||||
| Fatin Gökmen | 1877 - 1955 | Astronomi | ||||||
| Mustafa Hayrullah Diker | 1875 - 1950 | Tıp | ||||||
| Zekai Şen | ? - ? | Matematik, Fizik | ||||||
| Ahmed Yüksel Özemre | 1935 - 2008 | Fizik | ||||||
| Abdul Kalam | 1931 - 2015 | Uzay Bilimi | ||||||
| Ahmed Hassan Zewail | 1946 - .... | Kimya, Fizik | ||||||
| Aziz Sancar | 1946 - .... | Biyokimya, Moleküler biyoloji | ||||||
| Meryem Mirzahani | 1977 - .... | Matematik | ||||||
| Şakir Kocabaş | 1945 - 2006 | Kimya | ||||||
Galeri
Fil saati, Kitab fi ma'rifet el-hiyel el-hendesiyye (El-Ceziri, 1315)
Kitab fi ma'rifet el-hiyel el-hendesiyye (El-Ceziri, 1205)
El-Razi (Gerardus Cremonensis, Receuil des traites de medecine, 1250-1260)
El-Razi'nin Tıb Kitabından bir sayfa.png)
İbn-i Sina (980 - 1037)
Battanî astronomi aleti kullanırken.
Birûni (973 - 1048)
El-Cezeri'nin Su ile çalışan bir makina diyagramı (Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul)
Nasîrüddin Tûsî adına 1956 yılında İran'da çıkartılmış bir posta pulu.
Câbir bin Hayyan. Avrupada çizilmiş 'Geber', 15. yüzyıl)
Kindî.png)
Harezmî
Dipnotlar
- ↑ Çeliklerde paslanmanın önlenmesini sağlama, Maddenin en küçük parçasının cüz-ü la yetecezza (atom) olarak tarifi ve parçalandığında Bağdat'ın altını üstüne getirebilecek enerjiyle yüklü olduğunun tespiti
- ↑ Einstein'dan 1100 yıl önce rölativite (izafiyet-görecelik) teorisinin ortaya atılması
- ↑ Yoğunluk aleti piknometre, matametikte kosinüs formülü, sekant, kosekant kavramaları ve üçgenin alan formülleri
- ↑ İlk göz ameliyatı, bağırsağın ameliyat dikişlerinde kullanılması, ameliyat sonrası oluşan iltihapları çıkaran seton (kıl fitili),Petrolün ilk defa damıtılıp naft adı altında kullanılmaya başlanması
- ↑ Görme hâdisesi ve anatomisinin açıklanması; karanlık oda, mercek, prizma, aynalar, optik, atmosfer basıncı, atmosfer tabakasının kalınlığı gibi konularda öncü çalışmalar
- ↑ Galilei 'den 600 yıl önce dünyanın döndüğünü söylemiştir. El-Biruni (973 - 1051)
- ↑ Newton'dan 500 yıl önce yerçekimi ivmesinin bulunması
- ↑ İlk robotlar ve sibernetik ilmi. Ayrıca pistonlu motorlarda kullanılan ve doğrusal hareketi dönme hareketine çeviren krank mekanizması.
- ↑ Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüşünün 365 gün 6 saat 9 dakika 6 saniye olduğunun günümüzdeki değerden sadece 58 saniyelik farkla hesaplanması
- ↑ Şahi isimli bir top icat etmiştir ki havan ve yivli topların mucidi sayılır.
- ↑ Barutla çalışan iki katlı ve yedi kollu bir roketle, 2.5 km yol katederdek uçuş denemesi yapılması.
Kaynakça
- 1 2 3 Prof. Dr. Mehmet Bayraktar, “İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi”, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınlar, Ankara, 2000.
- 1 2 3 Şaban Döven, “Müslüman İlim İnsanları”, Yani Asya neşriyat, İstanbul, 2004
- ↑ Abit Yaşar Koçak, Handbook of Arabic Dictionaries, s. 19. Berlin: Verlag Hans Schiler, 2002. ISBN 9783899300215
- ↑ M. Bayraktar, Kindi ve Einstein’e Göre Rölativite ve Benzerlikleri. Bilim ve Teknik, C.XIII. sayı 153.1980.
- ↑ Ebu Rida, M., Kindi ve Falsafatü’l-Ula, Kahire 1950, c.l, s.119.
- ↑ Şaban Döven, “Müslüman İlim Öncüleri”, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul, 2004
- 1 2 İslâm Dünyasının Mucitleri” Focus, Sayı:2005/01-112414 Ocak 2005.
- ↑ http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=d180273
- 1 2 Şaban Döven, “Müslüman İlim Öncüleri”, Yani Asya neşriyat, İstanbul, 2004.
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/4/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.