Syngman Rhee
Yi Seungman (kendisinin kullandığı İngilizce imzası: Syngman Rhee, d. 1875 - ö. 19 Temmuz 1965), Güney Kore'nin ilk cumhurbaşkanı. 1948 Ağustos'undan 1960 Nisan'ına kadar Kore Yarımadasındaki Soğuk Savaş gerginliğinin yaşandığı dönemde başkanlık yaptı. Tartışmalı bir seçimin ardından halkın protestosu başkanlığını sona erdirdi. Hawaii'de sürgünde hayatını kaybetti. 19 Aralık 2012'de.
Çocukluğu
Syngman Rhee, Hwanghae Eyaleti'nin Daegyeong-ri şehrinde asilzade Yangban soyunun bir üyesi olarak doğdu. Rhee, Joseon Kralı Kral Taejo'nun en büyük oğlu olan Prens Yangnyeong'un soyundan geliyordu. Pai Chai Hak Dang'a devam ederken Kore'nin Japon hegamonyasına karşı mücadelesinde aktif olmaya başladı. Japon monarşisine karşı yaptığı gösteri yapması nedeniyle tutuklandı. 1904'de serbest bırakıldıktan sonra Birleşik Devletler'e gitti. George Washington ve Princeton Üniversitelerinden mezun olarak birkaç dereceye sahip oldu. Batılılaşarak ailesinin önceki adını ve kendi adını batılı tarzda yazmaya başladı.
1910'da Japonya istilaya başlamıştı ki Kore'ye döndü. Politik çığırtkanlığı ordu tarafınfan hoş karşılanmayınca 1912'de Çin'e gitti. 1919'da bütün bağımsızlık yandaşı gruplarla bir araya gelerek Şangay'de "Geçici Hükümet"i oluşturdu. Başkan olarak seçildi ve görevini 1925'e kadar sürdürdü. "Geçici Meclis"teki otoritesini kötüye kullanma suçuyla itham edildi.
Başkanlığı
Kore, Japonya'dan bağımsızlığını kazandıktan sonra Rhee, diğer bağımsızlık yanlısı liderlerden önce Seul'e döndü. 1945'te Kore Hükümeti'nin başı olarak seçildi. Rhee, sol kanadın seçimi boy etmesinden sonra parlamentonun oy çokluğuyla 10 Mayıs 1948'de yapılan seçimle Güney Kore'nin İlk Meclisi'ni kurma yetkisi verildi. Ve Rhee, Geçici Hükümet'in son başkanı olan Kim Koo'ya karşı 13'e 182 gibi büyük bir farkla 20 Temmuz 1948'de Güney Kore Başkanı oldu. 15 Ağustos 1948'de resmi olarak Birleşik Devletler ordusunun gücünü devraldı ve Geçici Hükümet'ten beri Kore halkının egemenliğini yasallaştırdı.
Başkan olarak Rhee, 1950'de patlak veren Kore Savaşı'ndan önce diktatör bir tutum sergiledi. İç güvenlik birimlerinin (sağ kolu olan Kim Chang-ryon'un başkanlığında) Komünistlerin zanlı olarak tutulmasını ve Kuzey Koreli ajanların işkence edilmesine izin verdi. Hükümeti aynı zamanda birkaç katliamı yöneterek, Jeju Adası'ndaki solcu grupların başkaldırılarına karşılık vermiş oldu. Başkan Rhee döneminde, Güney Kore Barış ve Uzlaşma Komisyonu komiseri Kim Dang-Çun'a göre en az 100.000 kişi idam edilmiş, bazı kaynaklara göre ise yaklaşık 200.000 komünistin katledildiğini belirtmektedir.[1]
Seul'deki vatandaşların cesaretlendirmesiyle Rhee, ününe daha fazla zarar verdi. Ülkenin başkenti savaşın baş göstermesiyle tek sığınak olarak kaldı. Han Nehri üzerindeki köprü aracılığıyla komünist rejimden kaçan binlerce vatandaşı önlemeye karar vermişti. Birleşmiş Milletler ve Güney Kore kuvvetleri mücadele edip Kuzey Korelileri kuzeye, Yalu Nehri'ne doğru geri püskürtmeye başladı ki; Rhee, Kuzey Kore ile yapılacak ateşkes anlaşmasını reddederek barış zeminini zedelemiş ve Kore'nin bölünmesi kesinleşince halkın gözünden düşmüştü. Birleşmiş Milletler'in yardımıyla birleşik bir Kore'nin lideri olma umudunu taşıyarak hükümetten tamamen yoksun bir kuzeyin bağlanmasını isteyerek bütün barış planlarını veto etmiştir. Ayrıca güçlü yöntemlerle gönülsüz olan Birleşmiş Milletler aracılığıyla Çin'e karşı yaptırımlar uygulanmasını istemiştir.
Kore Savaşı'nın ardından, yönetiminden geriye kalan sürede Kore İmparatorluğu'nun Sunjeong İmparatoriçesi'ni, Jeongneung'da Suin Hapishane'sinde sınırlı ve uygun olmayan nitelikler taşıyan bir kulübede hapsetmiştir.
İstifası ve Kaçışı
1960'ta Rhee, dördüncü dönem başkanlığını oyların %90'ını alarak garantilemiştir. Bu seçim zaferinin ardından ana muhalefet lideri adayı Cho Byeong-ok 15 Mart seçimlerinden kısa bir süre önce vefat etti.
Bununla birlikte Rhee, Lee Gibung'un bağımsız bir başkan yardımcısı olmasını kararlaştırarak oylamayla seçtirdi. Ancak Lee, Kore Savaşı boyunca Birleşik Devletler Eski Büyükelçisi Chang Myon'a karşı anormal çoğunlukla bir üstünlük sağlaması çıkarlara göre düzenlenmiş bir seçim olduğu sonucunu doğurdu. Bu durum Kore halkının gruplaşarak bölünmesine dönüşen bir öfkeye sebep oldu. Masan'da düzenlenen bir mitingde polis göstericilere ateş etti. Öğrenciler tarafından yapılan 19 Nisan İhtilali sonucu Rhee 26 Nisan'da istifa etti.
Aynı gün Lee Gibung'un ailesi başkan yardımcısının ikinci oğlu, önce ailesini katletmeye sonra kendisini intihar etmeye kalkıştı.
28 Nisan'da CIA'in düzenlediği operasyonla Rhee Cheong Wa Dae'den apar topar Güney Kore'den kaçırıldı.
Ekonomi Bakanı Kim Yong-kap, Rhee'nin hükümet fonundan 20 milyon US $'dan fazla parayı zimmetine geçirdiğini ortaya çıkardı.
Önceki başkan, Avusturya uyruklu eşi Franziska Donner ve eşinin oğlunu kabul ederek Honolulu-Hawaii'de sürgünde yaşamaya devam etti.
19 Temmuz 1965'te Rhee kalp krizi sonucu öldü. Naaşı Seul'e getirilerek Ulusal Mezarlığa 27 Temmuz'da defnedildi.
Bağlantılar
- Yun Chi-ho
- Yun Boseon
- Kim Gu
- Kim Sungsu
- Heo Jeong
- Kim Kyu-sik
- Chang Myon
Ayrıca bakınız
- Bodo League Katliamı
- Kore İle İlgili Konuların Listesi (İngilizce)
- Güney Kore Başkanlığı (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Syngman Rhee (İngilizce)
- Syngman Rhee Memorial
Kaynakça
- ↑ http://www.koreatimes.co.kr/www/news/nation/2009/03/117_40555.html Gov’t Killed 3,400 Civilians During War
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kim Gu (Geçici) |
Güney Kore Cumhurbaşkanı 22 Temmuz 1948 - 25 Nisan 1960 |
Sonra gelen: Heo Jeong (Geçici) |
| ||||||||||
