1927 Tevkifatı
1927 Tevkifatı, Türkiye Cumhuriyeti’nde gizli faaliyet gösteren Türkiye Komünist Partisi üyelerine karşı 25 Ekim 1927[1][2] tarihinde yapılan yaygın antikomünist tutuklamanın adıdır. Parti Merkez Komite yöneticilerinden Vedat Nedim Tör ve Şevket Süreyya Aydemir gizli faaliyet gösteren partinin belgelerini ve üye listelerini yanlarına alarak emniyet kuvvetlerine teslim olmuş ve partiye büyük bir darbe indirmişlerdir.[3][4] Teslim olan bu ekip daha sonra Kadro dergisi hareketini başlatacaktır.[5]
Arka plan
Bu dönemde TKP 1920 yılında Genel Sekreteri Mustafa Suphi ve 14 Merkez Komitesi üyesinin öldürülmesinin bıraktığı yaraları sarmaya çalışmıştır. İstanbul ve Anadolu’da örgütlenmiş, 1927 Adana Demiryolu Grevi başta olmak üzere çeşitli eylemlerde yeralmıştır. Ancak gerek Sovyetler Birliği Komünist Partisinin Komintern’deki kararları, gerekse parti içindeki oluşan gruplaşma gerekse Takrir-i Sükun ilan edilmesinden dolayı parti güçsüz ve baskı altındadır.
Tutuklamalar
Tutuklamalarda aralarında üst düzey parti yöneticilerinin de olduğu çok sayıda komünist önder yakalanmıştır:
- Dr. Hikmet Kıvılcımlı, 3 ay hapse mahkûm oldu
- Nazım Hikmet, yurtdışında olduğu için gıyabında 3 ay hapse mahkûm oldu
- Dr. Şefik Hüsnü, 3 ay hapse mahkûm oldu
- Vedat Nedim Tör, beraat
- Şevket Süreyya Aydemir, beraat
Değerlendirme
Parti bu döneme kadar örgüt içinde yaşanan yurt içi merkez ve yurt dışı merkez arasındaki gerilimin yanı sıra yediği darbeyle uzun süre örgütsel olarak toparlanamaz. Kurullar arası iletişim bağları kopar, kitle örgütlerinde kazanılan önemli mevziler kaybedilir.[6]
Kaynakça
- ↑ Yılın Olayları, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ atin.org, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 Ağustos 2006, Kadro Hareketi ve Kadrocular, Yardımcı Doçent Doktor Fatih Demirci, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ Ürün dergisi, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ kadrodergisi.com, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ↑ Fabrika dergisi, 5 Aralık 2006, 3 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eser
- 1927 Komünist Tevkifatı, "İstanbul Ağır Ceza Mahkemesindeki Duruşma", Hazırlayan: Jülide Ergüder, Birikim Yayınları, İstanbul, 1978
| ||||||||||||||||||||
