Leontios

Leontios
Λεόντιος

Bastırdığı altın sikke üzerinde iktidar gücünün sembolleri ile

Bizans İmparatoru

Hüküm süresi

695 – 698

Önce gelen

II. Justinianos

Sonra gelen

III. Tiberios

Tam ismi
Leontios

Ölüm

705
Konstantinopolis

Leontios veya Leontius (Yunanca: Λεόντιος), (Latince: LEONTIVS), (ö. 705), 695 ile 698 döneminde Bizans imparatorluğu imparatoru olmuştur. Bir gaspçı hanedansız imparator olarak II. Justinianos'a karşı bir isyanla ile imparator olmuş ve bir donanma komutanı olan III. Tiberios (asıl adı Tiberios Apsimaros) tarafından isyanla tahttan indirilmiştir. Leontias'in asıl adı ve tahtta iken kullandığı adı Leo (Λέων, Leōn) olup zamanındaki ve sonraki Bizanslı tarihçiler onu Leontias diye anmışlardır.

İmparatorluktan önceki yaşamı

Leontius olasılıkla 695 ile 698 yılları arasında bir yılda Isauria'da doğmuştur. Çok gençken Bizans ordusuna asker olarak girdi ve bir profesyonel asker olarak hızlı olarak ordu rütbelerinde yükseldi. İmparator IV. Konstantin saltanat doneminde Anatolik themasi askeri valisi (strategos) olarak atandı.

686'da II. Justinianos Doğu Anadolu ve Gürcistan'da bulunan Emeviler Arap ordularına karşı sefer açmaya karar verdiğinde bu sefer için komutan olarak Leontios'i seçti. Leontios bu seferde çok merhametsiz taktikler kullanarak başarı kazandı; Doğu Anadolu ve Gürcistan'ı ele geçirmekle kalmayıp daha da doğuya ilerleyerek Azerbaycan'ı da ele geçirdi. Bu başarılarından dolayı Bizans İmparatorluğu ile Emevi Halifeliği arasında bir yeni barış anlaşması görüşmeleri yapıldı. Yapılan barış anlaşması ile Emevi Halifesi Abdülmelik Bizans'a çok büyük arazi tavizleri ve yıllık harç vermeye zorlandı.

Fakat bu barış cok uzun sürmedi ve 692de Emeviler ile Bizans arasında yeni bir savaş çıktı. Bu seferde de Bizans orduları komutanı olan Leontias'in şansı yaver gitmedi. Büyük bir kısmı Anadolu'ya zorla göç ettirilmiş Islav ailelerinden çocuklarından oluşan büyük Bizans ordusu Arap Emevi ordusuyla Tokat yakınlarında (şimdiki Sulusaray mevkinde) 692de yaptığı Sevastopol Muharebesiinde büyük bir hezimete uğradı. Bu yenilginin en önemli nedeni Bizans ordusunun göç ettirilmiş Islav'ların Bizans ordusundan ve savaştan kaçması ve geri kalan Bizans ordusunu çaresiz bırakmasıydı. Bu yenilgi dolayısı ile Bizans ordusu komutanı olan Leontias Konstantinopolis'e döndüğünde İmparator II. Justinianos tarafından hapse attırıldı. Leontias iki yıl hapisde kaldı. ^[1]

İsyanı

Leontios hapiste iken 695de hiç beklemedik bir sırada II. Justinianos kendini affetti ve yeni kurulmakta olan Hellas Theması için strategos (askeri vali) görevine atadı. II. Justinianos'un amacı bu themanın askeri kaynaklarını geliştirilip Emevilere kaybedilmiş olana eski Bizans topraklarının geri alınmasıydı.

Fakat Leontios başka ve daha büyük görevler peşinde idi. Hapiste iken kendini ziyaret eden iki keşiş onu imparatorluk tacını taşıyan bir şekilde düşlerinde gördüklerini söylemişlerdi. Leontias hapisten çıkar çıkmaz bu düşü gerçekleştirmeye koyuldu. Önce Konstantinopolis'in ana hapishanesine yürüdü; hapishane idarecisini zararsız hale getirerek bu hapishanede bulunan tutukluları serbest bıraktı. Zaten bunlardan birçoğu eski askerdi ve çeşitli askeri suçlardan tutuklanmışlardı. Birçoğu da Leontias general iken onun emri altında eğitim ve savaş yapmışlardı. Bu tutuklular hemen bir ordu birliği şeklini ve düzenini aldılar. İlk işleri Leontias'ı İmparator olarak ilan etmek oldu.

Sonra düzenli halde bu birlik Ayasofya Katedraline yürümeye başladı. Bu birliğe birçok Bizans esnafı, şehirlisi ve Bizans'da politik kurumlardan Maviler adlı at yarışçıları taraftarları da iştirak etti. Ayasofya önüne gelindiğinde, imparator II. Justinianos ile bir anlaşmazlığı olan ve onun gazaba gelmesinden korkan Konstantinopolis Patriği, yani Ortodoks Kilisesinin başkanı, Patrik Kaillinikos da "İşte bugün Tanrının bize buyurduğu gündür" deyip Leontias'in imparatorluğunu kabul ettiği toplanan güruha açıklandı. O gece Ayasofya'da toplanan halk için imparator Leontios oldu. Ertesi gün Leontios'un hayali gerçek oldu. ^[2]>

Yeni imparator Leontias taraftarları o gün II. Justinianos'u, onun özellikle vergi memurlarını ve saray bürokrasisinin başında olan Theodorus ve Stephen'i yakaladılar. II. Justinianos zincirlere takılarak Hipodrom'a getirildi ve burada toplanan halka gösterildi. Ahali yüksek aksi tezahürat yapıp ona hakaretler ve küfürler savurdular ve üstüne çeşitli pislikler attılar. Yeni imparatorun daha asker iken II. Justanionos ile yakından arkadaşlığı vardı. Bunun için Leontios, Justinianos'u öldürtmedi. Fakat ileride tekrar imparatorluğa göz dikmesin diye burnu ve dilinin bir parçasını kestirtti. O zamana kadar Bizans geleneklerine göre imparatorun hiç açıktan görülen özürlülüğü ve sakatlığı olmaması gerekirdi ve burnu kesik bir kişinin imparator olması imkânsız olduğu kabul edilmekteydi. Justinianos bundan sonra Konstantinopolis'e hiç dönme imkânı olmadan Kırım'da Yunan ticari şehri olan Chersonesos'a sonsuz sürgüne gönderildi. Diğer taraftan onun vergilerini uygulayan bürokrasinin başında bulunan Theodorus ve Stephen ise elleri kolları bağlı olarak ve çok defa düşüp yerlerde sürüklenmek üzere birer atlı arabaya iple bağlandılar ve Konstantinopolis'in ana caddesi olan Mese'den sürüklenerek şimdiki Aksaray'da bulunan Forum Bovis adlı meydana getirildiler. Buraya adını veren ve orada bulunan içi boş bakır-bronz boğa heykeli içine konulup diri diri yakıldılar.

İmparatorluk dönemi

Yirmi Yıllık Anarşi

Kronoloji
Leontios		695–698
III. Tiberius		698–705
II. Justinianos		705–711
Ortak imparator olarak Tiberius ile, 706–711
Philippikos Bardanes		711–713
II. Anastasios		713–715
III. Theodosios		715–717
Veraset
Öncül: Heraklius Hanedanı		Ardıl: İsaurya Hanedanı

Resmen Leo adı ile İmparatorluğa geçen Leontios halk arasında popüler olmadı. İki yıl (684-686) suren saltanatı içinde dış ülkelerle askeri çatışmalardan kaçınmaya gayret etti ve içten imparatorluğu pekiştirmeye çalıştı. Bu hareketsiz ve savunucu stratejisi Bizans'in en büyük düşmanı haline gelen Emeviler halifesi Abdülmelik tarafından anlaşıldı. Bu Emeviler halifesi Mısır üzerinden ve daha önce alınmış olan İfrikiyye üzerinden ordularla Bizans'ın Kuzey Afrika'daki toprağı olan Kartaca Eksarjlığı na hücuma geçti. Kartaca Emeviler eline geçti ve Bizans'in Kuzey Afrika'da bulunan son arazisi de ortadan kalktı.

Leontios buna karşıt olarak büyük bir donanma topladı ve yük gemileri ile büyük bir orduyu 698da Kuzey Afrika'ya Kartaca'ya sevk etti. Karaya çıkan ordu 698de Emevilere karşı Kartaca Muharebesini kaybetti. Konstantinopolis'e denizden çekilmekte olan ordu kalıntıları imparatora karşı isyan ettiler. Bu Bizans askerlerı donanma komutanını görevinden attılar. Tiberios Apsimaros adında bir Alman asıllı drangarius (tuğamirale eşit) rütbeli bir donanma komutanını Bizans İmparatoru olarak ilan ettiler. Bu yeni imparator da Alman adını değiştirip kendini Tiberios adı ile tanıttı. Bu donama ve ordu Konstantinopolis'e geldiği zaman şehirde politik kurumlarından olan ve Leontios'un tahta gelmesini sağlayan Mavilerin aleyhtarı olan Yeşiller at yarışı takımı taraftarları desteğini kazandı. İmparator ilan edilmiş olan deniz komutanı Tiberios Apsimaros böylece Konstantinopolis'de 698de III. Tiberius olarak taç giydi.^[2]

Tutuklanışı ve öldürülmesi

Artık Konstantinopolis'de sanki bir önceki tahta geçişe özenti olarak Leontios'un da burnu ve dilinin bir parçası kestirildi ve böylece bir özürlü olarak tekrar tahta geçmesi önlendi. Kendisi de saçları traş ettirilip keşiş elbisesi giydirilip Konstantinopolis'de Psamathinon adli bir manastıra keşiş olarak kabul edildi.

Fakat 705de Cherson'a sürgüne gönderilen; orada Hazar valisinin kızı ile evlenen, sonra bir kaçırdığı bir gemi ile Bulgalara sığınan ve onların bir ordusu ile Konstantinolis'e gelerek III. Tiberios'u tahtan indirip burunu kesik olarak özürlü olamasına rağmen Bizans tahtına 10 yıldan sonra tekrar İmpartorluğa geçen II. Justinianos'u Leontios'un isyanını unutamamıştı. 15 Subat 706da keşiş Leontios kaldığı manastırdan alınarak III. Tiberios ile birlikte zincirler içinde şehir sokaklarından geçirilerek Hipodrom'a getirildiler. Yine oradaki ahalinin `10 yil önce Justiniyanos'a yaptığı gibi bağrılan hakaretlere, sövmelere ve tas ve pislik atımlarına hedef oldular. Bundan sonra imparator Justiunian önüne yere atıldılar ve Justinyan onların üzerlerine basarak çıktı ve bu sırada İncil'den uygun bir kıtayı "Sen aslan ve ejderhayı ayaklarının altına alarak çiğnedin" söylediği bildirilir.^[2]. Bundan sonra her iki gaspçı imparator da kafaları kılıçla kesilerek idam edildiler.

Kaynakca

↑ Mango, Cyril Cyril (Çev. Gül Çağalı Güven) (2008) Bizans - Yeni Roma İmparatorluğu , Istanbul:Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978-975-08-1410-5
1 2 3 say.334

Dış kaynaklar

Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5. Baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara: Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1. Baskı: 1940) Bölüm:II.3.
Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2
Norwich, John Julius (1988) (İngilizce). Byzantium: Early Centuries. Londra: Penguin. s. 334. ISBN 0-14-011447-5.

Resmî unvanlar
Önce gelen: II. Justinianos	Bizans İmparatoru 695-698	Sonra gelen: III. Tiberius

Batı Roma ve Bizans imparatorları

Principatus dönemi MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasian Titus Domitian Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus

Üçüncü Yüzyıl Krizi 235-284	Maximinus I Thrax I. Gordian ve II. Gordian Pupienus ve Balbinus III. Gordian Arap Philip Decius ile Herennius Etruscus Hostilian Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus II. Claudius Quintillus Aurelian Tacitus Florianus Probus Carus Carinus Numerian

Dominatus dönemi 284-395	Diocletianus Maximian Konstantius Chlorus Galerius II. Severus Maxentius II. Maximinus Daia Licinius ile Valerius Valens ve Martinianus Büyük Konstantin II. Konstantin Konstans II. Konstantius ile Vetranio Magnentius Julianus Jovian I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus Eugenius I. Theodosius

Batı Roma İmparatorluğu 395-476	Honorius III. Konstantius Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus Avitus Majorian Libius Severus Anthemius Olybrius Glycerius Julius Nepos Romulus Augustus

Bizans İmparatorluğu 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Markianos I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus I. Anastasios I. Justin I. Justinianos II. Justin II. Tiberius Konstantin Mavrikios Phokas Heraclius III. Konstantin Heraklonas II. Konstans Mezezius IV. Konstantin ve II. Justinianos Leontios III. Tiberius Philippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leo İsauryalı V. Konstantin Artabasdos IV. Leo Hazar VI. Konstantin İrini I. Nikeforos Stavrakios I. Mihail Rangabe V. Leo Ermeni II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantin I. Romanos II. Romanos II. Nikeforos I. İoannis Çimiskes II. Basileios VIII. Konstantin Zoe III. Romanos IV. Mihail Paflagonyalı V. Mihail IX. Konstantin Monomakos Teodora VI. Mihail I. İsaakios Komnenos X. Konstantin IV. Romanos Diogenes VII. Mihail III. Nikeforos Botaneiates I. Aleksios Komnenos II. İoannis Komnenos I. Manuil Komnenos II. Aleksios Komnenos I. Andronikos Komnenos II. İsaakios Angelos III. Aleksios Angelos IV. Aleksios Angelos Nikolaos Kanabos V. Aleksios Dukas

İznik İmparatorluğu 1204-1261	Konstantin Laskaris I. Teodor Laskaris III. İoannis Vatacis II. Teodor Laskaris IV. İoannis Laskaris

Bizans İmparatorluğu 1261-1453	VIII. Mihail Paleologos II. Andronikos Paleologos IX. Mihail Paleologos III. Andronikos Paleologos V. İoannis Paleologos VI. İoannis Kantakuzinos Mateos Kantakuzinos IV. Andronikos Paleologos VII. İoannis Paleologos V. Andronikos Paleologos II. Manuil Paleologos VIII. İoannis Paleologos XI. Konstantin Paleologos

This article is issued from Vikipedi - version of the 3/10/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.