II. Theodosius

II. Theodosius (Latince: Flavius Theodosius) (10 Nisan 401 – 28 Temmuz 450) 408 – 450 yılları arasında Doğu Roma'nın imparatoruydu. Daha ziyade hükümdarlığı sırasında Konstantinopolis'te yaptırdığı 6 kilometre uzunluğundaki Theodosius surları ile yine kendi adını taşıyan Theodosius kanunları (Codex Theodosianus) ile tanınır. Döneminin bir diğer önemli olayı da 431 yılında topladığı İkinci Efes Konsili idi. Ayrıca Konstantinopolis'de bir üniversite kurmuştur. İmparatorluğu döneminde en önemli eserlerden biri de 2. Ayasofya yapımı sayılabilir .

Hayatı

Çocukluğu

Doğu Roma/Bizans imparatoru Arcadius ile karısı Aelia Eudoksia'‎nın en büyük oğludur. Babası Arcadius'un 408 yılında ölmesi üzerine 7 yaşındaki Theodosius, Doğu Roma İmparatoru olmuştur. Fakat yaşı küçük olduğu için taht naipleri imparatorluğu idare etmişlerdir.

Anthemius'un taht naipliği

İlk taht naibi, Doğu'nun Praetorian Prefect'i olan Anthemius olmuştur. Anthemius'un naipliği zamanından geriye kalan en önemli eser, adına Theodosius surları denen Konstantinopolis şehir surları olmuştur. Bu şehir surları şimdi görülen üç sıra duvardan oluşmamakta ve sadece tek bir sıra duvar olarak 413 yılında Theodosius daha 12 yaşında iken yapılmasına başlanmıştı. Anthemius bunlar yanında İran Sasanileri ile yeni bir barış anlaşması yapılmasına, Hun Krali Uldin'in başarısız kalan bir istila niyetli hücumundan sonra Bizans Tuna donanmasının takviye edilmesine, İskenderiye'den Konstantinopolis'e zahire tedarik sisteminin daha geliştirilmesine ve Arcadius'un ölümünden sonra Batı Roma İmparatorluğu ile iyi ilişkiler kurulmasına da neden olmuştur. Anthemius, 413 yılında bu görevden atılmasına kadar gerçek imparator gibi iktidar gücünü hiçbir sınır olmaksızın kullanmıştır.

Ablasi Pulcheria'nin taht naipligi

414 yılından itibaren Theodosius, ablası Pulcheria'nın etkisinde kalmıştır. Pulcheria küçük kardeşinden iki yaş büyük olmakla beraber 15 yaşında iken Augusta olarak ilan edilmiş ve küçük kardeşi adına Doğu Roma İmparatorluğunun idaresinin dizginlerini kendi eline almıştır. Theodosius'un zayıf, kararsız ve kolayca ikna edilebilir bir karakteri vardı. Pulcheria ise kararlı, güçlü ve siyasi iktidarı ve idareyi sırf idareci olarak seven bir karakterdeydi. Fakat Pulcheria çok koyu dindardı ve kardeşine çok tesir etmişti. Bu çeşitli görünümlerde siyaset ortaya çıkardı. O zaman eski Ayasofya katedrali harabe halindeydi. Bu bina da I. Justinyen zamanında Nika ayaklanması yanmış yıkılmış ve şimdiki planda yeni bir Ayasofya inşaa edilip 563 yılında açılmıştı. Yine bir Basilika stilinde yeni bir Ayasofya yapılması için büyük masraflar yapıldı. Diğer taraftan aynı düşünüş Yahudi aleyhtarı bir siyasetle bazı eski sinagogların yıkılmasına, yeni sinagogların yapılmasının yasaklanmasına ve izinsiz yapılanların yıkılıp bu izinsiz sinagogları yaptıranlara çok ağır cezalar verilmesine hatta idam edilmelerine neden oldu. İmparatorluğun Büyük Sarayı aynı bir manastıra dönüştürüldü ve dindar manastır uygulamaları saray teşrifatı ve eğlenceleri yerini aldı.

Theodosius halk ve Senato içinde popülerdi. Eğitimine klasik olarak önem verilmiş; Latince ve Yunanca yazarları okumuş anlamış; matematik ve doğal bilimler ile yakından ilgilenmiş ve yazma kitapların özel italik fontlarla yazılıp resimlerle teyzin edilmesinde çok yetenek kazanmıştı. Onun için bazan kaligrafici lakabı anılmıştır. Fakat ilgisini sırf entelektüel ve artistik alanlara yöneltmemiş, zamanının sportif etkinliklerine de katkıda bulunmuştur. Sürek avcılığına çok meraklıydı. Zamanının yazarları onun, şimdi polo adı verilen, İran'dan tsukan adlı yeni bir sporu, Bizans'a tanıttığını bildirmektedirler. Büyük Saray'ın güney doğu bölgesine bu oyunun oynandığı Tzykanisterion'u yaptırılmıştır.

Saltanatı

Guney dogu Italya'da Berlatta sehrindeki devasa II. Theodosius'un heykeli

II. Theodosius, 15 yaşına eriştiği zaman, yaklaşık 416 yılında, yetişkin olduğu kabul edilip devlet idaresi bir taht naibi olmadan kendine verilmiştir. Fakat Pulcheria'nın Theodosios'un kararlarına ve devlet yönetimine etkisi devam etmiştir. Ancak devlet idaresinde en önemli saray burokratı değişmiş ve Pulcheria naipliğinde bu görevi yapan Monassio yerine Aurelio iktidara gelmiştir.

Evliliği

Theodosius, 19 yaşına geldiği zaman ablasına kendine bir uygun zevce bulmasını istedi. O sırada İmparatorluk Sarayı'na Atina'dan Athenais adlı çok güzel bir nedime gelmişti. Atina'da üniversite hocası olan babasının mirasından erkek kardeşleri ona hiçbir şey vermemişlerdi ama babası kızının zamanların akademik merkezi olan Atina'nın verebileceği en iyi eğitimden geçmesini sağlamıştı. Pulcheria, bu kızın bildiği ve kullandığı Yunanca'dan ve Yunanca yazdığı şiirlerden çok etkilendi, bu kızı kardeşine zevce olarak seçti. Ama bu kız pagan idi. Sonunda Atina Piskoposunun birkaç haftalık dersleri ile Hristiyanlığa geçti; vaftiz edildi ve adını değiştirerek Eudocia adını aldı. Haziran 421 tarihinde Theodosius ve Eudocia evlendiler. 422 yılında Aelia Eudocia ile Theodosius'un Eudocia Licinia adını verdikleri bir kız çocukları oldu. Theodosius, karısına 423 yılında "Augusta" unvanını verip taç giydirtti. Eudocia yeni dini olan Hristiyanlığın isteklerini yerine getirmekle beraber klasik Yunan dilini, kültürünü ve eski pagan görüş ve düşüncelerini bildiği için Pulcheria tarafından bir manastıra döndürülmüş olan İmparatorluk Sarayı'nın atmosferini değiştirdi. Pulcheria biraz kıskançlıktan biraz bu yeni değişiklerden dolayı Eudocia'ya karşı durmaya basladı.

Batı Roma İmparatorluğu sorunları

Bundan sonraki yılların Theodesius için en önemli sorun, Batı Roma İmparatorluğu ve merkezi Ravenna'da imparatorun değişmesidir. 423 yılına kadar Batı Roma İmparatorluğu'nu Honorius yapmaktaydı. Honorius'un baba-bir-anne-ayrı kızkardeşi olan Galla Placidia çok maceralı bir hayattan sonra, Konstantinopolis'e 421 yılında gelmişti. Placidia, Alarik'in Roma'yı zaptında ve talan edişinde orada bulunmuş; Alerik tarafından esir alınıp Galya'ya götürülmüş; orada Alarik'in kayınbiraderi Ataulf ile evlenmeye zorlanmış; ama o ölünce dul kalmış; 4 yıl esirlikten sonra 417 yılında Honorius'un fidye ödemesi ile Ravenna'ya gelmiş; orada Contantinus adli bir generalle ikinci evliliğini yapmış; iki çocukları olmuş; Contantinus, Honorius tarafından ortak imparator yapılmış; fakat III. Constantinus'un vakitsiz ölümü ile iki küçük çocuğu ile ikinci defa dul kalmış ve Ravenna'dan Konstantinopolis'e gelmişti. Atenais ile Placida birbirini çok yakın bulmuşlardı; o kadar ki (sonradan Batı Roma İmparatoru olacak) Placidia'nın Valentinianus adlı 4 yaşında oğlu ile Theodesius'un daha bebek olan kızı Evodiksia Licinia ile nişanına bile karar verilmişti.

Theodosius, Yannis Khrysostomos'a ait kutsal emanetleri karşılıyor. Erken 11. yüzyıla aşt minyatür.

Yine o yıl Ağustos'da Honarius'un öldüğü haberi Konstantinopolis'e erişti. Fakat diğer bir habere göre boş kalan taht küçük bir devlet memuru (Noterlerin Şefi) olan Joannes tarafından gaspedilmişti. Belki de Pulcheria ve Athenais zorlamaları ile Thoedosius buna karşı tedbir almaya karar verdi. Placidia'yi Batı Roma için Augusta yaptı ve küçük oğlu Valentinianus'a Sezar unvanı verdi. Onları Ravenna'ya götürüp tahtlarına oturtmak için hazırlanan bir Bizans ordusunun, Bizans donanması ile denizden gönderilmesi hazırlıklara başlandı. Bu askeri filoya, Theodosius Selanik'e kadar eşlik etti. 425 yılının ilk aylarında bu Bizans donanması ve askeri kuvveti Ravenna'ya bir sürpriz hücum yaparak ele geçirdi. İmparatorluk gaspçısı Joannes, esir alındı. Aquileia'ya gitmiş olan Placidia ve küçük oğlu Valentinianus önünde, idam edildi. Bizans ordusu ve donanması mensuplarına gaspçıya destek verdikleri için Ravenna'yı üç gün süren talan etme izni verildi. O zaman 6 yaşına girmiş olan III. Valentinianus, Papa tarafından taç giydirilmek üzere Roma'ya gönderildi.

Bağışları

Tahta bulunduğu sürede Mardin'de bulunan Mor Gabriel Manastırı'na bağış yapmıştır.

Theodosius'un savaşları

421 yılında Sasani İmparatorluğu'na karşı yaptığı seferde başarılı oldu. Ancak bu seferin ardından yapılan barış 441'e kadar sürdü. Honorius'un 423 yılında ölmesinin ardından 425'te III. Valentinianus'un tahta çıkmasına yardımcı oldu. 431'de Vandallara karşı verdiği savaşta donanması Genserich'e yenildi. 437'de kızı Eudoksia'yı III. Valentinianus ile evlendirdi. 441-449 yılları arasındaki Hun istilâlarına karşı koyamayan Theodosius haraç ödemek durumunda kalmıştır.

Ölümü

Theodosius, 450 yılında Konstantinopolis civarındaki av sırasında Lycys çayını geçerken atından düşmüş ve ölmüştür.

Dipnot

Dış kaynaklar

Meydan Larousse, Cilt 12, say. 124
Norwich. John Julius, (1988), Byzantium: The Early Centuries, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5 (İngilizce) say. 139

Resmî unvanlar
Önce gelen: Arcadius	Bizans İmparatoru 408–450	Sonra gelen: Pulcheria

Batı Roma ve Bizans imparatorları

Principatus dönemi MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasian Titus Domitian Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus

Üçüncü Yüzyıl Krizi 235-284	Maximinus I Thrax I. Gordian ve II. Gordian Pupienus ve Balbinus III. Gordian Arap Philip Decius ile Herennius Etruscus Hostilian Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus II. Claudius Quintillus Aurelian Tacitus Florianus Probus Carus Carinus Numerian

Dominatus dönemi 284-395	Diocletianus Maximian Konstantius Chlorus Galerius II. Severus Maxentius II. Maximinus Daia Licinius ile Valerius Valens ve Martinianus Büyük Konstantin II. Konstantin Konstans II. Konstantius ile Vetranio Magnentius Julianus Jovian I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus Eugenius I. Theodosius

Batı Roma İmparatorluğu 395-476	Honorius III. Konstantius Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus Avitus Majorian Libius Severus Anthemius Olybrius Glycerius Julius Nepos Romulus Augustus

Bizans İmparatorluğu 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Markianos I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus I. Anastasios I. Justin I. Justinianos II. Justin II. Tiberius Konstantin Mavrikios Phokas Heraclius III. Konstantin Heraklonas II. Konstans Mezezius IV. Konstantin ve II. Justinianos Leontios III. Tiberius Philippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leo İsauryalı V. Konstantin Artabasdos IV. Leo Hazar VI. Konstantin İrini I. Nikeforos Stavrakios I. Mihail Rangabe V. Leo Ermeni II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantin I. Romanos II. Romanos II. Nikeforos I. İoannis Çimiskes II. Basileios VIII. Konstantin Zoe III. Romanos IV. Mihail Paflagonyalı V. Mihail IX. Konstantin Monomakos Teodora VI. Mihail I. İsaakios Komnenos X. Konstantin IV. Romanos Diogenes VII. Mihail III. Nikeforos Botaneiates I. Aleksios Komnenos II. İoannis Komnenos I. Manuil Komnenos II. Aleksios Komnenos I. Andronikos Komnenos II. İsaakios Angelos III. Aleksios Angelos IV. Aleksios Angelos Nikolaos Kanabos V. Aleksios Dukas

İznik İmparatorluğu 1204-1261	Konstantin Laskaris I. Teodor Laskaris III. İoannis Vatacis II. Teodor Laskaris IV. İoannis Laskaris

Bizans İmparatorluğu 1261-1453	VIII. Mihail Paleologos II. Andronikos Paleologos IX. Mihail Paleologos III. Andronikos Paleologos V. İoannis Paleologos VI. İoannis Kantakuzinos Mateos Kantakuzinos IV. Andronikos Paleologos VII. İoannis Paleologos V. Andronikos Paleologos II. Manuil Paleologos VIII. İoannis Paleologos XI. Konstantin Paleologos

This article is issued from Vikipedi - version of the 9/14/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.