Türk Keneşi
Türk Keneşi | |
---|---|
| |
Kuruluş | 3 Ekim 2009 |
Tür | Siyasî ortaklık |
Merkez |
İstanbul, Türkiye (Genel Sekreterlik) |
Üyeler |
Azerbaycan Kazakistan Kırgızistan Türkiye |
Resmî diller |
Azerice, Kazakça, Kırgızca, Türkçe, İngilizce |
Lider | Ramil Hasanov |
Resmî site | turkkon.org |
Türk Keneşi (eski adı: Türk Konseyi) (Azerice: Türk Şurası, Kazakça: Түрік кеңесі, Kırgızca: Түрк кеңеш, İngilizce: Turkic Council), veya Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Keneşi (TDKÜİK veya TDKİK) 3 Ekim 2009'da Nahçıvan'da imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye arasında kurulmuş olan uluslararası örgüttür. Türkmenistan ve Özbekistan tarafsızlık politikaları nedeniyle Keneşe üye değildir, ancak bu iki ülke potansiyel üye adaylarıdır. Bu işbirliği konseyinin kurulması fikri ilk olarak 2006 yılında Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev tarafından ileri atılmıştır.
İşleyiş tarzıyla Avrupa Konseyi, İngiliz Milletler Topluluğu, Arap Ligi, İslam İşbirliği Teşkilatı veya Fransızca Konuşan Ülkeler Topluluğu'na benzemektedir.[1]
Temelleri, 1992 yılından bu yana belli aralıklarla toplanan Türkçe Konuşan Ülkeler Zirvesi'ne dayanan keneşin kurumsal merkezleri İstanbul (Genel Sekreterlik), Bakü (Parlamenterler Asamblesi) ve Astana (Türk Akademisi)'dır.
Organlar
Türk Keneşi'nin üç merkezi bulunmaktadır. Bunlar İstanbul, Bakü ve Astana'dır. İstanbul Genel Sekreterliğin. Bakü, Parlamenterler Asamblesi'nin, Astana ise Türk Akademisi'nin merkezidir.
- Genel Sekreterlik, İstanbul
- Devlet Başkanları Keneşi
- Dışişleri Bakanları Keneşi
- Kıdemli Memurlar Komitesi
- Aksakallar Keneşi
- Türk Parlamenterler Asamblesi (TÜRKPA), Bakü
- Türk Akademisi, Astana
- Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Ankara
- Türk İş Keneşi
- Göçebe Uygarlık Merkezi, Bişkek
- Türk Kültür ve Miras Vakfı
Ülke devlet başkanları yılda bir kez resmî, bir kez de gayriresmî olarak çeşitli şehirlerde toplanır. Ayrıca üye ülkelerin dışişleri bakanları ve bürokratları da yıl içerisinde düzenli toplantılar gerçekleştirir. Meclis başkanları ve heyetleri Bakü'de toplanır.[2]
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Devlet Başkanları tarafından Türk Keneşi'nin ilk Genel Sekreteri seçilen Türk diplomat Halil Akıncı, bu görevi Eylül 2010 – Eylül 2014 tarihleri arasında yürüttü.[3] 5 Haziran 2014 tarihinde Bodrum'da düzenlenen 4. Türk Keneşi Zirvesi sırasında üye ülkelerin Devlet Başkanları tarafından, Halil Akıncı'nın ardından Ramil Hasanov üç yıl süre ile Türk Keneşi Genel Sekreteri olarak seçildi.[4]
Bayrak
22 Ağustos 2012 tarihinde Bişkek'te toplanan 2. Türk Keneşi Dışişleri Bakanları toplantısında Türk Keneşi'nin resmi bayrağı kabul edildi. Bu bayrak dört üye ülkeye ait semboller içermektedir. Rengini Kazakistan bayrağından, ortasındaki güneşi Kırgızistan bayrağından, hilali Türkiye bayrağından ve 8 köşeli yıldızı ise Azerbaycan bayrağından almaktadır.
Üye ülkeler
Ülke | Nüfus | Alan (km²) | GSYİH (nominal) 2015[5] | Kişi başına GSYİH (nominal) 2013[6] |
Öngörülen Kişi başına GSYİH (nominal) (2019) [6] |
---|---|---|---|---|---|
Azerbaycan | 9,593,000[7] | 86,600 | $54,048 milyar | $7,812 | $11,674 |
Kazakistan | 17,557,000[8] | 2,724,900 | $173,212 milyar | $13,509 | $20,609 |
Kırgızistan | 5,836,000[9] | 199,900 | $6,650 milyar | $1,280 | $1,898 |
Türkiye | 78,741,053[10] | 783,562 | $733,642 milyar | $10,721 | $13,301 |
Türk Keneşi | 111,727,053 | 3,794,962 | $967,552 milyar | $8,659 | $13,718 |
Olası gelecek üyeler
Ülke | Nüfus | Alan (km²) | GSYİH (nominal)
(2015) |
Kişi başına GSYİH (nominal) (2014) [11] |
---|---|---|---|---|
Özbekistan | 31,977,000[12] | 447,400 | $65,683 milyar | $2,090 |
KKTC | 286.257[13] | 3,355 | $4,270 milyar | $15,302 |
Türkmenistan | 5,171,943[14] | 488,100 | $35,680 milyar | $8,020 |
Toplam | 37,435,200 | 938,855 | $105,633 milyar | $2,821 |
Zirveler
Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirveleri (1992-2010) | |||||
---|---|---|---|---|---|
Tarih | Ev Sahibi Ülke | Ev Sahibi Şehir | Ev Sahibi Lider | Notlar | |
1. | 30 Ekim 1992 | Türkiye | Ankara | Turgut Özal | |
− | 12 Temmuz 1993 | Kazakistan | Almatı | Nursultan Nazarbayev | Almatı Anlaşması: TÜRKSOY'un kuruluşu |
2. | 18 Ekim 1994 | Türkiye | İstanbul | Süleyman Demirel | |
3. | 28 Ağustos 1995 | Kırgızistan | Bişkek | Askar Akayev | |
4. | 21 Ekim 1996 | Özbekistan | Taşkent | İslam Kerimov | |
5. | 9 Haziran 1998 | Kazakistan | Astana | Nursultan Nazarbayev | |
6. | 8 Nisan 2000 | Azerbaycan | Bakü | Haydar Aliyev | |
7. | 26 Nisan 2001 | Türkiye | İstanbul | Ahmet Necdet Sezer | |
8. | 17 Kasım 2006 | Türkiye | Antalya | Ahmet Necdet Sezer | |
− | 21 Kasım 2008 | Türkiye | İstanbul | Abdullah Gül | İstanbul Anlaşması: TÜRKPA'nın kuruluşu |
9. | 3 Ekim 2009 | Azerbaycan | Nahçıvan | İlham Aliyev | Nahçıvan Anlaşması: Türk Keneşi'nin kuruluşu |
10. | 15 Eylül 2010 | Türkiye | İstanbul | Abdullah Gül | |
Türk Keneşi Zirveleri (2011-günümüz) | |||||
Tarih | Ev Sahibi Ülke | Ev Sahibi Şehir | Ev Sahibi Lider | Konu | |
1. | 20-21 Ekim 2011 | Kazakistan | Almatı | Nursultan Nazarbayev | Ekonomik ve Ticaret İşbirliği |
2. | 22-23 Ağustos 2012 | Kırgızistan | Bişkek | Almazbek Atambayev | Eğitim, Bilim ve Kültür İşbirliği[15] |
3. | 15-16 Ağustos 2013 | Azerbaycan | Kabala | İlham Aliyev | Ulaşım İşbirliği[16] |
4. | 4-5 Haziran 2014 | Türkiye | Bodrum | Abdullah Gül | Turizm İşbirliği[17] |
5. | 10-11 Eylül 2015 | Kazakistan | Astana | Nursultan Nazarbayev | Medya ve Enformasyon İşbirliği |
Genel Sekreterler
# | İsim | Ülke | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
---|---|---|---|---|
1 | Halil Akıncı | Türkiye | 3 Ekim 2009 | 16 Eylül 2014 |
2 | Ramil Hasanov | Azerbaycan | 16 Eylül 2014 | Görevde |
Dış bağlantılar
- Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Resmî İnternet Sitesi
- Türk Keneşi resmi facebook grubu sayfası
- TÜRKSOY
- TÜRKPA
- Türk Akademisi
- Türk Keneşi’nin kurulduğu Nahçivan Anlaşması’ndan görüntüler Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
- 3 Ekim Bayram Oldu Avrasya Yazarlar Birliği
Kaynakça
- ↑ "Türk Konseyi hakkında". Turkkon.org. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160530023712/http://www.turkkon.org/tr-TR/genel_bilgi/1/10. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015.
- ↑ "Organizasyon şeması". Turkkon.org. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160122023244/http://www.turkkon.org/tr-TR/organizasyon-semasi/1/11.
- ↑ http://www.turkkon.org/tr-TR/eski-genel-sekreterler/2/678
- ↑ http://www.turkkon.org/tr-TR/genel-sekreter/2/23
- ↑ "World Economic Outlook Database"
- 1 2 http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=24&pr.y=10&sy=2010&ey=2019&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=912%2C186%2C925%2C916%2C927%2C917&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=
- ↑ http://www.stat.gov.az/mobile/
- ↑ http://www.stat.gov.kz/faces/mobileHomePage?_afrLoop=6916026319524307#%40%3F_afrLoop%3D6916026319524307%26_adf.ctrl-state%3Dtx2al1fhh_17
- ↑ http://www.stat.kg/rus/part/census.htm
- ↑ http://m.internethaber.com/turkiyenin-nufusu-aciklandi-bakin-kac-milyonuz-1560965h.htm
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD
- ↑ http://www.ensonhaber.com/ozbekistanin-nufusu-32-milyona-yaklasti-2016-10-25.html
- ↑ http://m.sabah.com.tr/dunya/2013/08/13/kktcde-nufus-sayim-sonuclari-aciklandi
- ↑ http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf
- ↑ http://www.mfa.gov.tr/the-second-summit-of-turkic-council-was-held-in-bishkek.en.mfa
- ↑ http://www.mfa.gov.tr/the-third-turkic-council-summit-meeting-was-held-in-gabala.en.mfa
- ↑ http://www.mfa.gov.tr/declaration-of-the-fourth-summit-of-the-cooperation-council-of-turkic-speaking-states_-5-june-2014_-bodrum_-turkey.en.mfa
|