Torbalı
Torbalı | |
— İlçe — | |
Türkiye'de yeri | |
Koordinatlar: 38°10′K 27°21′D / 38.167°K 27.35°D | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | İzmir |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
Yönetim | |
- Kaymakam | Aydın Memük |
- Belediye başkanı | Adnan Yaşar Görmez (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
- Toplam | 603 km2 (232,8 mi2) |
Rakım | 19 m (62 ft) |
Nüfus (2015)[1] | |
- Toplam | 156,983 |
- Kır | - |
- Şehir | 156,983 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
Posta kodu | 35860 |
İl alan kodu | 232 |
İl plaka kodu | 35 |
İnternet sitesi: http://torbali.bel.tr/ YerelNET |
Torbalı, İzmir'in 45 km güneydoğusunda yer alan bir ilçesidir.
Tarihçe
İsmini antik çağın ünlü şehirlerinden biri olan Metropolis diğer adıyla Triyanna ya da Tripolisten aldığı rivayet edilen Torbalı, tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıkların merkezi durumundadır.
Torbalı, Küçük Menderes Havzası'nın verimli toprakları üzerine kurulmuştur. Ephesos (Selçuk), Smyrna (İzmir), Kolophon (Değirmendere), Nation (Ahmetbeyli) ve Nif (Kemalpaşa) antik kentleri arasında kalan bölgede, MÖ 3000 yıllarında ilk yerleşim gerçekleşmiştir.
Metropolis kentiyle birlikte yöreye gelişmiş, MÖ 7. yüzyılda Lydia zamanında en parlak çağını yaşamış, daha sonrada sırasıyla Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları ile Frigya, Lydia, Pers, Roma ve Bizans dönemlerini, 1071-1317 tarihlerinde Selçuklular ve Aydınoğuları, daha sonraları Osmanlı dönemini yaşamıştır.
Torbalı'nın Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Beyazit'ın Şehzadesi Ertuğrul Bey'in vali olarak Aydın'a atanmasıyla başlamış, Torbalı o dönemde İzmir Sancağına bağlı bir yerleşim birimi olarak kayıtlara geçmiştir.
1425 yılından sonra ise Osmanlı yönetimi altına girmiştir.
Birinci Dünya Savaşı'nı müteakiben 15 Mayıs 1919 - 7 Eylül 1922 yılları arasında 40 aya yakın süre işgal altında kalan Torbalı, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması ve Cumhuriyetin ilanı ile birlikte İzmir'in Sancağı olarak kurulmuş, bundan sonra İzmir'e bağlı bir nahiye olmuştur.
Torbalı 26 Haziran 1926 tarih ve 387 sayılı Teşkilatı Mülkiye Kanunu ile, ilçe haline getirilmiş, 1927 yılında ise belediyelik olmuştur.
Coğrafya
Torbalı, İzmir'in güneydoğusunda yer alır. İl merkezine uzaklığı 45 km'dir. Kuzeyinde Buca ve Kemalpaşa; doğusunda Tire ve Bayındır; batısında Menderes; güneyinde Selçuk ile çevrelenir. İlçenin yüzölçümü 603 km²'dir. 60 mahallesi bulunmaktadır.
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1965[2] | 43.762 | 11.712 | 32.050 |
1970[3] | 50.321 | 16.086 | 34.235 |
1975[4] | 56.122 | 17.237 | 38.885 |
1980[5] | 56.261 | 15.422 | 40.839 |
1985[6] | 62.963 | 18.300 | 44.663 |
1990[7] | 71.172 | 21.167 | 50.005 |
2000[8] | 93.216 | 38.099 | 55.117 |
2007[9] | 119.506 | 62.080 | 57.426 |
2008[10] | 121.963 | 110.498 | 11.465 |
2009[11] | 124.581 | 113.211 | 11.370 |
2010[12] | 127.642 | 116.326 | 11.316 |
2011[13] | 133.089 | 121.984 | 11.105 |
2012[14] | 138.040 | 127.101 | 10.939 |
2013[15] | 144.293 | 144.293 | veri yok |
2014[16] | 150.127 | 150.127 | veri yok |
2015[17] | 156.983 | 156.983 | veri yok |
Ekonomi
İlçe ekonomisinde sanayi ve tarım çok önemli bir yer tutmaktadır. Seracılık, sebzecilik ve hayvancılık ileri düzeydedir. Torbalı ilçesi 1989 yılından itibaren İzmir'in en büyük sanayi merkezine dönüşmüştür. Alfemo, Merinos, JTI gibi firmalar ilçede fabrika açmış, ayrıca Tukaş, Opel, Chevrolet, Dr Oetker ve Philsa firmaları ise merkezlerini bu ilçeye taşımışlardır. Sanayi üretiminin bölgede çoğalması ile daha önce tarım ve hayvancılık için kullanılan araziler yüzde binler ile ifade edilebilen değer artışları sayesinde sahiplerine büyük kazançlar sağlamıştır. Öncelikle ilçe nüfusu 10 yıllık bir süre içerisinde 24.000'den 140.000'lere tırmanmıştır. İlçe halkının yanı sıra İzmir ve diğer ilçelerden binlerce insan da bu kuruluşlarda çalışmaktadır.
2015 verilerine göre, "Ege'nin 100 büyük sanayi kuruluşu" listesindeki on beş şirket ile "Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu" listesindeki beş şirket Torbalı merkezlidir.[18]
Yönetim
Belediye başkanları
Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
---|---|---|---|
Yıllar | Belediye Başkanı | Parti | Oy oranı (%) |
2014 | Adnan Yaşar Görmez | Adalet ve Kalkınma Partisi | 34.84 |
2009 | Ramazan İsmail Uygur | Cumhuriyet Halk Partisi | 48.76 |
2004 | Ramazan İsmail Uygur | Cumhuriyet Halk Partisi | 26.52 |
1999 | Hasan Karatoklu | Doğru Yol Partisi | 26.15 |
1994 | Hasan Karatoklu | Doğru Yol Partisi | 33.06 |
1989 | Ertan Ünver | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 41.78 |
1984 | Nazif Haluk Alpsu | Bağımsız Siyasetçi | 29.33 |
1977 | Aydın Sezer | Cumhuriyet Halk Partisi | 51.45 |
Eğitim
İlçede 46 ilköğretim okulu, 9 ortaöğretim kurumu bulunmakta; 21.309 öğrencinin eğitim gördüğü bu okullarda 1.193 öğretmen görev yapmaktadır.
Altyapı
Sağlık
İlçede 1 devlet hastanesi, 1 özel hastane, 1 özel tıp merkezi, 9 sağlık ocağı, 10 sağlık evi, 1 ana çocuk sağlığı merkezi, 1 verem savaş dispanseri hizmet vermektedir.
Ulaşım
Torbalı, İzmir'e 45 km uzunluğunda çift hatlı demiryolu ile bağlıdır. İzmir-Aydın otoyolu karayolu ulaşımı hızlandırmıştır. Adnan Menderes Havalimanı'na ve Ege Serbest Bölgesi'ne 30 km uzaklıktadır. Karabel Geçidi üzerinden, Kemalpaşa-Ankara karayoluna bağlantısı vardır. Bu olanaklar, son yıllarda, ilçeyi sanayi yatırımları açısından önemli bir çekim noktası haline getirmiştir. Banliyö treni hattı İZBAN, 6 Şubat 2016'da Torbalı'ya uzatılmıştır.[19]
Kaynakça
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6XDI2q9rF. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspoq2nl. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnWGvcQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btq3aeJB. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtufBw1x. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btwj7yKW. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyMchfP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0UyXta. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu209gxs. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3nVSQR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuD1h3Ox. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFbZCgl. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGuy9WN. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxkK12b. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUw3npf. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6XDI2q9rF. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ↑ "63 ili geride bırakan ilçe". Milliyet. 11 Haziran 2016. http://www.milliyet.com.tr/63-ili-geride-birakan-ilce-ekonomi-2260854/. Erişim tarihi: 11 Haziran 2016.
- ↑ "İZBAN Torbalı'ya ulaştı". Hürriyet (İzmir). 6 Şubat 2016. http://www.hurriyet.com.tr/izban-torbaliya-ulasti-40050248. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
Dış bağlantılar
|
|