İlgi eki

Örnekler
kilimin deseni bahçenin duvarı havanın sıcaklığı üzümün tadı yurdun havası benim odam

İlgi eki veya tamlayan eki, dilbilgisinde bir varlığın kime ait olduğunu bildiren "-in" eki. Türkiye Türkçesinde "-ın, -in, -un, -ün" şekillerine sahiptir.^[1][2] Bu ek, sözcüklerin genitif hâlini oluşturmakta kullanılır. Sadece "ben" ve "biz" zamirlerine eklendiğinde -im şekline dönüşür (benim, bizim). Belirtili isim tamlamalarında ilk sözcüğe (tamlayana) eklendiği için tamlayan eki olarak da bilinir.^[3] "i" harfi, büyük ve küçük ünlü uyumuna uyacak şekilde dar ünlülerden birine (ı, i, u, ü) dönüşebilir:

• evin kapısı
• ağacın dalı
• okulun bahçesi
• üzümün çöpü

İlgi ekine sıklıkla isim tamlamalarında rastlanmasına rağmen görünürde bir tamlamanın parçası olmayan sözcüklerde de kullanılır:

• Bu güzel dünya hepimizin. (hepimizin dünyası)
• At binenin, kılıç kuşananın. (binenin atı, kuşananın kılıcı)

İyelik ekleriyle kullanım

İlgi ekleri belirtili isim tamlaması yapımında kullanıldığı için, iyelik ekleri ile yakından ilişkilidir. İyelik ekleri tamlamada ikinci kısmın (tamlananın) sonuna gelen eklerdir:

• evin kapısı
• benim kitabım
• senin kalemin

Aitlik eki

İlgi eki, aitlik eki "-ki" ile karıştırılmamalıdır.

• Senin kalemin (ilgi eki)
• Seninki (Aitlik ekiyle kullanım)

Kaynakça

1. Zeynep Korkmaz, Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2009, s. 23, 259.
2. Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul 2002, s. 229.
3. Çekim ekleri Turkceciler.com. Erişim: 23 Kasım 2012.