I. Teodor Laskaris

I. Teodor Laskaris Θεόδωρος Α' Λάσκαρις
İznik Rum İmparatoru (Sürgündeki Bizans İmparatoru)

Hüküm süresi	1205 – 1222
Taç giymesi	1205
Önce gelen	Konstantin Laskaris
Sonra gelen	III. Yannis Vatatzes
Eş(leri)	Anna Komnena Angelina Ermenistanli Philippa Marie de Courtenay
Çocukları	Nikolaos Laskaris İrene Laskarina Maria Laskarina Eudokia Laskarina Konstantinos Laskaris
Hanedan	Laskaris Hanedanı
Babası	Manuel Laskaris
Annesi	Joanna Karatzaina
Doğum	y. 1174/1175 İstanbul (Konstantinopolis)
Ölüm	1221/Ağustos 1222 İznik (Nicea)

I. Teodor Komnenos Laskaris (Yunanca: Θεόδωρος Α' Λάσκαρις, Theodōros I Laskaris) (d. y. 1174/1175 – ö. 1221/Ağustos, 1222), (1204–1221 veya 1205–1222) arasında İznik İmparatoru olmuştur.

Tahta çıkmadan önceki yaşamı

Teodor Laskaris Konstantinopolis'te adı bilinen ama o zamana kadar büyük nüfuzu olmayan ve politika işlerine karışmayan âsil Laskaris ailesinin bir ferdidir. Babası Manuel Laskaris (d. y 1140); annesi Joanna Karatzaina (d. y. 1148) olup kendisinden büyük dört erkek kardeşi (Manuel Laskaris (ö. y. 1256), Mikhail Laskaris (ö. 1261/1271), Georgios Laskaris ve Konstantin Laskaris (ö. 19 Mart 1205) ile iki küçük erkek kardeşi (Aleksios Laskaris, ve İsaakios Laskaris) vardı. Büyük kardeşi Konstantin Laskaris 1204-1205 arasında Konstantinopolis'in Latinler tarafından kuşatılması sırasında Bizans İmparatoru olmuştu. Küçük kardeşi olan Aleksios Laskaris ise, Latin İmparatorluğu'nun bir generali olarak Frank askerlerle birlikte sonradan İznik Rum İmparatoru olan III. Yannis Vatatzes'e yardım eden Bulgarlara karşı savaşmış ve esir olup ve gözleri kör edilmiştir. 1199da I. Teodor, Bizans İmparatoru III. Aleksios Angelos ile Efrosini Dukena Kamatera kızı olan Anna Angelina evlenmiştir.

Teodor (1203-1204)de Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latinlerin Konstantinopolis'u kuşatmaları sırasında Bizans'in savunucusu olarak ün kazanmıştır. Latin ordusunun Konstantinopolis'e girişine kadar şehirde kalmış; şehir Latinlerin eline düştükten sonra ailesi ile birlikte Boğaz üzerinden şehirden kaçmayı başarmıştır. Bu sırada Konstantintinopolis'i savunan Bizans ordusu kardeşi Konstantin Laskaris'i imparator olarak seçmişler; fakat şehir düşüp yeni Latin İmparatorluğu idaresi kurulunca bu görevin anlamı kalmamıştır. Teodor Bitinya'ya geçerek kendini İznik hakimi ilan etmiş ve burası Bizanslılar için önemli bir dayanış noktası olmuştur. Daha önce imparator olarak ilan edilen kayınbiraderi ve kardeşi hayatta oldukları için ve Latin ordularının İznik'i devamlı tehdit altında bulundurdukları için Teodor önce kendini imparator olarak ilan etmekten kaçınmıştır.

Latin İmparatorluğu, İznik İmparatorluğu, Trabzon İmparatorluğu ve Epir Despotluğu. Sınırlar tam belirli değildir.

İznik İmparatorluğu

Teodor 1205'de Latin orduları ile Edremit'te (Adramyttion) yaptığı savaşı kaybetmiştir. Fakat Latinler bundan faydalanamamışlardır, çünkü Bulgar Çarı Kaloyan komutasında Bulgar ordusu Latin ordusunu aynı yıl Edirne (Adrianopolis)'de bir meydan şavasında yenip büyük zayiatlar verdirmiştir. Bunun üzerine Teodor kendini İznik'te Bizans İmparatoru ilan etmiştir. Fakat taç giyme töreni eski Konstantinopolis Patriği İoannis Kamateros'un rahatsızlığı yüzünden gerçekleşmemiştir. Bu Patrik ölünce I. Teodor İznik merkezli olarak yeni bir Hristiyan Ortodoks Patriği tayin etmiş (Partik IV. Mihail) ve Mart 1208'de taç giyme töreni İznik'te yapılmıştır.

1206 yılında Latin imparatoru Henri idaresindeki Latin İmparatorluğu ordusu yeniden İznik topraklarına hücumlara başlamıştır. 1209 yılında I. Teodor, Bulgar Çarı Kaloyan ile yeni bir ittifaka girmiş ve Latinlerin ilerlemelerini durdurup karşı hücumlara başlamıştır.

1211'de sabık Bizans İmparatoru III. Aleksios Angelos Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in desteğini sağlamış ve I. Keyhüsrev'le birlikte bir ordu ile İznik üzerine ilerlemeye başlamıştır. Selçuklu ve İznik orduları birkaç sonuçsuz biten meydan savaşı yapmışlar fakat İznik Rum ordusu ile Yalvaç (Psidya Antioch'u) yakınlarında yapılan savaşda Selçuklu ordusu yenik düşmüş ve Selçuklu Sultanı I. Keyhüsrev savaş sırasında öldürülmüştür. İzniklilere esir düşen sabık III. Aleksius ise İznik'te bir manastıra kapatılıp 1211'de orada ölmüştür.

Buna karşılık aynı yıl Latin orduları İznik kuvvetlerini yenmiş ve Marmara Denizi'nin güney batı kıyılarını ellerine geçirmişlerdir. Aynı yıl bir diğer gelişme ise Trabzon Rum İmparatoru'nun kardeşi David Megaskomneso'un idaresinde bulunan Paflagonya'nın bu idarecinin ölümü üzerine İznik Rum İmparatorluğu'nun eline geçmesidir. 1214de I. Teodor Latin İmparatorluğu ile İznik Rum İmparatorluğu'nun efektif idari merkezi olan Kemalpaşa (Nymphaion)'da bir barış antlaşması imzalamıştır. 1219de ise Latin İmparatoru Henri'nin yeğeni ile evlenmiştir. Bu barışcıl yakın ilişkilere rağmen 1220de Latinlerle yeni bir savaş çıkmış, ama hemen barış antlaşması yenilenmiştir.

I. Teodor Laskaris Kasım 1221da ölmüş ve yerine damadı III. İoannis Vatacis İznik İmparatoru olmuştur. Hayatının sonunda bu devlet yalnızca eski Bizans İmparatorluğu'nun Asya ve Bitinya eyaletlerinde oluşuyordu. I. Teodor politik ve askerî bilgisi ile Haçlı Latinlerin Anadolu'ya doğru ilerleyişini durdurup, eski Bizans'in yaşamını ve kültürünü İznik'te sürdüren yeni devlet yaratmış bir kişi olarak tarihe geçmiştir.

Ailesi

Birinci karısı Anna Angelina (d. 1176 - ö. 1212) olup 1199da evlenmişler ve üç kızları ve gençken olen iki oğulları olmuştur:

Nikolaos Laskaris (ö. 1212)
Yuhannes Laskaris (ö. 1212)
İrini Laskarina: Önce general Andronikos Palaiologos ile sonra İznik İmparatoru III. İoannis Vatacis ile evlenmiştir.
Maria Laskarina: Macar Kralı IV. Béla ile evlenmiştir.
Eudokia Laskarina: Önce Robert de Courtenay nişanlanmış; sonra 1230 de Anadolu Valisi Anseau de Cayeux ile evlenmiştir.

I. Teodor ikinci evliliğini Ermenistan Kralı III. Ruben'in kızı olan Ermenistanlı Filipa ile yapmıştır. Bir yıl sonra dinsel nedenler dolaysıyla bu evlilik feshedilmiştir. Bu evlikten 1214de olan oğulları önce gayrimeşru sayılmış fakat sonra Trakya Dükü olarak görevlendirilmiştir.

I. Teodor üçüncü evliliğini Latin İmparatoru Peter ile Yolanda'nın kızı Marie de Courtenay ile 1219 yılında yapmış; ama çocukları olmamıştır.

Dış kaynaklar

Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Decline and Fall, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say.188-192 (İngilizce)
İngilizce Wikepedia "Theodore_I_Laskaris" Maddesi (İngilizce)(Erişme:19.10.2008)

Resmî unvanlar
Önce gelen: Konstantin Laskaris	İznik Rum İmparatoru (Sürgündeki Bizans İmparatoru) 1205 – 1221	Sonra gelen: III. Yannis Vatatzes

Batı Roma ve Bizans imparatorları

Principatus dönemi MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasian Titus Domitian Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus

Üçüncü Yüzyıl Krizi 235-284	Maximinus I Thrax I. Gordian ve II. Gordian Pupienus ve Balbinus III. Gordian Arap Philip Decius ile Herennius Etruscus Hostilian Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus II. Claudius Quintillus Aurelian Tacitus Florianus Probus Carus Carinus Numerian

Dominatus dönemi 284-395	Diocletianus Maximian Konstantius Chlorus Galerius II. Severus Maxentius II. Maximinus Daia Licinius ile Valerius Valens ve Martinianus Büyük Konstantin II. Konstantin Konstans II. Konstantius ile Vetranio Magnentius Julianus Jovian I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus Eugenius I. Theodosius

Batı Roma İmparatorluğu 395-476	Honorius III. Konstantius Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus Avitus Majorian Libius Severus Anthemius Olybrius Glycerius Julius Nepos Romulus Augustus

Bizans İmparatorluğu 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Markianos I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus I. Anastasios I. Justin I. Justinianos II. Justin II. Tiberius Konstantin Mavrikios Phokas Heraclius III. Konstantin Heraklonas II. Konstans Mezezius IV. Konstantin ve II. Justinianos Leontios III. Tiberius Philippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leo İsauryalı V. Konstantin Artabasdos IV. Leo Hazar VI. Konstantin İrini I. Nikeforos Stavrakios I. Mihail Rangabe V. Leo Ermeni II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantin I. Romanos II. Romanos II. Nikeforos I. İoannis Çimiskes II. Basileios VIII. Konstantin Zoe III. Romanos IV. Mihail Paflagonyalı V. Mihail IX. Konstantin Monomakos Teodora VI. Mihail I. İsaakios Komnenos X. Konstantin IV. Romanos Diogenes VII. Mihail III. Nikeforos Botaneiates I. Aleksios Komnenos II. İoannis Komnenos I. Manuil Komnenos II. Aleksios Komnenos I. Andronikos Komnenos II. İsaakios Angelos III. Aleksios Angelos IV. Aleksios Angelos Nikolaos Kanabos V. Aleksios Dukas

İznik İmparatorluğu 1204-1261	Konstantin Laskaris I. Teodor Laskaris III. İoannis Vatacis II. Teodor Laskaris IV. İoannis Laskaris

Bizans İmparatorluğu 1261-1453	VIII. Mihail Paleologos II. Andronikos Paleologos IX. Mihail Paleologos III. Andronikos Paleologos V. İoannis Paleologos VI. İoannis Kantakuzinos Mateos Kantakuzinos IV. Andronikos Paleologos VII. İoannis Paleologos V. Andronikos Paleologos II. Manuil Paleologos VIII. İoannis Paleologos XI. Konstantin Paleologos

Bizans İmparatorluğu'nda isyanlar ve ayrılıkçı hareketler, 1182–1205

I. Andronikos Komnenos dönemi(1182–1185)	Andronikos Lampardas (Adramyttion) Andronikos Kontostefanos (Asia Minor) İsaakios Komnenos (Kıbrıs) İoannis Komnenos Vatacis (Filadelfiya) Theodore Kantakouzenos (Prussa & Nicaea)

II. İsaakios Angelos dönemi(1185–1195)	Theodore ve İvan Asen (Bulgaristan) Aleksios Branas (Hadrianapolis) Teodore Mangafas (Filadelfiya) Basil Chotzas (Tarsia) İsaakios Komnenos (Konstantinopolis) Constantine Tatikios (Konstantinopolis) Pseudo-Alexios (Maeander Nehri, Paphlagonia, Nicomedia)

III. Aleksios Angelos dönemi(1195–1203)	Ivanko (Trakya) Dobromir Chrysos (Makedonya) Leo Chamaretos (Lakonia) Leo Sgouros (Argolis ve Korint) John Spyridonakes (Makedonya) Şişman İoannis Komnenos (Konstantinopolis) Manuel Kamytzes (Batı Makedonya)

II. İsaakios Angelos ve IV. Aleksios Angelos dönemi(1203–1204)	Mihail Komnenos Dukas (Frigya, sonra Epir) Aleksios Dukas Mourtzouflos (Konstantinopolis) Leo Gabalas (Rodos)

Konstantinopolis'in düşmesinden sonra(1204–1205)	Sabas Asidenos (Maeander Nehri) Theodore Gabras (Amisus) John Kantakouzenos (Methone) David Komnenos (Paflagonya) Aleksios Komnenos (Trabzon) Teodor Laskaris (Nicaea) Manuel Maurozomes (Frigya)

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.