VI. Mihail
VI. Mikhail Bringas Μιχαήλ ΣΤ΄ Βρίγγας | |
---|---|
Bizans İmparatoru | |
Hüküm süresi | 1056–1057 |
Önce gelen | Teodora |
Sonra gelen | I. İsaakios Komnenos |
Doğum | Konstantinopolis |
Ölüm |
1059 Konstantinopolis |
VI. Mikhail Bringas (Yunanca: Μιχαήλ ΣΤ΄ Βρίγγας, Mikhaēl VI Bringas), diğer lakapları Stratiotikos ("Askerî") veya Gerontas ("Yaşlı"), 1056-1057 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur.
İmparatorluğa gelme
Mikhail Bringas, II. Romanos imparatorluk döneminde çok güçlü olan saray mensubu Josef Bringas'ın yakın bir akrabası olan yaşlıca asil patrisiyenler sınıfından yüksek bir saray bürokrasisi mensubuydu. Saray bürokrasisi içinde yüksek bir görev olan ordu maliye defterdarlığı (logothetes tou stratiotikou) yapmış olduğu için tanınmıştı ve bu nedenle Stratiotikos ("Askerî") olarak anılmaktaydı. Ağustos 1055 başlarında İmparatoriçe Teodora çocuksuz ve de varisi olmadan gayet hasta olarak yatağa düşmüş iken onun yakın danışmanı olan Patrik Leo Paraspondylos tarafından varis olarak Mikhail Bringas'ı seçmeye inandırıldı. Teodora 31 Ağustos, 1056'da ölünce IV. Mikhail olarak anılan Bizans İmparatoru olarak seçildi. Psellos'un tenkitçi görüşüne göre Mikhail "Hükümdarlık etmek niteliğinden çok, diğerleri tarafından idare edilip hüküm edilme yeteneğine sahipti."
İmparatorluk yaşamı
Mikhail'in imparatorluğuna ilk isyan tahta geçmesinin ertesi günü, daha önce imparatorluk yapmış olan Konstantin Monomakus'un yeğeni veya kuzeni olan ve bu nedenle kendini imparatorluğa layık gören Theodosius adlı bir soylu tarafından başlatıldı. Bu kişi, taraftarları ile merkez hapishaneye hücum ederek oradaki tutukluları hapisten çıkartip kendine taraftar olanlar isyancı güruhuna ekledi. Fakat bu güruh saraya geldiği zaman karşısında donanma askerleriyle takviye edilmiş Varangian muhafız birliğini buldu. Theodesius bunlara karşı koyamadığı için Patriğin desteğini almak hedefiyle Ayasofya'ya sığınmak üzere oradan kaçtı. Halbuki Patrik Mikhail'i tahta getiren kişi idi. Ayasofya'nın kapılarını sayıları nerdeyse hiçe inen isyancılara kapattırdı. Theodosius ve oğlu gözleri kör edilerek Bergama (Pergamum)'a sürgüne gönderildiler.
Fakat IV.Mikhail zamanının gerçeklerini hiç anlayamamıştı. 1057de her Kutsal Yortuda yapılan tören gibi, o yıl da Ayasofya'da devlet memurlarin ve askerî idarecilere görevde terfilerinin ilanı ve yıllık ikramiye dağıtımı yapılmaktaydı. Fakat bu törene gelen devlet ve askerî rical IV.Mikhail'in siyasi tutumundan şaşırıp kaldılar. Saray ve devlet bürokratları hiç beklemedikleri şekilde bir iki kademe terfi ettirilmişler ve yüksek ikramiye almışlardı. Askerlere gelince, başta generalleri İsaakios Komnenos olmak üzere, Mikhail'in kızgısına hedef oldular. Mikhail onları Antakya'nın kaybıyla suçlandırdı ve kendi ceplarini kamu paralari ile doldurmakla itham etti. Onlara ikramiye verilmeyeceğini ve onları yukarı rütbeye terfi ettirmeyeceğini de açıkladı. Psellos'a göre "Böylece kırk yıl görevini yaparken karşılaştığı askerî ordu liderleri tarafından küçük görülme ve kötü muamele görmenin acısını çıkarmıs oluyordu". Askerî liderlere törende konuşma hakkı da tanımadı ve ertesi gün bunu protestoya gelen komutan ve generallere de hiçbir açıklama yapmadı, ve hatta bu siyasî kararın gerekli olduğunu söyleyip üzüntü göstermeye veya özür dilemeye bile yanaşmadı. Askerler, özellikle Anadolu ordusunda bulunanlar, büyük bir öfke duydular.
Askerî isyan ve tahttan ayrılma
Bu öfkeyi ifade etmek için isyana hazırlandılar. Fakat en yüksek rütbeli general olan ve yapılan törende imparatorun açıkca hakaret etmiş olduğu İsaakios Komnenos ordudan emekliye ayrıldı ve Paflagonya 'da bulunan büyük aile arazisine çekildi. Diğer taraftan Theodisus'un isyanına karşı koyan Patrik bu asker komploculara gizliden destek sağladı ve askerler Ayasofya'da toplanıp imparatoru tahtından atmaya karar verdiler. İsyanin idareciliğini eline alması için İsaakios'a bir büyük askeri birlik ve delege grubu gönderdiler. 8 Haziran 1057de İsaakios askerlerin isteğine uyduğunu kabul etti ve Paflogonya'da bulunan malikanesinde askerler tarafından imparator olarak ilan edildi. İkinci komutan olan diğer general Kakaumenus orduları ile birlikte sekiz tabur Bizans ve paralı asker ile birlikte İstanbul üzerine yürümeye başladılar. İsaakios soylu ailesi dolayısıyla kendinin impratorluğa olan meşru hakkının Mikhail'in imparatorluğa hakkından daha geçerli olduğunu ilan etti. Böylece bu bir isyandan daha ciddileşip bir iç savas görünümü almış oldu.
Bu ordu Anadolu'da ilerledikçe katılanlarla gittikce buyumeye başladı. Eğer komutan olan İsaakios çok iyi bir idareci asker olmasaydı büyüyen ordu idare edilemeyip kendi arasında mücadelere yol açabilirdi ama İsaakios devamlı sıkı eğitim ile ordunun siki bir disiplinle ilerlemesini sağladı. Bu arada Anadolu'da vergi toplyan memurlar da topladiklari vergi hasilatlari ile bu isyana iştirak ettiler ve ordunun mali ihtiyaclari kolayca karsilanir oldu. Bu isynin haberini duyan Mikhail Balkanlarda bulunan Bizans ordu birliklerini Anadolu'da isyana iştirak etmeyen ufak birliklerle birleştirip yeni bir ordu kurdu. Bu ordunun başına Teodora zamanında yüksek saray rütbeli ("Domestikos tōn scholōn") hadım Theodore ve bir Bulgar prensi olan Aaron getirildi. Bu ordu Anadolu'ya geçirilip iki ordu İzmit ve İznik arasında bir mevkide karşılıklı olarak kampa girdiler. Ancak 20 Agustos'da iki ordu muharebeye başladılar. Sonunda Mikhail'in ordusu, hiç beklenmedik bir şekilde mukavemet göstermekle, hatta karşı ordu komutanı olan İsaakios'u nerede ise esir almayı kıl payı kaçırmakla, beraber yenik duştü ve generalleri İstanbul'a kaçmak zorunda kaldılar.
Bu sefer Mikhail diplomasiye başvurdu. Mikhael Psellos ve iki yüksek saray bürokratindan kurulan bir delege grubunu İsaakios'la görüşmeye gönderdi. 25 Ağustos'da isyancı ordu kampına erisen bu delegeler İsaakios tarafından çok iyi karşılandı ve İsaakios onların tekliflerini uygun gördü. Bu teklife gore İsaakios İstanbul'a barış içinde gelecek; Sezar unvanı ile hemen tac giydirilecek ve Mikhail'in varisi olarak ilan edilip zaten yaşlı olan ve varisi bulunmayan Mikhail ölünce imparator olacaktı. İsaakios hemen devet işlerini ve görevlere yapılacak tayinleri eline alabilecekti.
Fakat bu müzakereler daha bitmeden Konstantinopolis'de İsaakios lehinde IV. Mikhail aleyhinde büyük kargaşalıklar çıktı. Ortodoks Patriği "Mikhail Keroularios" IV. Mikhail'le görüşerek ona tahttan feragat etmesini tavsiye etti ve bunu da IV. Mikhail kabul etti.
IV. Mikhail tahttan feragat ettikten sonra keşiş oldu. Fakat bir müddet sonra manastırdan çıkarak ailesinin özel evine geçti. IV. Mikhail 1059da kendi evinde hayatına gözlerini yumdu.
Dış kaynaklar
Birincil
- Psellos, Mikhail (çev. Işın Demirkent) (1992) Mikhail Psellos'un Khronographiası, Birinci Kitap, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları XIX.Dizi - Sa.12 . ISBN 975-16-0485-0
Diğer
- Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5. Baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara: Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1. Baskı: 1940)
- Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2
- Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin ISBN 0-14-011448-3, say.(İngilizce)
- 'Michael VI." maddesi Kazhdan, Alexander (ed) (1991) The Oxford Dictionary of Byzantium - 3 Cilt New York: Oxford University Press . ISBN 0-19-504652-8 (İngilizce)
- İngilizce Wikipedia "Michael VI Stratiotikos" maddesi (İngilizce) (Erişme;18..11.2009)
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Teodora |
Bizans İmparatoru 1056–1057 |
Sonra gelen: I. İsaakios Komnenos |